BÀI 3: MỘT SỐ CÔNG NGHỆ PHỔ BIẾN

MỞ ĐẦU

CH: Công nghệ phổ biến là các công nghệ đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra các sản phẩm hàng hóa cho nền kinh tế. Em hãy kể tên những công nghệ phổ biến hiện nay. 

Gợi ý đáp án: 

Công nghệ luyện kim, Công nghệ đúc, Công nghệ gia công cắt gọt, Công nghệ gia công áp lực, Công nghệ hàn, Công nghệ sản xuất điện năng, Công nghệ điện - quang, Công nghệ điện - cơ, Công nghệ điều khiển và tự động hóa, Công nghệ truyền thông không dây,...

I. CÔNG NGHỆ TRONG LĨNH VỰC LUYỆN KIM, CƠ KHÍ

1. CÔNG NGHỆ LUYỆN KIM

Hình thành kiến thức: Gang thép được sản xuất như thế nào?

Gợi ý đáp án: 

+ Gang được tạo ra từ quặng sắt bằng lò cao luyện gang với hàm lượng carbon > 2,14%

+ Thép được sản xuất từ gang bằng lò oxi hoặc lò hồ quang với hàm lượng carbon < hoặc = 2,14%

LUYỆN TẬP

 Hãy kể tên các sản phẩm được làm bằng gang,thép trong đời sống mà em biết.

Gợi ý đáp án: 

Các sản phẩm được làm bằng gang, thép trong đời sống: nồi, chảo, dao, kéo, cày, cuốc, đường ray,..

2. CÔNG NGHỆ ĐÚC

Hình thành kiến thức: Hãy nêu bản chất và ứng dụng của công nghệ đúc.

Gợi ý đáp án: 

+ Bản chất công nghệ đúc: kim loại nấu chảy dưới dạng lỏng được rót vào khuôn. Sau đó, kim loại trong khuôn nguội dần, kết tinh và tạo thành vật đúc có hình dajngg và kích thước của lòng khuôn.

+ Ứng dụng: có thể tạo được những sản phẩm như: chuông, tượng, xoong, chảo, nồi, nắp cống rãnh,..; hoặc tạo phôi các chi tiết máy như: đế máy, thân vỏ máy, vỏ động cơ;..

Hãy kể tên một số sản phẩm công nghệ trong gia đình em là sản phẩm của đúc.

Gợi ý đáp án: 

Xoong, chảo, nồi..

3. CÔNG NGHỆ GIA CÔNG CẮT GỌT

Hình thành kiến thức:

1. Công nghệ tiện, phay là gì? So sánh điểm giống và khác nhau giữa phay và tiện

2. Khoan thường dùng để gia công các lỗ có đường kính khoảng bao nhiêu?

Gợi ý đáp án: 

1.

+ Công nghệ tiện là phương pháp gia công cắt gọt được thực hiện nhờ chuyển động chính thông thường do phôi quay tròn tạo thành chuyển động cắt kết hợp với chuyển động tiến dao.

+ Công nghệ phay là: cách thức thực hiện phương pháp cắt gọt có phoi trong gia công cơ khí.

+ So sánh điểm giống và khác nhau giữa phay và tiện:

• Giống nhau: đều được sử dụng để cắt nguyên liệu thô.
• Khác nhau:

2.Khoan thường dùng để gia công các lỗ có đường kính Ø = 0,1 ÷ 80 mm, phổ biến nhất là gia công lỗ có đường kính Ø ≤ 35 mm.

4. CÔNG NGHỆ GIA CÔNG ÁP LỰC

Hình thành kiến thức: 

1.  Bản chất của rèn, dập là gì? Ứng dụng công nghệ rèn, dập để chế tạo những sản phẩm gì?
2.  So sánh sự giống và khác nhau giữa công nghệ rèn và dập
3.  Theo em thì công nghệ dập được sử dụng cho ngành công nghiệp nào nhiều nhất?

Gợi ý đáp án: 

1. Bản chất của rèn, dập là: sử dụng ngoại lực tác dụng lên vật liệu kim loại có tính dẻo làm cho nó biến dạng tạo thành sản phẩm có hình dạng, kích thước theo yêu cầu (chế tạo phôi cho các chi tiết cơ khí).

*Ứng dụng:

+ Rèn sử dụng búa tác động lên phôi kim loại đã được nung nóng để tăng tính dẻo, tạo ra các chi tiết cơ khí có độ bền cao như: dao, kéo, búa, kim, vòng bi, tay biên, trục khuỷu.

+ Dập nóng chế tạo các chi tiết có dạng hình khối. 

+ Dập nguội để chế tạo các chi tiết có dạng tấm mỏng như: tủ điện, vỏ máy, một số chi tiết xe ô tô,..

2. So sánh sự giống và khác nhau giữa công nghệ rèn và dập.

*Giống nhau:

+ Công nghệ sử dụng ngoại lực tác dụng lên vật liệu kim loại có tính dẻo làm cho nó biến dạng tạo thành sản phẩm có hình dạng, kích thước theo yêu cầu (chế tạo phôi cho các chi tiết cơ khí).

+ Tạo được các sản phẩm có độ bền cao những lại có hạn chế là khó chế tạo các sản phẩm có hình dạng phức tạp.

*Khác nhau:

 Công nghệ dập được sử dụng cho ngành công nghiệp dệt may và in nhiều nhất.

