BÀI 18. VIỆT NAM TỪ NĂM 1965 ĐẾN NĂM 1975

1. Những thắng lợi quân sự tiêu biểu của nhân dân Việt Nam trong kháng chiến chống Mỹ (1965 – 1973) 

Câu hỏi: Hãy trình bày những thắng lợi tiêu biểu đánh đấu thắng lợi của quân dân miền Nam trong cuộc kháng chiến chống Mỹ giai đoạn 1965 - 1973.

– Những thắng lợi đó đã làm thay đổi cuộc chiến tranh của Mỹ tại Việt Nam như thế nào?

Giải rút gọn: 

- Chiến đấu chống chiến lược “Chiến tranh cục bộ” của Mỹ (1965 – 1968)

+ Chiến thắng Bình Giã (5-1-1965)

+ Chiến thắng Núi Thành (28-5-1965) ở Quảng Nam

+ Chiến thắng Vạn Tường (18-8-1965, Quảng Ngãi)

+ Chiến thắng Đông Xuân (11/1965 - 3/1966)

+ Chiến dịch Plâyme (19/10 - 26/11/1965)

+ Chiến thắng Đông Xuân (10/1966 - 4/1967)

+ Cuộc tổng tiến công và nổi dậy mùa xuân Mậu Thân (30-1-1968) đã đánh bại chiến lược “chiến tranh cục bộ” của đế quốc Mỹ, thoát khỏi bộ máy kìm kẹp của Mỹ, ngụy, vùng giải phóng được mở rộng.

- Chiến đấu chống chiến lược “Việt Nam hoá chiến tranh của Mỹ (1969 – 1973) 

+ Chiến thắng đường 9 Nam Lào (31-3-1971) và Đông Bắc Campuchia

+ Cuộc tiến công chiến lược mùa xuân 1972, loại khỏi vòng chiến đấu 50 vạn tên địch, giải phóng một vùng rộng lớn với 6 triệu dân.

+ Trận “Điện Biên Phủ trên không” (18 - 29/12/1972), 12 ngày đêm đập tan cuộc tập kích chiến lược bằng B52 của Mỹ vào Hà Nội, Hải Phòng và một số tỉnh miền Bắc. Chúng ta đã bắn rơi 81 máy bay các loại trong đó có 34 máy bay B52 và 5 chiếc F.111, làm cho đế quốc Mỹ khiếp vía, kinh hoàng.

+ Cuộc tổng tấn công và nổi dậy mùa xuân năm 1975, mà đỉnh cao là chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử trong suốt 55 ngày đêm quân và dân ta đã tiêu diệt và làm tan rã toàn bộ quân ngụy Sài Gòn, gồm 1 triệu 351.000 tên, với đầy đủ những trang bị hiện đại của Mỹ, làm sụp đổ toàn bộ hệ thống ngụy quyền, chấm dứt ách thống trị 117 năm của chủ nghĩa thực dân cũ và mới trên đất nước ta, nhân dân ta thoát khỏi cảnh lầm than nô lệ.

Những thắng lợi đó đã làm thay đổi cuộc chiến tranh của Mỹ tại Việt Nam

- Ở miền Nam: Đã đập tan 4 chiến lược chiến tranh xâm lược của 5 đời Tổng thống Mỹ: Diệt và loại khỏi vòng chiến đấu hơn 1 triệu quân ngụy, giết và làm bị thương 905.537 quân Mỹ và chư hầu. 

- Ở miền Bắc: Đánh thắng 2 cuộc chiến tranh phá hoại của Mỹ (thời Giôn-xơn 8/1964 - 11/1968 và thời Ních-xơn 4/1972 - 1/1973)

2. Miền Bắc vừa chiến đấu chống chiến tranh phá hoại, vừa sản xuất và làm nghĩa vụ hậu phương (1965 – 1973) 

Câu hỏi: Nhân dân miền Bắc đã giành được thắng lợi trong hai cuộc chiến tranh phá hoại của để quốc Mỹ như thế nào?

Hãy trình bày vai trò hậu phương lớn của miền Bắc đối với miền Nam.

