BÀI 1. LIÊN HỢP QUỐC

1. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ LIÊN HỢP QUỐC

Câu hỏi: Nêu bối cảnh lịch sử và quá trình hình thành Liên hợp quốc?

Giải rút gọn:

Bối cảnh lịch sử: 

- Trong giai đoạn cuối của Chiến tranh thế giới thứ hai, phe Đồng minh chống phát xít chiếm ưu thế thắng lợi.

- Các nước trong phe Đồng minh nhận thấy vấn đề cấp bách là cần phải thiết lập một tổ chức quốc tế có vai trò thực sự trong việc duy trì hoà bình, an ninh thế giới sau khi Chiến tranh thế giới thứ hai kết thúc.

Quá trình thành lập:

- Ngày 01- 01- 1942, đại diện 26 nước Đồng minh họp tại Oa-sinh-tơn (Mỹ), kí Tuyên bố Liên hợp quốc, cam kết thành lập một tổ chức quốc tế để giữ gìn hoà bình thế giới sau chiến tranh.

- Tại Hội nghị I-an-ta (Liên Xô, tháng 02- 1945), Liên Xô, Mỹ, Anh đã ra quyết định thành lập Liên hợp quốc. 

- Từ ngày 25- 4- 1945 đến ngày 26- 6- 1945, tại Hội nghị Xan Phran-xi-xcô (Mỹ), đại biểu 50 nước tham dự đã thông qua bản Hiến chương Liên hợp quốc. 

- Ngày 24- 10- 1945, Hiến chương Liên hợp quốc được Quốc hội các nước thành viên phê chuẩn, Liên hợp quốc chính thức được thành lập. 

Câu hỏi: Trình bày mục tiêu và nguyên tắc hoạt động của Liên hợp quốc?

Giải rút gọn:

- Mục tiêu:

+ Duy trì hoà bình và an ninh quốc tế; 

+ Phát triển mối quan hệ hữu nghị giữa các dân tộc trên cơ sở tôn trọng quyền  bình đẳng, quyền tự quyết dân tộc và củng cố hoà bình thế giới; 

+ Thúc đầy hợp tác quốc tế để giải quyết các vấn đề về kinh tế, xã hội, văn hoá, nhân đạo, ... 

- Nguyên tắc hoạt động: 

+ Bình đẳng chủ quyền của tất cả các quốc gia thành viên;

+ Tôn trọng toàn vẹn lãnh thổ và độc lập chính trị quốc gia;

+ Cấm đe doạ sử dụng vũ lực hoặc sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế;

+ Không can thiệp vào công việc nội bộ các nước;

+ Tôn trọng các nghĩa vụ quốc tế và luật pháp quốc tế;

+ Giải quyết các tranh chấp quốc tế bằng biện pháp hoà bình.

2. VAI TRÒ CỦA LIÊN HỢP QUỐC

Câu hỏi: Nêu vai trò của Liên hợp quốc trong việc duy trì hòa bình, an ninh quốc tế?

Giải rút gọn:

- Góp phần giải quyết xung đột và tranh chấp ở nhiều khu vực, khôi phục hoà bình và hỗ trợ tái thiết ở nhiều quốc gia.

- Liên hợp quốc xây dựng được một hệ thống các công ước, hiệp ước quốc tế về giải trừ quân bị cũng như ngăn chặn phổ biến vũ khí huỷ diệt hàng loạt, …

Câu hỏi: Trình bày vai trò của Liên hợp quốc trong lĩnh vực thúc đẩy phát triển.

Giải rút gọn:

- Liên hợp quốc ưu tiên việc tạo môi trường kinh tế quốc tế bình đẳng, hỗ trợ các nền kinh tế kém phát triển thông qua các chương trình, quỹ, ...

- Từ năm 1960, Đại hội đồng Liên hợp quốc đề ra các chiến lược phát triển cho từng thập kỉ nhằm huy động sự hợp tác quốc tế cho các mục tiêu phát triển chung. 