5. CÔNG NGHỆ HÀN

Hình thành kiến thức: 

1.  Hàn thường được dùng khi nào? Vì sao các kết cấu công trình lớn lại dùng công nghệ hàn?
2.  Hãy kể tên các vật được hàn mà em thường thấy trong cuộc sống.

Gợi ý đáp án: 

1. Hàn thường được dùng khi muốn tạo mối liên kết cố định giữa các chi tiết kim loại, bằng cách nung nóng, chảy kim loại ở vùng tiếp xúc, sau khi nguội các chi tiết liên kết tạo thành một khối.

Kết cấu công trình lớn lại dùng công nghệ hàn vì nó hàn tạo liên kết lớn, chặt; độ bền, sức chịu đựng cao.

2. Các vật được hàn mà em thường thấy: bồn, xe máy, ô tô, cửa sắt, hàng rào sắt,..

II. CÔNG NGHỆ TRONG LĨNH VỰC ĐIỆN, ĐIỆN TỬ

1. CÔNG NGHỆ SẢN XUẤT ĐIỆN NĂNG

Công nghệ nhiệt điện

Hình thành kiến thức: 

1. Em hãy kể tên các loại nhiên liệu dùng cho nhà máy nhiệt điện

2. Nhà máy nhiệt điện cần được bố trí ở những khu vực nào cho phù hợp?

Gợi ý đáp án: 

1. Các loại nhiên liệu dùng cho nhà máy nhiệt điện: than đá, dầu, khí gas để làm sôi nước,..

2. Nhà máy nhiệt điện cần được bố trí ở những khu vực tập trung nhiều nguồn nhiên liệu: than đá, dầu, khí gas như ở Hạ Long, Quảng Ninh, ..

Công nghệ thủy điện:

Hình thành kiến thức:

1. Em hãy kể tên một số nhà máy thủy điện lớn mà em biết.

2. Tại sao người ta phải xây đập ngăn nước trên cao?

Gợi ý đáp án: 

1. Một số nhà máy thủy điện lớn : Sơn La, Hòa Bình, Lai Châu, Trị An, Tuyên Quang,..

2. Người ta phải xây đập ngăn nước trên cao vì: nếu không sẽ gây ra lũ lụt ở những vùng hạ lưu.,,

Hơn nữa các nguồn nước ở trên cao có thế năng rất lớn. Thế năng này có thể trở thành động năng để làm quay các nhà máy điện.

2. CÔNG NGHỆ ĐIỆN - QUANG

Hình thành kiến thức:

Hãy kể tên các loại đèn điện trong gia đình. Theo em nên sử dụng loại đèn nào?

Gợi ý đáp án: 

Các loại đèn điện trong gia đình: đèn sợi đốt, đèn huỳnh quang, đèn compact, đèn led,..

Theo em nên sử dụng loại đèn Led. Vì có nhiều ưu điểm nổi trội: tiết kiệm điện năng, hiệu quả chiếu sáng tối ưu, tuổi thọ cao.

3. CÔNG NGHỆ ĐIỆN - CƠ

Hình thành kiến thức: Công nghệ điện - cơ là gì? Sản phẩm của công nghệ này là gì?

Gợi ý đáp án: 

+ Công nghệ điện - cơ là: công nghệ biến đổi điện năng thành cơ ăng dựa trên nguyên lí cảm ứng điện từ. 

+ Sản phẩm chính của công nghệ này là các loại động cơ điện.

4. CÔNG NGHỆ ĐIỀU KHIỂN VÀ TỰ ĐỘNG HÓA

Hình thành kiến thức: Công nghệ tự động hóa là gì? Vai trò của công nghệ tự động hóa đối với sản xuất công nghiệp?

Gợi ý đáp án: 

+ Công nghệ tự động hóa là: sự tích hợp điều khiển tự động và hệ thống cơ - điện nhằm tạo ra các hệ thống sản xuất tự động, các máy tự động, các máy tự động, các thiết bị tự động như máy tự động điều khiển số (máy CNC), robot công nghiệp,.. 

+ Vai trò của công nghệ tự động hóa đối với sản xuất công nghiệp: tự động hóa các hệ thống sản xuất và các hệ thống kĩ thuật.

CÔNG NGHỆ TRUYỀN THÔNG KHÔNG DÂY

Hình thành kiến thức:

Ngày nay, truyền thông không dây có vai trò như thế nào đối với cuộc sống?

Gợi ý đáp án: 

+ Giúp con người kết nối thông tin nhanh chóng và bắt sóng các sự kiện, tin tức tốt hơn.

+ Cho phép mọi người truy cập thông tin Internet ở bất cứ đâu.

+ Không phụ thuộc vào dây dẫn khiến việc sử dụng trở nên linh hoạt hơn.

+ Cập nhập tình hình thời tiết, tình hình khí hậu để giúp con người nhanh chóng để có các biện pháp ứng phó nhanh chóng.

+ Truyền đạt thông tư, thông báo, báo cáo trong công việc một cách trực tiếp, nhanh chóng hơn để có kết quả cao hơn.

+ Giúp học sinh, sinh viên nhanh chóng cập nhập kiến thức và xu hướng của thế giới, hội nhập với thế giới.

LUYỆN TẬP

Theo em, trong các công nghệ phổ biến đã học thì công nghệ nào có ảnh hưởng lớn đến nền kinh tế nước ta?

Gợi ý đáp án: 

Các công nghệ trên đều tác động mạnh mẽ đến nền kinh tế nước ta vì mỗi công nghệ đều được ứng dụng trong từng lĩnh vực và góp phần làm tăng trưởng nhanh nền kinh tế nước ta ngày nay.