BÀI 10. TỆ NẠN XÃ HỘI

1. Khái niệm tệ nạn xã hội và các loại tệ nạn xã hội

Câu hỏi: Em hãy quan sát hình ảnh và trả lời câu hỏi:

a) Theo em, mỗi hình ảnh trên nói về điều gì? Hãy chỉ ra điểm chung của các hình ảnh đó.

b) Tệ nạn xã hội là gì? Em hãy kể tên những tệ nạn xã hội phổ biến.

Giải rút gọn:

a) Nhận xét:

Hình 1: Đua xe trái phép

Hình 2: Đánh bạc ăn tiền

Hình 3: Chữa bệnh bằng phương pháp mê tín

Hình 4: Cá độ trò chơi điện tử

=> Các hành vi này đều đem lại những hậu quả xấu cho con người. 

b) Khái niệm và ví dụ:

Tệ nạn xã hội là hành vi sai lệch chuẩn mực đạo đức xã hội, vi phạm pháp luật. 

Tệ nạn xã hội phổ biến bao gồm: ma tuý, cờ bạc, mại dâm, …

2. Nguyên nhân dẫn đến tệ nạn xã hội

Câu 1: Em hãy đọc các trường hợp dưới đây (trang 52 mục 2 sgk) và trả lời câu hỏi:

a) Em hãy cho biết những nguyên nhân nào dẫn đến T nghiện ma tuý, K tụ tập đánh bài?

b) Theo em, còn những nguyên nhân nào khác dẫn đến các tệ nạn xã hội của con người?

Giải rút gọn:

a) Do T ăn chơi, đua đòi, tò mò và K thiếu sự giáo dục, quan tâm từ gia đình nên bị bạn xấu rủ rê, lôi kéo.

b) Tệ nạn xã hội bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân: Thiếu hiểu biết; ham chơi, bị dụ dỗ, lôi kéo, mua chuộc hoặc ép buộc, …

3. Hậu quả của tệ nạn xã hội

Câu 1: Em hãy đọc các trường hợp dưới đây (trang 53 mục 3 sgk) và trả lời câu hỏi:

a) Em hãy liệt kê hậu quả của việc đua xe đối với H và vợ chồng anh K?

b) Hành vi đánh bạc, cá độ và sử dụng chất kích thích gây nghiện đã dẫn đến hậu quả gì đối với N và gia đình?

c) Hãy chia sẻ hậu quả của tệ nạn xã hội mà em biết.

Giải rút gọn:

a) Khiến H trở thành người gây ra tai nạn giao thông và vợ chồng anh K thì bị thương nặng.

b) Việc sa ngã vào tệ nạn xã hội của N đã khiến cho hạnh phúc gia đình N tan rã, bố mẹ N đau khổ.

c) Hậu quả của tệ nạn xã hội: gây tổn hại nghiêm trọng về mặt sức khoẻ, tinh thần, trí tuệ, thậm chí là tính mạng con người, …

LUYỆN TẬP

Câu 1: Hành vi nào dưới đây là tệ nạn xã hội?

A. Anh Q thường xuyên sử dụng ma tuý.

B. Chị M không xa lánh người bị nhiễm HIV.

C. Bạn T luôn thực hiện nghiêm túc các nội quy của nhà trường.

D. Anh C thường tham gia đánh bạc cùng bạn bè.

E. Bạn H đã từ chối việc hút thuốc lá khi bị bạn bè dụ dỗ.

G. Bà N thường mời thầy cúng đến giải hạn khi các con mình bị ốm.

Giải rút gọn:

Hành vi là tệ nạn xã hội: A, D, G.

Câu 2: Theo em, học sinh có thể mắc phải những tệ nạn xã hội nào? Hãy liệt kê nguyên nhân và hậu quả của các tệ nạn xã hội đó.

Giải rút gọn:

Các tệ nạn học sinh dễ mắc phải: ma túy, cờ bạc, ...

Nguyên nhân: Do thiếu hiểu biết, bị bạn bè rủ rê, lôi kéo, do tò mò; ...

