VĂN BẢN. TRONG LÒNG MẸ

CHUẨN BỊ

Câu 1: Khi đọc hồi kí các em cần chú ý:

• Tác giả viết về ai, về sự việc gì? Viết như thế nhằm mục đích gì?
• Những yếu tố nào của văn bản cho biết tính xác thực của điều được kể?
• Cảm xúc thái độ của người kể chuyện đối với sự viếc và các nhân vật trong đó như thế nào?

Đọc trước đoạn trích Trong lòng mẹ tìm hiểu thêm thông tin về tác giả Nguyên Hồng và hồi kí những ngày thơ ấu

Giải rút gọn:

• Tác giả viết về cậu bé Hồng về cuộc đối thoại giữa Hồng và bà cô và giây phút em gặp lại mẹ. 
• Mục đích: thể hiện tình mẫu tử thiêng liêng của một tâm hồn trẻ thơ nhạy cảm và vạch trần hiện thức xã hội phong kiến cổ hủ với những thói nhỏ nhen độc ác 
• Việc lựa chọn ngôi kể thứ nhất do góc nhìn đặt ở những suy nghĩ tình cảm của nhân vật chính
• Cảm xúc của các nhân vật trong truyện:
• Hồng với bà cô: ghét cay ghét đắng những lời nói xúc xỉa của bà cô khi nói xấu mẹ
• Bà cô với Hồng: luôn tìm cách bôi nhọ người mẹ tốt đẹp trong lòng Hồng
• Hồng dành cho mẹ: tình cảm yêu thương, nhớ thương, tôn trọng mẹ mặc cho bà cô có nói xấu như thế nào chăng nữa
• Bà cô với mẹ Hồng: ghét, luôn tìm cách bôi nhọ nói xấu

CÂU HỎI GIỮA BÀI

Câu 1: Phần 1 cho biết hoàn cảnh của nhân vật "tôi" như thế nào?

Giải rút gọn:

Hồng là kết quả của một cuộc hôn nhân không hạnh phúc. Cha mất sớm. Người mẹ vì cùng túng quá phải tha hương cầu thực. Chú phải sống xa mẹ, sống trong sự ghẻ lạnh của người thân.

Câu 2: Phản ứng của nhân vật:" tôi" trước lời kể của người cô như thế nào?

Giải rút gọn:

• Toan muốn Giải rút gọn là có khi bà cô hỏi:" Hồng! Mày có muốn vào Thanh Hóa chơi với mợ mày không?" nhưng chợt ngân ra ngay ý nghĩa cay độc trong lời nói của bà cô lặng lẽ cúi đầu không đáp
• Cười đáp lại người cô là không muốn vào vì cuối năm kiểu gì mẹ cũng về

Câu 3: Phần 3 kể về việc gì? Đây có phải là nội dung chính của văn bản không? Có liên quan gì đến nhan đề văn bản?

Giải rút gọn:

Kể về cuộc gặp mặt của mẹ con Hồng sau bao ngày xa cách. Đây là nội dung chính của văn bản và có liên quan đến nhan đề: “Trong lòng mẹ”

Câu 4: Tìm các từ ngữ tả hành động và cảm xúc của nhân vật tôi khi gặp lại mẹ?

Giải rút gọn:

• "Chợt thoáng thấy một bóng người ngồi trên xe kéo giống giống mẹ", "tôi liền đuổi theo gọi bối rối:" Mợ ơi! Mợ ơi! Mợ ơi!
• " Và cái lầm đó không những làm tôi thẹn.....sa mạc"
• "Tôi đuổi kịp"," thở hồng hộc, trán đẫm mồ hôi, và khi trèo lên xe, tôi ríu cả chân lại"
• "Oà lên khóc rồi cứ thể nức nở"
• "tại sự sung sướng bỗng được trông nhìn và ôm ấp … sung túc"
• "đùi áp đùi mẹ tôi"," đầu ngả vào cánh tay mẹ tôi", ngửi hương quần áo thơm tho lạ thường.

Câu 5: Người mẹ hiện lên trong cái nhìn của:" tôi" như thế nào?

