BÀI 5. CỘNG ĐỒNG ASEAN: TỪ Ý TƯỞNG ĐẾN HIỆN THỰC

1. Ý TƯỞNG, MỤC TIÊU VÀ KẾ HOẠCH XÂY DỰNG CỘNG ĐỒNG ASEAN

Câu hỏi: Nêu những nét chính về ý tưởng xây dựng Cộng đồng ASEAN.

Giải rút gọn:

- Tháng 12- 1997, văn kiện Tầm nhìn ASEAN 2020 xác định mục tiêu đưa ASEAN trở thành một nhóm hài hoà các dân tộc Đông Nam Á gắn bó trong một cộng đồng các xã hội đùm bọc lẫn nhau.

- Tháng 10- 2003, ASEAN kí Tuyên bố Ba-li II, đặt nền móng cho sự hình thành Cộng đồng ASEAN với ba trụ cột: Cộng đồng An ninh, Cộng đồng Kinh tế và Cộng đồng Văn hoá- Xã hội.

- Tháng 01- 2007, ASEAN đã quyết định đầy nhanh tiến trình liên kết nội khối dựa trên cơ sở pháp lí là Hiến chương ASEAN, thống nhất mục tiêu hình thành Cộng đồng ASEAN vào năm 2015.

Câu hỏi: Nêu mục tiêu xây dựng Cộng đồng ASEAN.

Giải rút gọn:

- Mục tiêu tổng quát của Cộng đồng ASEAN là xây dựng hiệp hội thành một tổ chức hợp tác liên Chính phủ liên kết sâu rộng hơn và ràng buộc hơn trên cơ sở pháp lí là Hiến chương ASEAN. 

- Cộng đồng ASEAN trở thành một cộng đồng gắn kết về chính trị, liên kết về kinh tế, hoạt động theo luật lệ và hướng tới người dân.

- Cộng đồng ASEAN hướng tới mục tiêu làm sâu sắc hơn quan hệ với các đối tác, giữ vai trò trung tâm ở khu vực.

Câu hỏi: Nêu những nét chính về kế hoạch xây dựng Cộng đồng ASEAN.

Giải rút gọn:

- Tháng 02- 2009, ASEAN thông qua Lộ trình xây dựng Cộng đồng ASEAN trong giai đoạn từ 2009- 2015, kèm theo kế hoạch tổng thể xây dựng ba trụ cột: Cộng đồng Chính trị- An ninh ASEAN, Cộng đồng Kinh tế ASEAN và Cộng đồng Văn hoá- Xã hội ASEAN.

- Ngày 21- 11- 2015, ASEAN ra Tuyên bố Cu-a-la-Lăm-pơ về việc thành lập Cộng đồng ASEAN với ba trụ cột nói trên.

- ASEAN quyết định chọn ngày 31- 12- 2015 làm mốc thành lập Cộng đồng ASEAN.

2. BA TRỤ CỘT CỦA CỘNG ĐỒNG ASEAN

Câu hỏi: Cộng đồng Chính trị- An ninh ASEAN phát triển dựa trên những nội dung nào?

Giải rút gọn:

- Nội dung chính của APSC bao gồm: hoạt động giữa các thành viên dựa trên các giá trị, chuẩn mực chung; gắn kết, hoà bình và tự cường, có trách nhiệm chung bảo đảm an ninh toàn diện; xây dựng một khu vực năng động, quan hệ rộng mở với bên ngoài.

Câu hỏi: Cộng đồng Kinh tế ASEAN phát triển dựa trên những nội dung nào? 

Giải rút gọn:

- Nội dung chính của AEC bao gồm: tạo ra một thị trường chung và cơ sở sản xuất thống nhất; xây dựng một khu vực có sức cạnh tranh, phát triển đồng đều; đưa Cộng đồng hội nhập vào nền kinh tế toàn cầu.

