ÔN TẬP: CHỦ ĐỀ 1: KHÁI QUÁT VỀ CÔNG NGHỆ

I. HỆ THỐNG HÓA KIẾN THỨC

Câu hỏi: Hãy hoàn thiện sơ đồ sau:

Giải rút gọn: 

1. Liên hệ giữ khoa học, kĩ thuật và công nghệ
2. Quan hệ giữa công nghệ với tự nhiên, con người và xã hội
3. Cấu trúc của hệ thống kĩ thuật
4. Công nghệ trong lĩnh vực điện, điện tử
5. Công nghệ điều khiển và tự động hóa
6. Công nghệ truyền thông không dây
7. Yêu cầu của thị trường lao động
8. Các thông tin chính về thị trường lao động trong lĩnh vực kĩ thuật, công nghệ
9. Lựa chọn nghề nghiệp trong lĩnh vực kĩ thuật, công nghệ

II. LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG

Câu 1: Hãy nêu các khái niệm khoa học, kĩ thuật và công nghệ

Giải rút gọn: 

• Khoa học: là hệ thống tri thức về bản chất, quy luật tồn tại và phát triển của sự vật, hiện tượng tự nhiên, xã hội và tư duy.
• Kĩ thuật: là ứng dụng các nguyên lí khoa học vào việc thiết kế, chế tạo, vận hành các máy móc, thiết bị, công trình, quy trình, hệ thống một cách hiệu quả và kinh tế nhất.
• Công nghệ là các giải pháp để ứng dụng những phát minh khoa học vào mục đích thực tế, đặc biệt trong công nghiệp.

Câu 2: Khoa học, kĩ thuật và công nghệ có quan hệ với nhau như thế nào?

Giải rút gọn: 

• Khoa học tạo cơ sở cho sự phát triển của kĩ thuật. Ngược lại, kĩ thuật phát triển lại giúp khoa học tiến bộ hơn.
• Kĩ thuật vật liệu điện tử phát triển, giúp công nghệ thông tin phát triển. Ngược lại, công nghệ thông tin phát triển, tạo ra các công nghệ.
• Công nghệ hình thành và phát triển dựa trên sự phát triển của khoa học. Ngược lại, công nghệ phát triển tạo ra các sản phẩm mới hỗ trợ cho việc nghiên cứu và ứng dụng trong khoa học, làm cho khoa học ngày càng phát triển.

Câu 3: Hãy trình bày mối quan hệ giữa công nghệ với tự nhiên, con người và xã hội.

Giải rút gọn: 

Mối quan hệ giữa công nghệ với tự nhiên, con người và xã hội.

• Công nghệ ảnh hưởng tới tự nhiên. Ngược lại tự nhiên cũng làm công nghệ phát triển.
• Công nghệ tạo ra các sản phẩm để nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho con người và xã hội. Ngược lại, nhu cầu ngày càng tăng của con người và xã hội lại thúc đẩy công nghệ phát triển.

Câu 4: Hệ thống kĩ thuật là gì? Trình bày cấu trúc của hệ thống kĩ thuật.

Giải rút gọn: 

• Hệ thống kĩ thuật là: một tập hợp các phần tử liên kết vật lí với nhau, nhằm thực hiện nhiệm vụ nhất định. 
• Cấu trúc của hệ thống kĩ thuật:
  • là sự sắp xếp, tổ chức các phần tử bên trong của hệ thống thông qua các mối liên kết khác nhau trong một môi trường làm việc.
  • Cấu trúc của hệ thống kĩ thuật gồm có những phần tử:
    • Phần tử đầu vào: Nơi tiếp nhận các thông tin của hệ thống
    • Phần tử xử lí và điều khiển: nơi xử lí thông tin phần tử đầu vào và đưa ra tín hiệu điều khiển cho đầu ra
    • Phần tử đầu ra: các cơ cấu chấp hành, nhận tín hiệu điều khiển thực hiện nhiệm vụ

Câu 5: Hãy kể tên các công nghệ phổ biến, nội dung cơ bản của từng công nghệ đó

Giải rút gọn: 