Giải rút gọn:

• không còm cõi xơ xác quá như lời cô tôi nhắc lại lời người họ nôi của tôi nói"
• "gương mặt mẹ tôi vẫn tươi sáng với đôi mắt trong và nước da mịn màng làm nổi bật màu hông của hai gò má"
• quần áo thơm tho, khuôn miệng xinh xắn nhai trầu

Câu 6: Tranh minh họa gợi cho em suy nghĩ gì về tình mẫu tử?

Giải rút gọn:

Từ hình ảnh minh họa ta nhận thấy tình cảm mẫu tử thật thiêng liêng không gì có thể sánh được. Yêu thương con, mẹ có thể làm tất cả vì con, hy sinh để dành những điều tốt nhất cho con. Và đáp lại là tình thương yêu của con dành cho mẹ mãi mãi không đổi thay.

Câu 7: Tình mẫu tử thể hiện như thế nào qua hành động, cảm xúc của " tôi"?

Giải rút gọn:

Qua hành động và cảm xúc của nhân vật tôi cho thấy được tình mẫu tử thiêng liêng, tình yêu dành cho mẹ vẫn dạt dào, mãnh liệt. 

Câu 8: Vì sao" câu nói ấy bị chìm ngay đi"?

Giải rút gọn:

Câu nói ấy bị “chìm ngay đi” là do lúc này Hồng đã được gặp mẹ, được ở trong lòng mẹ, được cảm nhận hơi ấm của mẹ ® những câu nói độc ác ấy chìm ngay đi, em chẳng để tâm tới nó nữa 

CÂU HỎI CUỐI BÀI

Câu 1: Sự việc chính mà tác giả kể lại ở đoạn trích Trong lòng mẹ là gì? Sự việc ấy được tập trung thể hiện ở phần nào của văn bản?

Giải rút gọn:

• Cuộc đối thoại cay nghiệp giữa Hồng và bà cô về mẹ (phần 2)
• Giây phút thiêng liêng khi Hồng gặp lại mẹ phần 3

Câu 2: Hình ảnh người mẹ qua lời kể của người cô và trong suy nghĩ, tình cảm của nhân vật “tôi” có gì khác nhau?

Giải rút gọn

Câu 3: Dẫn ra một số câu văn thể hiện cảm xúc của nhân vật “tôi” khi gặp lại mẹ. Từ đó, hãy nêu nhận xét về nhân vật này.

Giải rút gọn:

• Một số câu văn:
• "Chiều hôm đó, tan buổi học trường xa, tôi chợt thoáng thấy.... Mợ ơi! Mợ ơi!..."
• "Nếu người quay lại ấy là người khác.... sa mạc"
• Nhận xét: Hình ảnh nhân vật chú bé Hồng khiến người đọc xúc động với tình mẫu tử thiêng liêng, cao quý của em.Tâm trạng cô đơn khi thiếu vắng mẹ và mong ước cháy bỏng được gặp lại mẹ của Hồng được bộc lộ rõ qua những suy nghĩ, những giả thiết ngây thơ, trong sáng mà chứa đựng nhiều nỗi đau.

Câu 4: Chỉ ra một số biểu hiện của đặc điểm thể loại hồi kí trong đoạn trích.

Giải rút gọn:

Trong lòng mẹ thuộc hồi kí là một thể của kí dùng để ghi chép lại những sự việc, những quan sát, nhận xét và tâm trạng có thực mà tác giả đã trải qua bởi văn bản là dòng suy nghĩ, tâm trạng của nhân vật bé Hồng 

Câu 5: Viết khoảng 4 - 5 dòng nêu lên tình cảm và suy nghĩ của em sau khi đọc đoạn trích Trong lòng mẹ của nhà văn Nguyên Hồng.

Gợi ý:

Qua đoạn trích Trong lòng mẹ của tác giả Nguyên Hồng, tác giả đã cho ta thấy những cảm nhận vô cùng cảm động, tinh tế về tình yêu mẹ khát khao và cháy bỏng về tình yêu thương mẹ của cậu bé Hồng. Trong giây phút gặp lại mẹ, cậu như được sống, được bồng bềnh trong cảm giác sung sướng, rạo rực trong vòng tay yêu thương của mẹ và không mảy may suy nghĩ gì. Và cậu đã để lại trong mỗi độc giả chúng ta một niềm thương cảm, xúc động đến nghẹn ngào về tình mẫu tử cao quý, thiêng liêng, bất diệt và đáng trân trọng.