BÀI 3: MỘT SỐ CÔNG NGHỆ PHỔ BIẾN

MỞ ĐẦU

Câu hỏi: Công nghệ phổ biến là các công nghệ đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra các sản phẩm hàng hóa cho nền kinh tế. Em hãy kể tên những công nghệ phổ biến hiện nay. 

Giải rút gọn: 

• Những công nghệ phổ biến hiện nay: Công nghệ luyện kim, Công nghệ gia công cắt gọt, Công nghệ điện - cơ, Công nghệ điều khiển và tự động hóa, Công nghệ truyền thông không dây,…

I. CÔNG NGHỆ TRONG LĨNH VỰC LUYỆN KIM, CƠ KHÍ

1. Công nghệ luyện kim

Hình thành kiến thức: Gang thép được sản xuất như thế nào?

Giải rút gọn: 

• Gang được tạo ra từ quặng sắt bằng lò cao luyện gang với hàm lượng carbon > 2,14%
• Thep được sản xuất từ gang bằng lò oxi hoặc lò hồ quang với hàm lượng carbon < hoặc = 2,14%

Luyện tập: Hãy kể tên các sản phẩm được làm bằng gang,thép trong đời sống mà em biết.

Giải rút gọn: 

Các sản phẩm: nồi, chảo, dao, kéo, cày, cuốc, đường ray,..

2. Công nghệ đúc

Hình thành kiến thức: Hãy nêu bản chất và ứng dụng của công nghệ đúc.

Giải rút gọn: 

• Bản chất: nấu chảy kim loại thành dạng lỏng và rót vào khuôn. Kim loại trong khuôn nguội dần, kết tinh và tạo thành vật đúc có hình dạng và kích thước của lòng khuôn.
• Ứng dụng: tạo được những sản phẩm như: chuông, tượng, xoong, chảo, nồi, nắp cống rãnh,..; hoặc tạo phôi các chi tiết máy như: đế máy, thân vỏ máy, …

Luyện tập: Hãy kể tên một số sản phẩm công nghệ trong gia đình em là sản phẩm của đúc.

Giải rút gọn: 

 xoong, chảo, nồi..

3. Công nghệ gia công cắt gọt

Hình thành kiến thức:

 1.Công nghệ tiện, phay là gì? So sánh điểm giống và khác nhau giữa phay và tiện

 2.Khoan thường dùng để gia công các lỗ có đường kính khoảng bao nhiêu?

Giải rút gọn: 

1.

• Công nghệ tiện: là phương pháp gia công cắt gọt do phôi quay tròn tạo thành chuyển động cắt kết hợp với chuyển động tiến dao.
• Công nghệ phay là: cách thức thực hiện phương pháp cắt gọt có phoi trong gia công cơ khí.
• So sánh điểm giống và khác nhau giữa phay và tiện:
  • Giống nhau: đều được sử dụng để cắt nguyên liệu thô.
  • Khác nhau:

2.

Khoan thường dùng để gia công các lỗ có đường kính Ø = 0,1 ÷ 80 mm, phổ biến nhất là gia công lỗ có đường kính Ø ≤ 35 mm.

4. Công nghệ gia công áp lực 

1. Bản chất của rèn, dập là gì? Ứng dụng công nghệ rèn, dập để chế tạo những sản phẩm gì?

Giải rút gọn:

• Bản chất c: sử dụng ngoại lực tác dụng lên vật liệu kim loại làm cho nó biến dạng tạo thành sản theo yêu cầu.
• Ứng dụng:
  • Sử dụng búa tác động lên phôi kim loại đã được nung nóng để, tạo ra các chi tiết có độ bền cao như: dao, kéo, búa, kim, vòng bi, tay biên, trục khuỷu.
  • Dập nóng chi tiết có dạng hình khối. 
  • Dập nguội chi tiết có dạng tấm mỏng như: tủ điện, vỏ máy, một số chi tiết xe ô tô,..

     2. So sánh sự giống và khác nhau giữa công nghệ rèn và dập.

Giải rút gọn:

• Giống nhau:
  • Sử dụng ngoại lực tác dụng lên vật liệu kim loại tạo thành sản phẩm  theo yêu cầu.
  • Sản phẩm có độ bền cao nhưng khó chế tạo các sản phẩm có hình dạng phức tạp.
• Khác nhau:

      3. Theo em thì công nghệ dập được sử dụng cho ngành công nghiệp nào nhiều nhất?

Giải rút gọn

 Sử dụng cho ngành công nghiệp dệt may và in nhiều nhất.