Giải rút gọn: 

Dưới sự lãnh đạo của Đảng, miền Bắc vừa ra sức sản xuất chi viện cho miền Nam, vừa chiến đấu ngoan cường chống cuộc chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ. Từ ngày 6/4/1972, miền Bắc phải đối đầu với chiến tranh phá hoại lần thứ 2 của đế quốc Mỹ, đỉnh cao nhất là cuộc tập kích chiến lược 12 ngày đêm bằng B52 của Mỹ vào Hà Nội, Hải Phòng. Trong thử thách nặng nề đó, miền Bắc vẫn không ngừng gửi người và của vào miền Nam. Trong cuộc Tổng tiến công chiến lược làm nên Đại thắng mùa xuân năm 1975, giải phóng hoàn toàn miền Nam, sự chi viện sức người sức của ở miền Bắc đã lên mức cao nhất.

Miền Bắc đã đánh thắng 2 cuộc chiến tranh phá hoại của Mỹ (thời Giôn-xơn 8/1964 - 11/1968 và thời Ních-xơn 4/1972 - 1/1973). Bắn rơi 4.181 máy bay gồm 48 kiểu hiện đại nhất, trong đó có 68 B52; 13 F111, diệt và bắt sống hàng ngàn giặc lái, 271 lần bắn cháy và bắn chìm tàu chiến, tàu biệt kích địch

3. Hoàn thành giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (1973 – 1975) 

Câu hỏi: Dựa vào lược đồ 18.16 và thông tin trong bài, hãy trình bày nét chính về cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân 1975.

 – Đọc tư liệu 18.17, em có đồng ý với nhận định “Sài Gòn đầu hàng với tiếng thở phào nhẹ nhõm"? Hãy giải thích.

Giải rút gọn: 

Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân 1975 giành được thắng lợi vang dội đầu tiên bằng Chiến dịch Tây Nguyên (từ 10-3-1975 đến 24-3-1975). Mở đầu chiến dịch này là cuộc tiến công táo bạo, bất ngờ giải phóng hoàn toàn thị xã Buôn Ma Thuột (11-3-1975). Sau đó là thắng lợi của chiến dịch Huế-Đà Nẵng (từ 19 đến 29-3-1975), các tỉnh miền Trung và Nam Trung Bộ… Ngày 14-4, Bộ Chính trị quyết định chiến dịch giải phóng Sài Gòn – Gia Định (Chiến dịch Hồ Chí Minh). Đúng 11 giờ 30 ngày 30-4-1975, lá cờ cách mạng được cắm trên nóc Dinh Độc lập. Đây là thời điểm đánh dấu thành phố Sài Gòn-Gia Định hoàn toàn giải phóng. Chiến dịch Hồ Chí Minh toàn thắng. Trên đà chiến thắng, từ ngày 30-4-1975, đồng bào và chiến sĩ các tỉnh Đông Nam Bộ và Đồng bằng sông Cửu Long đã đồng loạt tiến công và nổi dậy mạnh mẽ, lần lượt giải phóng các tỉnh còn lại. Ngày 1-5-1975, toàn bộ lãnh thổ đất liền miền Nam đã được giải phóng. 

Em đồng ý với quan điểm đó. Trải qua 55 ngày đêm chiến đấu thần tốc, táo bạo, bất ngờ, chắc thắng, quân và dân Việt Nam đã tiêu diệt và làm tan rã căn cứ quân sự Mỹ-ngụy, đập tan bộ máy ngụy quyền từ trung ương đến cơ sở, xoá bỏ ách thống trị thực dân mới của Mỹ, giải phóng hoàn toàn miền Nam. Tiếp theo chiến công vĩ đại “đánh cho Mỹ cút”, quân và dân Việt Nam đã thực hiện trọn vẹn Di chúc thiêng liêng của Chủ tịch Hồ Chí Minh “đánh cho ngụy nhào”, kết thúc thắng lợi cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước.

4. Nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước (1954 – 1975)

Câu hỏi: Dựa vào sơ đồ 18.20 và các tư liệu 18.21, 18.22, 18.23, hãy trình bày nguyên nhân thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước. Thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của nhân dân Việt Nam có ý nghĩa quan trọng như thế nào đối với lịch sử dân tộc và thế giới?

Giải rút gọn: 

Nguyên nhân thắng lợi: 

- Đường lối chính trị, quân sự và phương hướng tiến hành chiến tranh cách mạng đúng đắn, sáng tạo của Đảng là nhân tố quyết định thắng lợi cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước. 

- Tiến hành chiến tranh nhân dân, toàn dân, toàn diện, tạo sức mạnh tổng hợp giành thắng lợi.

- Giải quyết đúng đắn mối quan hệ giữa hậu phương chiến lược với hậu phương tại chỗ, giữa hậu phương trong nước với hậu phương quốc tế.

