ÔN TẬP: CHỦ ĐỀ 5: THIẾT KẾ KỸ THUẬT

I. HỆ THỐNG HÓA KIẾN THỨC

CH: Hãy hoàn thiện sơ đồ theo mẫu sau:

Gợi ý đáp án: 

1. Các nguyên tắc của thiết kế kĩ thuật
2. Phương pháp thực hiện, phương tiện hỗ trợ thiết kế kĩ thuật
3. Nội dung quy trình thiết kế kĩ thuật
4. Yếu tố về nguồn lực của cơ sở sản xuất
5. Đặc điểm, tính chất của một số nghề nghiệp liên quan tới thiết kế
6. Tiến trình thực hiện dự án
7. Báo cáo và đánh giá dự án

II. LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG

Câu 1: Trình bày vai trò, ý nghĩa của thiết kế kĩ thuật. Lấy ví dụ minh họa

Gợi ý đáp án: 

+ Vai trò, ý nghĩa của thiết kế kĩ thuật: có vai trò, ý nghĩa lớn trong sản xuất và phát triển sản phẩm. Nhờ bản vẽ kĩ thuật, các cơ sở sản xuất có thể liên kết để cùng nhau phát triển sản phẩm.

+ Ví dụ minh họa: kĩ sư thiết kế hệ thống cấp nước và hệ thống xử lý nước và mô tả giúp các công nhân có thể hình dung và thực hiện xây dựng công trình.

Câu 2: Trình bày các nguyên tắc của thiết kế kĩ thuật. Lấy ví dụ minh họa

Gợi ý đáp án: 

+ Nguyên tắc đơn giản hóa: đưa ra giải pháp thiết kế sản phẩm với cùng một tính năng sử dụng có kết cấu càng đơn giản càng tốt để giảm chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm.

+ Nguyên tắc giải pháp tối ưu: đưa ra giải pháp đáp ứng được nhiều chi tiết thiết kế nhất (tính năng sử dụng cao nhất, thẩm mĩ đẹp nhất nhưng chi phí thấp nhất,..)

+ Nguyên tắc tối thiểu tài chính: đưa ra giải pháp để tạo ra sản phẩm có cùng tính năng nhưng có chi phí sản xuất, vận hành càng thấp càng tốt.

Ví dụ: Xem xét so sánh với các sản phẩm đã được thiết kế sẵn và đã có quy trình sản xuất tối ưu để giảm thời gian, chi phí thiết kế.

Các nguyên tắc phát triển bền vững:

+ Nguyên tắc tiết kiệm tài nguyên: thiết kế sản phẩm sao cho sử dụng ít vật liệu và tiêu tốn ít năng lượng

Ví dụ: Dùng đèn LED sẽ tiết kiệm điện hơn so với đèn sợi đốt

+ Nguyên tắc bảo vệ môi trường: sản phẩm và công nghệ thiết kế phải thân thiện với môi trường.

Ví dụ: túi giấy và túi cói đều là sản phẩm được tạo ra từ các vật liệu thân thiện với môi trường: tre, nứa, gỗ thịt.. giảm tác động đến môi trường và sức khỏe con người trong quá trình sử dụng; dễ tái chế và dễ tiêu hủy..

Câu 3: Trình bày các bước của quy trình thiết kế kĩ thuật

Gợi ý đáp án:

Bước 1: Xác định yêu cầu sản phẩm

Bước 2: Tìm thông tin, đề xuất lựa chọn

Bước 3: Thiết kế sản phẩm

Bước 4: Kiểm tra, đánh giá

Bước 5: Lập hồ sơ kĩ thuật

Câu 4: Trình bày các yếu tố ảnh hưởng trong quy trình thiết kế kĩ thuật. Lấy ví dụ minh họa

Gợi ý đáp án: 

Yếu tố về sản phẩm:

+ Thẩm mĩ. Ví dụ: VD: Các cầu ở địa điểm khác nhau có kiểu dáng và màu sắc khác nhau, mang nét đặc trưng riêng.

+ Nhân trắc. VD minh họa: Ghế ngồi của người lái xe ô tô có thể điều chỉnh được phù hợp với từng người..

+ An toàn. VD minh họa: Khi thiết kế cầu thang, lan can phải được làm vững chắc để đảm bảo an toàn; thiết kế móng nhà phải chắc chắn, đảm bảo an toàn vững chắc cho ngôi nhà.

+ Vòng đời sản phẩm. VD minh họa: Xe điện đang trải qua một giai đoạn tăng trưởng trong vòng đời sản phẩm khi các công ty nỗ lực thúc đẩy chúng vào thị trường với những cải tiến liên tục về thiết kế. Mặc dù xe điện không phải là mới, nhưng sự đổi mới nhất quán trên thị trường và tiềm năng bán hàng ngày càng cải thiện có nghĩa là chúng vẫn đang phát triển và chưa đến giai đoạn trưởng thành.

