THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT

Câu 1: Tìm từ láy trong những câu thơ dưới đây. Chỉ ra nghĩa và tác dụng của chúng đổi với việc thể hiện nội dung mà tác giả muốn biểu đạt.

a)                                    Bàn tay mang phép nhiệm mẫu

Chất chịu từ những dãi dầu đây thôi.

(Bình Nguyên)

b)                                    Nghẹn ngào thương mẹ nhiều hơn...

Rưng rưng từ chuyện giản đơn thường ngày.

(Định Nam Khương)

Giải rút gọn:

Các từ láy là:

a. dãi dầu: những vất vả, gian khó, sớm khuya làm lụng của người mẹ

b.

nghẹn ngào: nghẹn lời, không nói được vì quá xúc động

rưng rung: cảm xúc nghẹn ngào, xúc động của người con khi nghĩ về mẹ

Câu 2: Tìm ẩn dụ trong những câu thơ dưới đây. Nêu tác dụng của các ẩn dụ đó đối với việc miêu tả sự vật và biểu cảm.

Vẫn bàn tay mẹ dịu dàng

À ơi này cái trăng vàng ngủ ngon

À ơi này cải trăng tròn

À ơi này cái trăng còn nằm nôi...

{....}

A ơi này cái mặt trời bé...

(Bình Nguyên)

Giải rút gọn:

• Ẩn dụ trong câu: " cái trăng vàng", " cái trăng tròn", " cái trăng" => chỉ em bé
• Tác dụng: thể hiện tình cảm yêu thương, quý trọng, con là điều tốt đẹp quý giá nhất trần đời của mẹ, từ đó thể hiện tình yêu của mẹ dành cho con

Câu 3: Trong cụm từ và các tục ngữ (in đậm) dưới đây, biện pháp ẩn dụ được xây dựng trên cơ sở so sánh ngầm giữa những sự vật, sự việc nào?

a)                Ru cho cái khuyết tròn đầy

Cái thương cái nhở nặng ngày xa nhau.

(Bình Nguyên)

b)                Ăn quả nhớ kế trồng cây.

(Tục ngữ)

c)                Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng.

(Tục ngữ)

Giải rút gọn:

a. " Cái khuyết tròn đầy" => chỉ em bé mụ mẫm, đáng yêu

b.

- “Ăn quả” so sánh ngầm với hình ảnh nói về những người hưởng thành quả.

- “trồng cây” so sánh ngầm với  hình ảnh nói về những người làm ra thành quả cho người hưởng thụ.

c. 

- "Mực”: so sánh ngầm với  những môi trường, những phần tử xấu xa, tiêu cực trong cuộc sống.

- "Đèn”: so sánh ngầm với những điều tốt đẹp, tích cực.

Câu 4: Viết một đoạn văn ngắn khoảng 4-5 dòng về chủ đề tình cảm gia đình trong đó có sử dụng ít nhất 1 phép ẩn dụ

Gợi ý:

Bà tôi năm nay đã ngoài sáu mươi tuổi. Ở nhà bà là người thương và cưng chiều tôi nhất. Bà nhắc nhở tôi kính trên nhường dưới, vâng lời thầy cô giáo, hòa nhã với bạn bè. Bà thường lấy những câu chuyện đời thường thể hiện điều nhân nghĩa kể cho tôi nghe qua đó giáo dục tôi. Bà tôi ngày ngày đốt cháy những ánh lửa hồng để sưởi ấm cho tâm hồn tôi.