Thắng lợi của của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước là thắng lợi vĩ đại của dân tộc Việt Nam trong thế kỷ XX. Thắng lợi này đã kết thúc 30 năm (1945-1975) tiến hành chiến tranh giải phóng dân tộc và bảo vệ Tổ quốc, mang lại nền độc lập, thống nhất trọn vẹn cho dân tộc, mở ra bước ngoặt vĩ đại, thiết lập quyền làm chủ thật sự của nhân dân, đưa cả nước ta quá độ lên chủ nghĩa xã hội. Thắng lợi này đã nâng truyền thống yêu nước, ý chí độc lập, tự chủ, tự cường của dân tộc Việt Nam lên tầm cao mới.

Thắng lợi của nhân dân Việt Nam góp phần tăng thêm sức mạnh và thế tiến công của cách mạng trên thế giới, đem lại lòng tin và niềm phấn khởi cho hàng trăm triệu người trên trái đất đang đấu tranh vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và chủ nghĩa xã hội. Thắng lợi này, cùng với thắng lợi của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, hai tiếng “Việt Nam” đã trở thành biểu tượng chiến thắng đối với phong trào giải phóng dân tộc, chống chủ nghĩa thực dân trên phạm vi toàn thế giới, đặc biệt là đối với các nước châu Á, Phi và Mỹ la tinh.

LUYỆN TẬP

Câu hỏi: Hãy lập bảng hệ thống những thắng lợi tiêu biểu của quân dân hai miền Nam - Bắc

Giải rút gọn: 

VẬN DỤNG

Câu hỏi: Dựa vào kiến thức đã học trong bài, đọc tư liệu 18.18 và quan sát bức ảnh lịch sử bên cạnh, hãy: 

Nêu những chi tiết trong bức ảnh tư liệu tương đồng với mô tả của báo Go-đi-ân (Anh) về ngày 30-4-1975 ở Sài Gòn. 

Viết một đoạn văn ngắn (khoảng 200 chữ) về chiến thắng lịch sử 30-4-1975 với chủ đề: "Giá trị của hoà bình trong chiến thắng quân sự ngày 30-4-1975 tại Sài Gòn".

Giải rút gọn: 

Không khí hào hùng, cả nước hân hoan hướng về thành phố Hồ Chí Minh trong niềm phấn khởi tự hào tràn ngập mọi con tim. Quân đội tươi cười vui vẻ cưỡi xe tăng vào Phủ Tổng thống ở Sài Gòn và hô lớn “Đồng chí” với những người đứng đông bên đường và các báo đang theo dõi.

Gần 50 năm đã trôi qua, nhưng chiến thắng 30/4/1975 vẫn mãi mãi là mốc son chói lọi không thể phai mờ trong lòng nhân dân Việt Nam và bạn bè quốc tế. Báo tin tức Ai Cập viết: “Không một ai trên trái đất này, dù chính kiến hay màu da của họ như thế nào đi nữa, lại không kính trọng và tự hào về dân tộc Việt Nam, một dân tộc đã giương cao ngọn cờ chiến thắng trên phần đất cuối cùng của Tổ quốc mình vào ngày 30/4/1975”. Chiến thắng lịch sử 30-4-1975 như một thước phim tài liệu sống động về thành quả vĩ đại nhất của sự nghiệp giải phóng dân tộc, giải phóng xã hội do Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh lãnh đạo; là trang sử hào hùng và chói lọi trên con đường dựng nước và giữ nước mấy nghìn năm lịch sử của dân tộc; đánh dấu bước ngoặt quyết định, đưa đất nước ta bước vào kỷ nguyên độc lập, tự do, cả nước vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội. Qua gần 2 tháng chiến đấu với sức mạnh áp đảo, quân và dân ta đã toàn thắng, thu non sông về một mối. Việt Nam có truyền thống yêu nước, không chịu khuất phục trước kẻ thù xâm lược; người Việt Nam khát khao độc lập, yêu chuộng hòa bình, quyết tâm thống nhất non sông. Từ những thành quả vĩ đại của cách mạng, của chiến thắng 30/4, hôm nay, toàn Đảng, toàn quân, toàn dân ta đang ra sức thi đua phát triển kinh tế, củng cố quốc phòng, ổn định an ninh, xây dựng đời sống mới văn minh, thịnh vượng, từng bước nâng cao vị thế Việt Nam trên trường quốc tế.