+ Năng lượng. VD minh họa: Khi thiết kế một chiếc xe máy có công suất theo yêu cầu, nếu sử dụng công nghệ đanh lửa điện tử thì xe máy sẽ tiêu thụ xăng ít hơn nên tiết kiệm hơn.

+ Phát triển bền vững. VD minh họa: Để giảm khí thỉa gây ô nhiễm môi trường, ô tô được cải tiến từ sử dụng nhiên liệu hóa thạch (xăng, dầu diesel) sang sử dụng năng lượng điện)

Yếu tố về nguồn lực của cơ sở sản xuất:

+ Tài chính. VD minh họa: Các máy tính có cấu hình cao với nhiều phần mềm ứng dụng như AutoCAD, Solidwork,.. sẽ hỗ trợ cho nhà thiết kế thực hiện các bản vẽ chính xác, tiết kiệm thời gian.

+ Công nghệ. VD minh họa: Cơ sở sản xuất có sử dụng công nghệ CAD/CAM-CNC, công nghệ in 3D,... tạo điều kiện cho người thiết kế linh hoạt trong lựa chọn giải pháp thiết kế.

Câu 5: Chọn một nghề nghiệp liên quan đến thiết kế và mô tả đặc điểm, tính chất của nghề ấy.

Gợi ý đáp án: 

+ Nhà thiết kế đồ họa:  tạo ra các mẫu thiết kế, hình minh hoạ sản phẩm, bản sắc thương hiệu và trang web bằng cách sử dụng phần mềm máy tính; kết hợp kỹ năng kỹ thuật với khả năng nghệ thuật để tạo ra một thiết kế. Các nhà thiết kế đồ họa có thể làm việc độc lập hoặc trong những công ty truyền thông, phương tiện.

+ Nhiếp ảnh gia: sử dụng sáng tạo và kỹ năng sáng tác cùng với chuyên môn kỹ thuật của họ để chụp ảnh nhằm kể một câu chuyện hoặc cung cấp tư liệu cho một sự kiện. Ngày nay, đa phần nhiếp ảnh gia làm việc với máy ảnh số và phần mềm biên tập để chụp lại các đối tượng với các hình ảnh chất lượng thương mại. Một số đi đến một địa điểm để quay một sự kiện hoặc cảnh quan, trong khi một số khác có phòng thu riêng cho chân dung, công việc thương mại hoặc nghệ thuật.

+ Nhà thiết kế nội thất : làm việc với không gian nội thất để nâng cao tính an toàn, tính năng và tính thẩm mỹ của nhà cửa, kiến trúc; chọn màu sắc, đồ đạc, sàn, ánh sáng và tất cả các yếu tố khác trong căn phòng hoặc tòa nhà. Các nhà thiết kế nội thất cũng phác hoạ ý tưởng của họ hoặc sử dụng phần mềm thiết kế để truyền đạt kế hoạch của họ với các kiến trúc sư, kỹ sư kết cấu và nhà xây dựng, những người mang thiết kế của họ đến cuộc sống.

Câu 6: Trình bày nhiệm vụ và tiến trình thực hiện một dự án nói chung. Lấy ví dụ minh họa

Gợi ý đáp án: 

Nhiệm vụ và tiến trình thực hiện một dự án nói chung:

Nhiệm vụ: Thiết kế một sản phẩm kĩ thuật:

+ Xác định chức năng, hình dạng, kết cấu, vật liệu; tính toán, lựa chọn các thông số thiết kế của sản phẩm theo nhu cầu sử dụng.

+ Lựa chọn kết cấu, vật liệu; tính toán, lựa chọn các thông số thiết kế;  lập các bản vẽ kĩ thuật, tính giá thành sản phẩm.

Tiến trình thực hiện:

+ Xác định yêu cầu của sản phẩm:

+ Tìm hiểu thông tin, đề xuất lựa chọn. Đưa ra vài phương án thiết kế khác nhau để phân tích, đánh giá và lựa chọn phương án phù hợp.

+ Thiết kế sản phẩm: Xác định kết cấu và kích thước. Kết cấu và kích thước của từng ngăn đáp ứng yêu cầu chức năng của giá sách. Mối ghép tùy thuộc vật liệu được chọn.

+ Kiểm tra, đánh giá các thông số thiết kế. Kiểm tra kích thước tổng thể, kích thước các chi tiết, các mối lắp ghép và đánh giá.

+ Lập hồ sơ kĩ thuật: Trong hồ sơ có kèm theo bản vẽ kĩ thuật

Ví dụ minh họa: Dự án: Thiết kế giá sách của em (Bài 23)