BÀI 15. DUYÊN HẢI NAM TRUNG BỘ

MỞ ĐẦU

Duyên hải Nam Trung Bộ là một bộ phận lãnh thổ của vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung. Đây là khu vực có nhiều thế mạnh để phát triển kinh tế. Duyên hải Nam Trung Bộ có những chuyển biến như thế nào trong phát triển và phân bố kinh tế? Ngành kinh tế nào được xác định là ngành thế mạnh?

Giải rút gọn:

- Những chuyển biến:

+ Về nông nghiệp: chăn nuôi bò, khai thác, nuôi trồng và chế biến thủy sản là thế mạnh của vùng

+ Công nghiệp: giá trị sản xuất còn chiếm tỉ trọng nhỏ so với cả nước 

+ Du lịch phát triển mạnh

- Ngành du lịch, thuỷ sản được xác định là ngành thế mạnh

1. VỊ TRÍ ĐỊA LÍ VÀ PHẠM VI LÃNH THỔ

Câu hỏi: Dựa vào thông tin mục 1 và hình 15.1, hãy trình bày đặc điểm vị trí địa lí và phạm vi lãnh thổ của Duyên hải Nam Trung Bộ.

Giải rút gọn:

- Diện tích của Duyên hải Nam Trung Bộ gần 45 nghìn km, chiếm 13,5% diện tích cả nước. 

- Lãnh thổ Duyên hải Nam Trung Bộ hẹp ngang theo chiều đông – tây, kéo dài theo chiều bắc – nam, giáp với Đông Nam Bộ, Bắc Trung Bộ, Tây Nguyên và nước láng giềng Lào

- Duyên hải Nam Trung Bộ là cầu nối giữa các vùng phía bắc với các vùng phía nam, của ngõ ra biển của Tây Nguyên và Lào, gần với các tuyến hàng hải quốc tế nhộn nhịp bậc nhất thế giới

2. ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN VÀ TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN

Câu hỏi: Dựa vào thông tin mục 2 và hình 15.1, hãy phân tích thế mạnh và hạn chế chính về điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên ở Duyên hải Nam Trung Bộ.

Giải rút gọn:

a. Thế mạnh về điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên ở Duyên hải Nam Trung Bộ.

- Địa hình, đất:

+ Phía tây: chủ yếu là đồi núi với đất feralit thích hợp cho trồng rừng, phát triển kinh tế dưới tán rừng

+ Phía đông là dải đồng bằng hẹp, có nhiều cồn cát,... với đất phù sa và đất cát pha, thích hợp để trồng cây lương thực, cây công nghiệp hàng năm 

- Khí hậu: tính chất cận xích đạo gió mùa, nhiệt độ trung bình năm trên 25°C, số giờ nắng trên 2500 giờ, có tiềm năng phát triển năng lượng tái tạo

- Nguồn nước: 

+ Có nhiều sông ngắn và dốc, có giá trị về thuỷ điện và cung cấp nước cho sản xuất và sinh hoạt

- Sinh vật: 

+ Chủ yếu là rừng nhiệt đới

+ Tài nguyên sinh vật phong phú 

+ Tài nguyên rừng là cơ sở để phát triển lâm nghiệp, du lịch sinh thái...

- Khoáng sản là cơ sở để phát triển ngành công nghiệp khai khoáng

- Biển, đảo: 

+ Vùng biển rộng, trong vùng biển có nhiều bãi tôm, bãi cá với trữ lượng lớn

+ Đường bờ biển dài, khúc khuỷu, có nhiều đảo, bán, vũng vịnh kín, bãi tắm đẹp thuận lợi cho phát triển tổng hợp kinh tế biển

b. Hạn chế về điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên ở Duyên hải Nam Trung Bộ:

- Địa hình chia cắt, gây trở ngại cho các hoạt động

- Thường xuyên chịu tác động của bão, hạn hán và sa mạc hoá, biến đổi khí hậu

3. PHÂN BỐ DÂN CƯ, DÂN TỘC

Câu hỏi: Dựa vào thông tin mục 3, hãy trình bày sự phân bố dân cư, dân tộc ở Duyên hải Nam Trung Bộ

Giải rút gọn:

- Phân bố dân cư:

+ Có sự chênh lệch giữa khu vực đồi núi phía tây và khu vực đồng bằng ven biển

+ Khu vực đồng bằng ven biển dân cư tập trung đông đúc, hình thành một dải đô thị ven biển 

+ Khu vực đồi núi phía tây dân cư thưa thớt

- Duyên hải Nam Trung Bộ là địa bàn cư trú của nhiều dân tộc: 

+ Người Kinh phân bố rộng khắp, tập trung ở đồng bằng ven biển.

+ Người Chăm sinh sống nhiều ở đồng bằng ven biển hai tỉnh Ninh Thuận, Bình Thuận. 

