BÀI 1: KHOA HỌC, KỸ THUẬT VÀ CÔNG NGHỆ

MỞ ĐẦU

Câu hỏi: Hãy so sánh đời sống của người nguyên thủy và đời sống của con người hiện nay và cho biết đâu là nguyên nhân tạo ra sự khác biệt đó?

Giải rút gọn: 

So sánh đời sống của người nguyên thủy và đời sống của con người hiện nay:

Nguyên nhân tạo ra sự khác biệt: do sự tiến hóa của loại người ngày càng tinh khôn hơn.

I. KHÁI NIỆM

1. Khoa học

Hình thành kiến thức: Hãy kể tên các môn học thuộc về nhóm khoa học tự nhiên và khoa học xã hội.

Giải rút gọn: 

• Nhóm khoa học tự nhiên: Toán, Vật Ly, Hóa, Sinh,..
• Nhóm khoa học xã hội: Lịch sử, Địa lí, Giáo dục công dân,..

2. Kĩ thuật

Hình thành kiến thức: Các sản phẩm ở Hình 1.1 thuộc lĩnh vực kĩ thuật nào? Kể tên một số lĩnh vực kĩ thuật khác mà em biết.

Giải rút gọn: 

• Các sản phẩm ở Hình 1.1:
  • a: Kĩ thuật cơ khí
  • b: Kĩ thuật điện - điện tử
• Một số lĩnh vực kĩ thuật khác mà em biết:
  • Kĩ thuật tự động
  • Kĩ thuật chế tạo
  • Kĩ thuật hàng hải
  • Kĩ thuật hàng không, vũ trụ

3. Công nghệ

Hình thành kiến thức: Hãy cho biết hình 1.2 mô tả lĩnh vực công nghệ nào? Kể tên một số lĩnh vực công nghệ mà em biết.

Giải rút gọn: 

• Hình 1.2 :
  • a: Lĩnh vực kĩ thuật
  • b: Lĩnh vực khoa học
• Tên một số lĩnh vực công nghệ: 
  • Lĩnh vực công nghệ số
  • Lĩnh vực năng lượng và môi trường
  • Lĩnh vực vật lí…

II. LIÊN HỆ GIỮA KHOA HỌC, KĨ THUẬT VÀ CÔNG NGHỆ

Hình thành kiến thức: Dựa vào sơ đồ hình 1.3, hãy trình bày mối liên hệ giữa khoa học, kĩ thuật và công nghệ. Lấy ví dụ minh họa

Giải rút gọn: 

• Khoa học tạo cơ sở cho sự phát triển của kĩ thuật. Ngược lại, kĩ thuật phát triển lại giúp khoa học tiến bộ hơn.

Ví dụ: 

Công nghệ vật liệu chế tạo ra vật liệu titan nhẹ, siêu bền. Vật liệu này giúp thiết kế, chế tạo những con tàu vũ trụ có thể bay xa hơn, giúp cho khoa học vũ trụ phát triển hơn

III. QUAN HỆ GIỮA CÔNG NGHỆ VỚI TỰ NHIÊN, CON NGƯỜI VÀ XÃ HỘI

Hình thành kiến thức: Dựa vào sơ đồ Hình 1.4, hãy trình bày mối quan hệ giữa công nghệ với tự nhiên, con người và xã hội

Giải rút gọn: 

• Công nghệ ảnh hưởng tới tự nhiên. Ngược lại tự nhiên cũng làm công nghệ phát triển.
• Công nghệ tạo ra các sản phẩm để nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho con người và xã hội. Ngược lại, nhu cầu ngày càng tăng của con người và xã hội lại thúc đẩy công nghệ phát triển.

Luyện tập: 

1. Từ các thông tin dưới đây, em hãy lập sơ đồ và giải thích mối liên hệ giữa khoa học kĩ thuật và công nghệ.

Giải rút gọn: 

2. Hãy phân tích mối quan hệ giữa công nghệ sản xuất ô tô với tự nhiên, con người và xã hội.

Giải rút gọn

Đáp ứng nhu cầu di chuyển → Ô tô ra đời → Tăng tình trạng ô nhiễm môi trường → Sản xuất ô tô thân thiện với môi trường

Vận dụng: Nêu một ví dụ về tác động tích cực và tác động tiêu cực của công nghệ đối với môi trường ở địa phương em và đề xuất biện pháp khắc phục tiêu cực đó.

Giải rút gọn: 

• Tác động tích cực:
  • Hầm khí bioga giúp hạn chế ô nhiễm nước thải
  • Thu gom, phân loại xử lí rác thải giúp đường làng sạch sẽ.
• Tác động tiêu cực và giải pháp:
  • Sử dụng thuốc trừ sâu khiến đất khô cằn, ô nhiễm môi trường ⇒ Sử dụng thuốc trừ sâu thảo mộc, phân vi sinh cải tạo đất trồng.
  • Khai thác khoáng sản cạn kiệt, ô nhiễm môi trường ⇒ Quy hoạch lại quy trình khai thác.