BÀI 15: MỘT SỐ LƯƠNG THỰC, THỰC PHẨM

MỞ ĐẦU

Câu 1: Chúng ta sử dụng lương thực, thực phẩm hàng ngày để ăn uống, lấy năng lượng (nhiên liệu), dưỡng chất (nguyên liệu) cho cơ thể phát triển và hoạt động. Em có thể lựa chọn thức ăn cho mình và gia đình như thế nào để đủ chất dinh dưỡng, giúp cơ thể khỏe mạnh?

Giải rút gọn:

Lựa chọn những loại chứa các chất cần thiết cho cơ thể và lựa chọn nhiều loại thức ăn khác nhau để đa dạng các chất dinh dưỡng.

I. VAI TRÒ CỦA LƯƠNG THỰC, THỰC PHẨM

Câu 1: Quan sát hình 15.1 và trả lời câu hỏi:

a) Lương thực, thực phẩm nào có nguồn gốc từ thực vật? từ động vật?

b) Lương thực, thực phẩm nào có thể ăn sống? phải nấu chín?

Giải rút gọn:

a) Nguồn gốc từ thực vật: gạo, ngô, khoai lang, mía, hoa quả, mật ong, đậu, đỗ, dầu thực vật, lạc, vừng, rau xanh.

    Nguồn gốc từ động vật: cá, thịt, trứng, bơ, mỡ lợn, sữa.

   b) Có thể ăn sống: mía, hoa quả, mật ong, bơ, dầu thực vật, lạc, vừng, sữa.

      Phải nấu chín: gạo, ngô, khoai lang, cá, thịt, trứng, đậu đỗ, mỡ lợn, rau xanh

Câu 2: Tại sao cần phải bảo quản lương thực, thực phẩm đúng cách?

Giải rút gọn:

 Vì chúng rất dễ bị hỏng, khi đó chúng sinh ra những chất độc, có hại cho sức khỏe.

II. CÁC NHÓM CHẤT DINH DƯỠNG TRONG LƯƠNG THỰC, THỰC PHẨM

Câu 1: Hãy kể tên các lương thực có trong hình 4.1 và một số thức ăn được chế biến từ các loại lương thực đó.

Giải rút gọn:

Các lương thực có trong hình: gạo, ngô, khoai lang.

Các thức ăn được chế biến từ các loại lương thực: cơm, bánh gạo, bánh ngô, …

Câu 2: Nhóm carbohydrate có vai trò gì đối với cơ thể?

Giải rút gọn:

Nhóm carbohydrate có vai trò quan trọng đối với cơ thể: là nguồn cung cấp năng lượng chính cho cơ thể.

* Hoạt động: Tìm hiểu sự biến đổi của lương thực:

Câu 1: Cho một thìa gạo và hai hộp nhựa nhỏ, thêm nước vào một hộp cho ướt hết gạo. Để yên ngoài không khí khoảng 5-10 giờ. So sánh độ cứng của hạt gạo ở hai hộp nhựa bằng cách ép chúng bằng một vật liệu cứng

Giải rút gọn:

Hạt gạo trong hộp nhựa có thêm nước mềm hơn, dễ bị nghiền vụn

Câu 2: Em đã từng thấy cơm bị thiu chưa? Em hãy chỉ ra các dấu hiệu ( mùi, màu sắc,...) cho thấy cơm đã bị thiu

Giải rút gọn:

Bát cơm có mùi ôi thiu, mềm nát hơn, có đốm trắng, đen hoặc xanh lá

Câu 3: Em hãy đề xuất cách bảo quản lương thực khô ( gạo, ngô, khoai, sắn) và lương thực đã được nấu chính ( cơm, cháo)

Giải rút gọn:

Lương thực khô:

• Ngô, gạo: đóng bao, bảo quản trong kho hoặc cho vào chum, vại, thùng phuy,... để nơi khô ráo

• Sắn: làm sạch, gọt vỏ, thái lát, phơi khô rồi đóng bao để nơi khô ráo

• Khoai: hong, khô, phủ cát,... để nơi khô ráo

Lương thực đã nấu chín ( cơm, cháo):

• Cơm: không để lẫn thức ăn khác, để nơi thoáng mát hoặc để tủ lạnh

• Cháo: cho vào hộp rồi để tủ lạnh

* Câu hỏi 1:

Câu 1: Quan sát hình 15.1 và cho biết thực phẩm nào cung cấp protein, thực phẩm nào cung cấp lipid.

Giải rút gọn:

• Protein: cá, thịt, trứng, sữa, rau xanh, đậu, đỗ

• Lipid: sữa, thịt, trứng, dầu thực vật, lạc, bơ, mỡ lợn, vừng.

Câu 2: Hãy tìm hiểu và cho biết những mặt tốt và mặt xấu của lipid đối với sức khỏe con người.

Giải rút gọn:

Mặt tốt của lipid: 

• Cung cấp năng lượng 

• Duy trì nhiệt độ và bảo vệ cơ thể 

• Thúc đẩy hấp thu các vitamin tan trong chất béo

Mặt xấu: tiêu thụ nhiều sẽ gây béo phì, mắc các bệnh tim mạch, máu nhiễm mỡ, …

* Câu hỏi 2:

Câu 1: Hãy tìm hiểu và cho biết những thực phẩm bổ sung nhiều calcium cho cơ thể.

Giải rút gọn:

 sữa, rau xanh, hải sản, trái cây, khoai lang, …

Câu 2: Vitamin nào tốt nhất cho mắt? Nguồn vitamin này có trong thực phẩm nào?

Giải rút gọn:

Vitamin A tốt nhất cho mắt. Có trong:  khoai lang, dầu cá, ớt chuông, cà chua, 

Câu 3: Vitamin nào tốt cho sự phát triển của xương? Nguồn vitamin đó có ở đâu?

Giải rút gọn:

Vitamin D tốt cho sự phát triển của xương.

* Hoạt động: Tìm hiểu sự biển đổi của thực phẩm trong đời sống

Câu 1: Quan sát một số loại rau khi để ngoài không khí một vài ngày và nhận xét sự biến đổi của chúng

Giải rút gọn:

Rau hư, thối và thân lá úa vàng

Câu 2: Quan sát một miếng cá hoặc thịt hoặc một ít sữa khi để ngoài không khí một bài ngày và nhận xét sự biến đổi của chúng

Giải rút gọn:

Cá, thịt bốc mùi thiu, thối, cốc sữa nổi váng, chua và mất mùi thơm

Câu 3: Hãy cho biết người ta bảo quản thịt tươi và thịt nấu chính bằng cách nào

Giải rút gọn:

Bảo quản thịt tươi: dùng ngắn ngày thì để ngăn đá tủ lạnh, dài ngày thì sấy khô, hun khói,...

Bảo quản thịt chín: để tủ lạnh

III. SỨC KHỎE VÀ CHẾ ĐỘ DINH DƯỠNG

Câu 1: Tại sao khẩu phần ăn cho một bữa nên có nhiều loại thức ăn khác nhau?

Giải rút gọn:

Vì các loại thức ăn khác nhau cung cấp lượng năng lượng và các chất ding dưỡng khác nhau. Năng lượng và chất dinh dưỡng cần thiết cho mỗi người là khác nhau.