BÀI 21. LIÊN BANG NGA VÀ NƯỚC MỸ TỪ NĂM 1991 ĐẾN NAY

MỞ ĐẦU

Câu hỏi: Sau Chiến tranh lạnh, Liên bang Nga và nước Mỹ cùng tiến vào thế giới mới trên hai nền tảng chính trị và kinh tế khác nhau. Nhưng trong một thế giới toàn cầu hóa, nhiều biển động, liên đới trên nhiều phương diện, từ năm 1991 đến nay, tình hình chính trị, kinh tế của hai quốc gia này đã phát triển ra sao?

Giải rút gọn: 

Liên bang Nga: 

– Về kinh tế:

• Trước năm 1996: Việc tư nhân hoá đã làm cho nền kinh tế Nga trở nên rối loạn. 
• Từ năm 1996, nền kinh tế Nga dần dần phục hồi

– Từ năm 2000, chính quyền của Tổng thống V.Putin đã đưa Liên bang Nga dần thoát khỏi khó khăn và khủng hoảng, kinh tế hồi phục và phát triển; chính trị, xã hội ổn định và địa vị quốc tế được nâng cao để trở lại vị thế một cường quốc Âu – Á.

Mỹ: 

- Thập niên 90, kinh tế suy thoái ngắn nhưng vẫn đứng đầu thế giới.

- Thập niên 90, chính quyền B.Clinton thực hiện chiến lược “Cam kết và mở rộng” với ba mục tiêu cơ bản:

1. Tình hình chính trị, kinh tế của Liên bang Nga từ năm 1991 đến nay

Câu hỏi: Hãy nêu những nét chính về tình hình chính trị, kinh tế của Liên bang Nga từ sau khi Liên Xô tan rã (1991) đến nay. 

- Dựa vào tư liệu 21.2, hãy nêu nhận xét về tốc độ tăng trưởng kinh tế của Liên bang Nga giai đoạn 1991-2021

Giải rút gọn: 

– Về kinh tế:

• Trước năm 1996: Việc tư nhân hoá đã làm cho nền kinh tế Nga trở nên rối loạn. Sản xuất công nghiệp năm 1992 giảm xuống còn 20%. Từ năm 1990 đến năm 1995, tốc độ tăng trưởng GDP luôn là số âm.
• Từ năm 1996, nền kinh tế Nga dần dần phục hồi, năm 1997 đạt tăng trưởng kinh tế 0,5%, năm 2000 là 9%.

– Về chính trị:

• Hiến pháp 1993, quy định Liên bang Nga theo chế độ Tổng thống Liên bang.
• Từ năm 1992 – 1999, Tổng thống Enxin, nước Nga đứng trước hai thử thách lớn. Một là tình trạng không ổn định về chính trị, tranh chấp giữa các đảng phái. Hai là những cuộc xung đột sắc tộc (Trecxia…).
• Từ năm 2000, V.Putin làm Tổng thống , nhà nước pháp quyền được củng cố, tình hình xã hội ổn định; nhưng vẫn đứng trước thử thách lớn: xu hướng li khai và nạn khủng bố

Tốc độ tăng trưởng kinh tế của Nga: có tăng trưởng xen lẫn sụt giảm, không đồng đều qua các năm. Năm 2000, kinh tế có tốc độ phát triển vượt bậc 

2. Tình hình chính trị, kinh tế của nước Mỹ từ năm 1991 đến nay

Câu hỏi: Dựa vào thông tin trong bài và các tư liệu 21.3, 21.4, 21.5, hãy nêu những nét chính về tình hình chính trị, kinh tế của nước Mỹ từ năm 1991 đến nay.

Giải rút gọn: 

- Thập niên 90, kinh tế suy thoái ngắn nhưng vẫn đứng đầu thế giới.

- Tổng thống Clinton (1993 - 2001) cầm quyền, kinh tế Mĩ phục hồi và phát triển trở lại. Kinh tế Mĩ vẫn đứng đầu thế giới (GNP là 9765 tỷ USD, GNP đầu người là 34.600USD, chiếm 25% giá trị tổng sản phẩm thế giới, chi phối nhiều tổ chức kinh tế – tài chính quốc tế như WTO, INF, G7, WB…).

- Từ năm 1991 – 2021, tình hình chính trị nước Mỹ có nhiều biến động: xả súng, giết người hàng loạt, biểu tình chống phân biệt chủng tộc, chống tự do vũ khí, khủng bố tấn công vào Trung tâm Thương mại thế giới thành phố New Ỷork và Lầu Năm Góc 

LUYỆN TẬP

Câu hỏi: Hãy nêu nhận xét về tốc độ tăng trưởng kinh tế của Liên bang Nga và nước Mỹ giai đoạn 1991-2021.

Giải rút gọn: 

Nga: Tốc độ tăng trưởng nhanh nhưng còn tồn tại nhiều hạn chế

Mỹ: Sự xuất hiện của Covid-19 đã đẩy tổng sản phẩm trong nước (GDP) của Mỹ sụt giảm 31,4%. Tăng trưởng nhanh, nhưng còn tồn tại nhiều rủi ro có thể gây giảm tốc độ tăng trưởng kinh tế 

VẬN DỤNG

Câu hỏi: Hãy chọn một vấn đề chính trị hoặc kinh tế của Mỹ, Liên bang Nga mà em cho là có ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển của hai quốc gia này. Giải thích lí do cho sự lựa chọn của em.

Giải rút gọn: 

Kể từ khi bùng phát xung đột Nga - U-crai-na, cuộc xung đột này vẫn tiếp diễn, chưa biết khi nào mới có thể kết thúc và kết thúc như thế nào. Nó đã và đang để lại nhiều hệ lụy lớn về kinh tế - xã hội, nhất là lĩnh vực nhân đạo. Sau khi nền kinh tế Nga giảm 2,1% vào năm 2022, nước Nga vào năm 2023 đã lấy lại quy mô nền kinh tế như mức trước cuộc xung đột. Tuy nhiên, nước Nga cũng không tránh khỏi những khía cạnh tiêu cực của cuộc chiến. Nền kinh tế đã bị cản trở nghiêm trọng bởi các lệnh trừng phạt mang tính toàn cầu.