- Tháng 9 - 2015, tại Hội nghị Thượng đỉnh ở Niu Oóc, Liên hợp quốc thông qua Chương trình nghị sự 2030 với 17 mục tiêu, lấy phát triển bền vững là định hướng xuyên suốt của ba trụ cột kinh tế, xã hội và môi trường.

Câu hỏi: Trình bày vai trò của Liên hợp quốc trong việc đảm bảo quyền con người, phát triển văn hóa, xã hội.

Giải rút gọn:

- Về quyền con người:

+ Năm 1948, Đại hội đồng Liên hợp quốc thông qua Tuyên ngôn Nhân quyền, khẳng định những quyền cơ bản của con người. 

+ Tuyên ngôn Nhân quyền làm cơ sở cho việc ra đời hơn 80 công ước và tuyên bố quốc tế về quyền con người nhằm đảm bảo việc thực thi quyền con người, xây dựng một thế giới an toàn và công bằng hơn.

- Về văn hóa, xã hội:

+ Các cơ quan chuyên môn của Liên hợp quốc như Tổ chức Y tế thế giới (WHO), Tổ chức Lao động quốc tế (ILO),.. đã góp phần thắt chặt sự hợp tác về giáo dục, khoa học, văn hoá, xã hội giữa các quốc gia thành viên.

+ Các quỹ, chương trình của Liên hợp quốc như Quỹ Dân số Liên hợp quốc (UNFPA), Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF),... đã thúc đẩy giải quyết các vấn đề thách thức toàn cầu, chú trọng các vấn đề giáo dục, …

LUYỆN TẬP

Câu 1: Vẽ sơ đồ các mục tiêu và nguyên tắc hoạt động của Liên hợp quốc?

Giải rút gọn:

Sơ đồ mục tiêu:

Sơ đồ nguyên tắc hoạt động:

Câu 2: Lập bảng thống kê về vai trò của Liên hợp quốc theo gợi ý bên vào vở:

Giải rút gọn:

VẬN DỤNG

Chọn một trong 17 mục tiêu phát triển bền vững của Liên hợp quốc (Hình 1.7) và chuẩn bị bài thuyết trình theo gợi ý:

- Nội dung của mục tiêu

- Tại sao mục tiêu này phải phát triển bền vững?

- Việt Nam cần phải làm gì để góp phần thực hiện mục tiêu đó?

Giải rút gọn:

Mục tiêu: Bình đẳng giới

- Nội dung mục tiêu: 

+ Đạt được bình đẳng giới và trao quyền cho tất cả phụ nữ và trẻ em gái.

+ Mục tiêu này cụ thể hóa cam kết về việc xóa bỏ mọi hình thức phân biệt đối xử với tất cả phụ nữ và trẻ em gái ở mọi nơi. 

+ Chấm dứt mọi hình thức bạo lực, quấy rối, bao gồm buôn bán người, bóc lột tình dục và các hình thức bóc lột khác đối với tất cả phụ nữ và trẻ em gái ở nơi công cộng và khu vực tư nhân. 

- Mục tiêu này phải phát triển bền vững vì:

+ Bình đẳng giới tạo ra một xã hội công bằng và phát triển toàn diện. 

+ Bình đẳng giới giúp tận dụng đầy đủ tài năng và tiềm năng của cả nam và nữ, thúc đẩy sự sáng tạo và đổi mới. 

- Điều Việt Nam phải làm để góp phần thực hiện mục tiêu phát triển bền vững bình đẳng giới là:

+ Thúc đẩy việc đào tạo và tạo điều kiện cho phụ nữ tham gia vào lĩnh vực kinh tế, chính trị và xã hội. 

+ Cải thiện quyền lợi và cơ hội cho phụ nữ trong lĩnh vực lao động, giáo dục và chăm sóc sức khỏe.

+ Xây dựng và thực thi các chính sách hỗ trợ gia đình, chăm sóc con cái và giáo dục giới tính trong hệ thống giáo dục.