+ Các dân tộc thiểu số khác chủ yếu ở vùng đồi núi phía tây

4. NHỮNG CHUYỂN BIẾN TRONG PHÁT TRIỂN VÀ PHÂN BỐ KINH TẾ

Câu hỏi: Dựa vào thông tin mục 4, hãy phân tích những chuyển biến trong sự phát triển và phân bố kinh tế của Duyên hải Nam Trung Bộ

Giải rút gọn:

- Những chuyển biến trong phát triển kinh tế:

+ Kinh tế có chuyển biến tích cực 

+ Cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng tăng tỉ trọng ngành công nghiệp và xây dựng; giảm tỉ trọng ngành nông nghiệp, lâm nghiệp và thuỷ sản; dịch vụ chiếm tỉ trọng cao

- Những chuyển biến trong phân bố kinh tế:

+ Có sự thay đổi lớn: Khu vực đồng bằng ven biển phía đông đã đẩy mạnh phát triển tổng hợp kinh tế biển, công nghiệp, dịch vụ; hình thành nhiều khu kinh tế ven biển tạo động lực phát triển kinh tế 

+ Khu vực phía tây phát triển sản xuất nông lâm kết hợp, du lịch sinh thái và thuỷ điện

5. MỘT SỐ NGÀNH KINH TẾ THẾ MẠNH

Câu hỏi: Dựa vào thông tin mục a và hình 15.2, hãy phân tích sự phát triển của ngành thuỷ sản ở Duyên hải Nam Trung Bộ

Giải rút gọn:

- Ngành thuỷ sản đứng thứ hai cả nước về tổng sản lượng

- Sản lượng thuỷ sản khai thác tăng nhanh, chiếm hơn 90% tổng sản lượng thuỷ sản Duyên hải Nam Trung Bộ

- Đẩy mạnh đánh bắt xa bờ, đầu tư tàu đánh bắt công suất lớn, trang thiết bị hiện đại. 

Câu hỏi: Dựa vào thông tin mục b và hình 15.2, hãy phân tích sự phát triển một số ngành công nghiệp thế mạnh của Duyên hải Nam Trung Bộ.

Giải rút gọn:

- Cơ cấu công nghiệp của Duyên hải Nam Trung Bộ khá đa dạng, một số ngành nổi bật là:

+ Sản xuất điện đã tăng trưởng mạnh từ 1,4 – 43,6 tỉ kWh

+ Sản xuất sản phẩm dầu mỏ tinh chế đã tăng từ 5,7 – 6,6 triệu tấn

+ Sản xuất ô tô tăng trưởng mạnh từ 17 – 82,4 nghìn chiếc 

Câu hỏi: Dựa vào thông tin mục c và hình 15.2, hãy phân tích sự phát triển của một số hoạt động dịch vụ thế mạnh của Duyên hải Nam Trung Bộ

Giải rút gọn:

- Giao thông vận tải:

+ Mạng lưới giao thông được đầu tư nâng cấp

+ Các tuyến đường bộ huyết mạch có quốc lộ 1, 19, 24, 25, 26, 27, cao tốc Bắc – Nam; đường sắt Thống Nhất

+ Các cảng biển quan trọng là Đà Nẵng, Quảng Ngãi, Bình Định, Khánh Hòa

+ Hai cảng hàng không quốc tế Đà Nẵng, Cam Ranh 

+ Khối lượng vận chuyển và luân chuyển hàng hóa tăng nhanh

- Du lịch:

+ Có nhiều thế mạnh để phát triển du lịch với nhiều loại hình khác nhau

+ Các sản phẩm du lịch ngày càng có chất lượng

+ Các trung tâm du lịch lớn nhất là Đà Nẵng, Nha Trang, Hội An, Quy Nhơn,... hằng năm thu hút hàng chục triệu khách du lịch trong và ngoài nước

6. VÙNG KINH TẾ TRỌNG ĐIỂM MIỀN TRUNG

Câu hỏi: Dựa vào thông tin mục 6 và kiến thức của bản thân, hãy trình bày khái quát về Vùng kinh tế trọng điểm miền Trung.

Giải rút gọn:

- Diện tích của Vùng kinh tế trọng điểm miền Trung khoảng 28 nghìn km, số dân là 6,6 triệu người

- Vùng gồm 5 tỉnh, thành phố là Thừa Thiên Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi và Bình Định 

- Vùng kinh tế trọng điểm miền Trung có thế mạnh phát triển tổng hợp kinh tế biển

LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG

Câu hỏi: Dựa vào bảng 15.1, hãy vẽ biểu đồ thể hiện cơ cấu GRDP (giá hiện hành) của Duyên hải Nam Trung Bộ năm 2010 và năm 2021.

Giải rút gọn:

Câu hỏi: Sưu tầm thông tin về một số di sản văn hoá tiêu biểu của Duyên hải Nam Trung Bộ

Giải rút gọn:

- Một số di sản văn hoá tiêu biểu của Duyên hải Nam Trung Bộ: Quần thể di tích cố đô Huế (Thừa Thiên Huế), Phố cổ Hội An (Quảng Nam),...

- Cố đô Huế nằm bên bờ sông Hương, có diện tích hơn 500 ha, bao gồm nhiều di tích lịch sử – văn hóa. Cố đô Huế bao gồm 3 vòng thành: Kinh thành, Hoàng thành và Tử cấm thành. Phần lớn các di tích này được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa Thế giới 

- Phố cổ Hội An một đô thị cổ nằm ở hạ lưu sông Thu Bồn, cách thành phố Đà Nẵng khoảng 30km về phía Nam. Nơi đây có các kiến trúc vừa có sắc thái nghệ thuật truyền thống của Việt Nam, vừa thể hiện sự giao lưu hội nhập văn hoá với các nước phương Đông và phương Tây