• Công nghệ trong lĩnh vực luyện kim, cơ khí:
  • Công nghệ luyện kim:
    • tập trung vào công nghệ luyện gang và thép, được sử dụng rộng rài cho các ngành công nghiệp:
    • Gang được dùng để sản xuất thép và sản xuất các sản phẩm như: đế, thân, vỏ các máy móc thiết bị,..
    • Thép: được sử dụng rộng rãi trong các ngành công nghiệp như: xây dựng, cơ khí, giao thông,..
    • Ưu điểm: tạo ra vật liệu phục vụ các ngành công nghiệp 
    • Nhược điểm: gây ô nhiễm môi trường vì thải ra nhiều khí carbonic, bụi, tiếng ồn.
  • Công nghệ đúc:
    • Kim loại nấu chảy dưới dạng lỏng được rót vào khuôn, sau đó nguội dần kết tinh và tạo thành vật đúc có hình dạng và kích thước của lỏng khuôn.
    • Có nhiều phương pháp đúc khác nhau như đúc trong khuôn cát, khuôn kim loại,...
    • Tạo ra các sản phẩm như chuông, tương, xoong, chảo, nổi, nắp cổng, rãnh,...hoặc tạo ra phôi cho các chi tiết máy như để máy, thân vỏ máy, vỏ động cơ,..
    • chế tạo được những sản phẩm hoặc phổi có kích thước và khỏi lượng từ nhỏ đến rất lớn, có hình dáng và kết cấu phức tạp, nhưng lại có hạn chế là sản phẩm có thể bị khuyết tật như rỗ, bọt, nứt.
  • Công nghệ gia công cắt gọt:
    • Để chế tạo máy móc, thiết bị, người ta phải sử dụng công nghệ gia công cắt gọt kim loại, để loại bỏ lớp vật liệu thừa trên phối, tạo ra chi tiết có hình dạng và kích thước chính xác theo yêu cầu.
    • Các công nghệ gia công cắt gọt phổ biến là tiện, phay, khoan:
      • Công nghệ tiện có thể gia công được nhiều loại bể mặt tròn xoay khác nhau như: tiện mặt trụ, tiện lỗ, tiện ren, tiện côn,...có thể chế tạo các chi tiết có độ chính xác cao như trục, bạc, bulông, đai ốc,....
      • Công nghệ phay có thể gia công các chi tiết có bề mặt phẳng, bậc, rãnh, các mặt định hình,... như vỏ máy, rãnh then, bảnh răng,...
      • Phay là công nghệ gia công phổ biến sau tiện, có thể gia công được các bề mặt có độ chính xác cao.

Câu 6: Cho biết triển vọng của thị trường lao động trong lĩnh vực kĩ thuật, công nghệ. 

Giải rút gọn: 

Triển vọng của thị trường lao động:

• Người lao động được đào tạo về chuyên môn đáp ứng được nhu cầu lao động trong nước và xuất khẩu lao động.
• Số lượng các khu công nghiệp, khu chế xuất được xây dựng ngày càng nhiều.
• Nhu cầu lao động trong lĩnh vực kĩ thuật, công nghệ ngày càng lớn.

⇒ Tạo ra một làn sóng mới với sự ra đời của các doanh nghiệp công nghệ ở Việt Nam, thúc đẩy sự phát triển nhiều ngành nghề mới liê quan đến sự phát triển của ngành công nghệ thông tin.

Câu 7: Khi chọn ngành nghề, em cần quan tâm đến những thông tin chính nào của thị trường lao động.

Giải rút gọn: 

Em cần quan tâm đến những thông tin chính nào của thị trường lao động:

• Xem xét triển vọng các nghề nghiệp trong lĩnh vực kĩ thuật, công nghệ.
• Xem xét các yêu cầu của thị trường lao động như
• Xem xét khả năng và kết quả học tập
• Xác định vị trí việc làm trong tương lai phù hợp với khả năng như: công nhân, kĩ thuật viên, kĩ sư, quản lí sản xuất.

Câu 8: Các yêu cầu của thị trường việc làm đối với nghề kĩ thuật, công nghệ là gì?

Giải rút gọn: 

Các yêu cầu của thị trường :

• Đối với kĩ sư:
  • Có trình độ, kiến thức chuyên môn, vững vàng.
  • Thông thạo ngoại ngữ, có khả năng giao tiếp chuyên ngành kĩ thuật, công nghệ.
  • Sử dụng thành thạo các phần mềm ứng dụng trong thiết kế và sản xuất.
  • Làm việc tích cực, năng động, sáng tạo.
  • Có khả năng làm việc độc lập và làm việc theo nhóm
  • Đối với vị trí công nhân kĩ thuật cẩn đáp ứng các yêu cầu cơ bản sau
• Đối với công nhân kĩ thuật:
  • Có kĩ năng thực hành nghề vững vàng.
  • Có khả năng làm việc độc lập và làm việc theo nhóm.