BÀI 48: SỰ CHUYỂN HÓA NĂNG LƯỢNG

MỞ ĐẦU

Câu 1:

- Khi trời lạnh, ta thường xoa hai bàn tay vào nhau và thấy tay nóng lên. Tại sao?

- Khi vỗ hai tay vào nhau, ta nghe được tiếng vỗ tay. Trong hoạt động này đã có sự chuyển hóa năng lượng nào?

Giải rút gọn:

- Vì khi đó có sự chuyển hóa năng lượng từ động năng sang nhiệt năng, nhiệt năng này làm tay ta ấm lên

- Khi vỗ hai tay có sự chuyển hóa năng lượng từ động năng sang năng lượng âm

I. CHUYỂN HÓA NĂNG LƯỢNG

Câu 1: Gọi tên các dạng năng lượng xuất hiện khi đèn pin được bật sáng (hình 3.2). Vẽ sơ đồ chỉ ra sự chuyển hóa năng lượng (còn được gọi là sơ đồ dòng năng lượng) của đèn pin.

Giải rút gọn:

Các dạng năng lượng: điện năng; quang năng

Sơ đồ :

Hóa năng --> Điện năng --> Quang năng

Câu 2: Hình 3.3 mô tả một máy sấy tóc đang hoạt động. Mũi tên trên sơ đồ dòng năng lượng cho thấy sự chuyển hóa điện năng thành ba dạng năng lượng khác.

a) Tên ba dạng năng lượng đó là gì?

b) Nêu thêm một thiết bị điện biến đổi điện năng thành các dạng năng lượng khác.

Giải rút gọn:

a) Cơ năng; nhiệt năng; năng lượng âm.

b) Quạt; ti vi; điện thoại; …

Câu 3: Hóa năng có thể chuỷen hóa thành các dạng năng lượng nào?

Giải rút gọn:

Điện năng, thế năng, nhiệt năng, năng lượng ánh sáng, năng lượng âm, động năng.

Câu 4: Hoàn thành các câu sau đây bằng cách ghi vào vở (hay phiếu học tập) các từ hoặc cụm từ trong khung thích hợp với các khoảng trống, được đánh số thứ tự từ (1) đến (6).

a) Hóa năng lưu trữ trong thực phẩm, khi ta ăn, được chuyển hóa thành ___(1)___ giúp ta đạp xe.

b) Hóa năng lưu trữ trong que diêm, khi cọ xát với vỏ bao diêm, được chuyển hóa thành ___(2)___ và ___(3)___

c) Hóa năng trong nhiên liệu (xăng, dầu, ) khi đốt cháy được chuyển hóa thành ___(4)___, ___(5)___ và ___(6)___ của máy bay, tàu hỏa.

Giải rút gọn:

Ta điền như sau:

(1) - động năng

(2) - nhiệt năng              (3) - năng lượng ánh sáng

(4) - động năng               (5) - điện năng                       (6) - thế năng

II. ĐỊNH LUẬT BẢO TOÀN NĂNG LƯỢNG

Câu 1: Thí nghiệm về sự bảo toàn năng lượng

Thảo luận: Thí nghiệm chứng tỏ điều gì?

Giải rút gọn:

Năng lượng không tự sinh ra hoặc tự mất đi mà chỉ truyền từ vật này sang vật khác.

Câu 2: Một em bé đang chơi xích đu trong sân. Muốn cho xích đu luôn lên tới độ cao ban đầu, thỉnh thoảng người bố phải đẩy vào xích đu (hình 3.6). Tại sao cần làm như thế?

Giải rút gọn:

Vì trong quá trình chuyển động, xích đu và cậu bé va chạm với không khí và lực cản của không khí làm tiêu hao một phần năng lượng của cậu bé và xích đu. Do đó thi thoảng cần phải đẩy vào xích đu để nó lên độ cao ban đầu.

Câu 3: Hoàn thành các câu sau đây bằng cách ghi vào vở (hay phiếu học tập) các từ hoặc cụm từ trong khung thích hợp với các khoảng trống, được đánh số thứ tự từ (1) đến (10). Ví dụ (1) - thế năng

a) Khi quả bóng được giữ yên ở trên cao, nó đang có ___(1)___

Khi quả bóng được thả rơi, ___(2)___ của nó được chuyển hóa thành ___(3)___

b) Quả bóng không thể nảy trở lại độ cao ban đầu, nơi nó được thả rơi, bởi vì không phải tất cả ___(4)___ của nó biến thành ___(5)___. Thực tế, luôn có một phần năng lượng của nó được chuyển hóa thành ___(6)___ và ___(7)___ trong khi va chạm.

c) Trong quá trình chuyển động của quả bóng, luôn có sự ___(8)___ từ dạng năng lượng này sang dạng năng lượng khác. Năng lượng toàn phần của quả bóng luôn được ___(9)___ không bao giờ ___(10)___ hoặc được tạo ra thêm.

Giải rút gọn:

1. thế năng                          (2) thế năng             (3) động năng                       

2. động năng      (5) thế năng        (6) điện năng     (7) năng lượng âm               

 (8) chuyển hóa             (9) bảo toàn                          (10) tự mất đi