Hậu quả: Gây suy giảm sức khỏe nghiêm trọng, thay đổi tâm sinh lí, …

Câu 3: Gia đình M sống ở một vùng quê nên còn nhiều khó khăn. Mỗi lần các em của M bị ốm, bố mẹ không đưa đến trạm y tế xã mà lại mời thầy cúng đến nhà làm lễ mong cho các em khỏi bệnh.

a) Theo em, nguyên nhân nào dẫn tới hành vi của bố mẹ M? Hậu quả của hành vi đó là gì?

b) Nếu là M, em sẽ làm gì để ngăn cản hành vi của bố mẹ?

Giải rút gọn:

a) 

Nguyên nhân: Do cơ sở vật chất còn thiếu thốn, dân trí thấp, cho nên bố mẹ M còn thiếu hiểu biết

Hậu quả: Vừa cổ xúy cho tệ nạn mê tín dị đoan, vừa gây nguy hiểm cho sức khỏe của các em. 

b) Em sẽ giải thích với bố mẹ rằng khi bị bệnh cần phải đến gặp bác sĩ và chữa bằng thuốc thì mới khỏi bệnh được. 

Câu 4: Một số bạn trong lớp của H đã xem các video về đánh bài ăn tiền trên mạng xã hội. Do tò mò, các bạn có ý định rủ nhau tụ tập cùng chơi bài.

Nếu là H trong tình huống trên em sẽ làm gì?

Giải rút gọn:

Nếu là H trong tình huống trên, em sẽ Giải thích cho các bạn hiểu rằng đánh bài ăn tiền chính là biểu hiện của tệ nạn cờ bạc và đây là hành vi vi phạm pháp luật.

Nếu các bạn cố tính đánh bài ăn tiền, em sẽ báo cáo sự việc lên thầy cô giáo giải quyết.

VẬN DỤNG

Câu 1: Em hãy lựa chọn một tệ nạn xã hội phổ biến nhất ở địa phương để thiết kế một sản phẩm tuyên truyền về hậu quả của tệ nạn xã hội theo gợi ý…

Giải rút gọn:

Tệ nạn ma túy

* Tác hại:

- Với người nghiện:

+ Sức khỏe suy yếu, có thể nguy hiểm đến tính mạng nếu dùng lâu dài, dùng quá liều...

+ Gây tổn hại về sức khỏe người nghiện.

+ Học tập và làm việc sa sút

+ Xa lánh nếp sống, sinh hoạt lành mạnh, xa lánh người thân, bạn bè tốt.

- Với gia đình người nghiện:

+ Mất yên ổn, hạnh phúc, tán gia bại sản, dẫn đến khánh kiệt về kinh tế.

- Với xã hội: Ảnh hưởng đến trật tự an ninh: tội phạm gia tăng, kéo sự phát triển của xã hội xuống, ..

* Nguyên nhân dẫn đến tệ nạn ma túy

- Thất nghiệp hoặc nghề nghiệp không ổn định dẫn đến tâm lí chán chường

- Thiếu sự quan tâm của gia đình, cha mẹ có mối quan hệ phức tạp...

⇒ Nghiện ma túy hầu như không xuất phát từ một nguyên nhân đơn lẻ mà là sự tổ hợp của nhiều tác nhân khác nhau từ bản thân, từ gia đình và từ xã hội.

* Biện pháp phòng chống

- Bản thân phải sống trong sạch, lành mạnh, không ăn chơi, đua đòi

- Không quan hệ với những đối tượng xấu, có liên quan đến ma túy

- Gia đình phải thường xuyên quan tâm giáo dục con cái, …

Câu 2: Em hãy tìm hiểu các quy định của pháp luật về phòng, chống tệ nạn xã hội và trình bày trước lớp dưới dạng bảo ảnh clip hoặc tiểu phẩm.

Giải rút gọn:

- Cấm đánh bạc, tổ chức đánh bạc dưới mọi hình thức.

- Nghiêm cấm sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, mua bán, sử dụng, tổ chức sử dụng, lôi kéo sử dụng trái phép các chất ma túy.

- Người nghiện buộc phải đi cai nghiện.

- Nghiêm cấm hành vi mại dâm, dụ dỗ, dẫn dắt mại dâm, …