5. Công nghệ hàn

Hình thành kiến thức: 

      1. Hàn thường được dùng khi nào? Vì sao các kết cấu công trình lớn lại dùng công nghệ hàn?

      Giải rút gọn: 

 Hàn thường được dùng khi muốn tạo mối liên kết cố định giữa các chi tiết kim loại.

Kết cấu công trình lớn lại dùng công nghệ hàn vì nó hàn tạo liên kết lớn, chặt; độ bền, sức chịu đựng cao.

      2. Hãy kể tên các vật được hàn mà em thường thấy trong cuộc sống.

Giải rút gọn

 Bồn, xe máy, ô tô, cửa sắt, hàng rào sắt,..

II. CÔNG NGHỆ TRONG LĨNH VỰC ĐIỆN, ĐIỆN TỬ

1. Công nghệ sản xuất điện năng

Công nghệ nhiệt điện

Hình thành kiến thức: 

1. Em hãy kể tên các loại nhiên liệu dùng cho nhà máy nhiệt điện

Giải rút gọn: 

Than đá, dầu, khí gas để làm sôi nước,..

2. Nhà máy nhiệt điện cần được bố trí ở những khu vực nào cho phù hợp?

Giải rút gọn

 Ở những khu vực tập trung nhiều nguồn nhiên liệu: than đá, dầu, khí gas. 

Công nghệ thủy điện:

Hình thành kiến thức:

1. Em hãy kể tên một số nhà máy thủy điện lớn mà em biết.

Giải rút gọn: 

Sơn La, Hòa Bình, Lai Châu, Trị An, Tuyên Quang,..

     2.Tại sao người ta phải xây đập ngăn nước trên cao?

Giải rút gọn

 Vì để ngăn lũ lụt ở những vùng hạ lưu., Và nguồn nước ở trên cao có thế năng rất lớn, có thể trở thành động năng để làm quay các nhà máy điện.

2. Công nghệ điện - quang

Hình thành kiến thức:

Hãy kể tên các loại đèn điện trong gia đình. Theo em nên sử dụng loại đèn nào?

Giải rút gọn: 

Các loại đèn điện trong gia đình: đèn sợi đốt, đèn huỳnh quang, đèn compact, đèn led,.. Theo em nên sử dụng loại đèn Led vì nó tiết kiệm điện năng, hiệu quả chiếu sáng tối ưu, tuổi thọ cao.

3. Công nghệ điện - cơ

Hình thành kiến thức: Công nghệ điện - cơ là gì? Sản phẩm của công nghệ này là gì?

Giải rút gọn: 

• Công nghệ điện - cơ là: biến đổi điện năng thành cơ năng dựa trên nguyên lí cảm ứng điện từ. 
• Sản phẩm: các loại động cơ điện.

4. Công nghệ điều khiển và tự động hóa

Hình thành kiến thức: Công nghệ tự động hóa là gì? Vai trò của công nghệ tự động hóa đối với sản xuất công nghiệp?

Giải rút gọn: 

• Công nghệ tự động hóa là: sự tích hợp điều khiển tự động và hệ thống cơ - điện nhằm tạo ra các hệ thống sản xuất tự động, các máy tự động, các thiết bị tự động,.. 
• Vai trò:  tự động hóa các hệ thống sản xuất và các hệ thống kĩ thuật.

1. Công nghệ truyền thông không dây

Hình thành kiến thức:

Ngày nay, truyền thông không dây có vai trò như thế nào đối với cuộc sống?

Giải rút gọn: 

Vai trò:

• Kết nối thông tin nhanh chóng và bắt sóng các sự kiện, tin tức tốt hơn.
• Cho phép mọi người truy cập thông tin linh hoạt ở bất cứ đâu.
• Cập nhập tình hình thời tiết,khí hậu để giúp con người có các biện pháp ứng phó nhanh chóng.
• Truyền đạt, thông báo, báo cáo trong công việc để có kết quả cao hơn.
• Giúp học sinh, sinh viên nhanh chóng cập nhập kiến thức và xu hướng của thế giới, hội nhập với thế giới.

Luyện tập: Theo em, trong các công nghệ phổ biến đã học thì công nghệ nào có ảnh hưởng lớn đến nền kinh tế nước ta?

Giải rút gọn: 

Các công nghệ trên đều tác động mạnh mẽ đến nền kinh tế nước ta vì mỗi công nghệ đều được ứng dụng trong từng lĩnh vực .