Câu hỏi: Cộng đồng Văn hoá - Xã hội ASEAN phát triển dựa trên những nội dung nào?

Giải rút gọn:

- Nội dung chính của ASCC bao gồm: chú trọng phát triển con người; xây dựng cộng đồng các xã hội đùm bọc lẫn nhau, gắn kết xã hội của khu vực; đảm bảo môi trường bền vững; tăng cường nền tảng gắn kết xã hội của khu vực; tạo dựng bản sắc ASEAN.

3. CỘNG ĐỒNG ASEAN SAU NĂM 2015

Câu hỏi: Khai thác Tư liệu trên, trình bày tầm nhìn của Cộng đồng ASEAN sau năm 2015.

Giải rút gọn:

- Ngày 21- 11- 2015, Hội nghị Thượng đỉnh ASEAN 27 ở Kua-la Lăm-pơ (Ma-lai-xi-a), ASEAN thông qua Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025 với mục tiêu:  

+ Liên kết sâu rộng hơn; 

+ Coi trọng hơn cơ sở pháp lí và người dân, đoàn kết, thống nhất và vai trò trung tâm của ASEAN; 

+ Mối quan hệ gắn kết và bổ trợ giữa ba trụ cột của cộng đồng được thể hiện đậm nét qua các mục tiêu xuyên suốt.

- Tháng 11- 2020, tại Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 37 ở Hà Nội (Việt Nam), ASEAN triển khai soạn thảo Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN sau năm 2025 theo lộ trình đã đề ra.

Câu hỏi: Nêu những thách thức và triển vọng của Cộng đồng ASEAN.

Giải rút gọn:

- Những thách thức:

+ Vấn đề an ninh được xem là thách thức lớn nhất mà Cộng đồng ASEAN phải đối mặt. 

+ Sự chênh lệch về trình độ phát triển kinh tế, khoa học công nghệ, sự khác biệt trong hệ thống chính trị giữa các nước ASEAN ảnh hưởng đến khả năng hợp tác hòa hợp cộng đồng.

+ Những vấn đề an ninh phi truyền thống như: ô nhiễm môi trường, biến đổi khí hậu, tội phạm xuyên quốc gia, dịch bệnh, ...

- Những triển vọng: 

+ ASEAN sẽ tiếp tục phát triển với mức độ liên kết, hợp tác ngày càng sâu rộng trên cả ba trụ cột, tiếp tục là một trong những khu vực phát triển năng động nhất trên thế giới. 

+ Về đối ngoại, ASEAN có quan hệ rộng mở với các đối tác bên ngoài, đồng thời có uy tín, vị thế ngày càng cao trong khu vực và trên thế giới.

LUYỆN TẬP

Câu 1: Lập bảng thống kê các sự kiện về sự hình thành Cộng đồng ASEAN.

Giải rút gọn:

Câu 2: Vẽ sơ đồ tư duy nội dung ba trụ cột của Cộng đồng ASEAN. 

Giải rút gọn:

VẬN DỤNG

Thông qua các nguồn tư liệu trên internet, hãy cho biết những đóng góp của Việt Nam cho sự phát triển của Cộng đồng ASEAN sau năm 2015. 

Giải rút gọn:

- Việt Nam có nhiều đóng góp quan trọng trong việc xác định mục tiêu, phương hướng phát triển và hình thành các quyết sách lớn của ASEAN. Trong đó, có thể kể đến việc góp phần xây dựng và thông qua nhiều văn kiện quan trọng, như: Tầm nhìn ASEAN năm 2020, Hiến chương ASEAN, Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN năm 2025 và các kế hoạch tổng thể xây dựng Cộng đồng, các Lộ trình xây dựng Cộng đồng ASEAN, ...

- Trên cương vị Chủ tịch ASEAN năm 2020, Việt Nam đã đề xuất và dẫn dắt ASEAN hoàn thành những văn kiện quan trọng, góp phần định hướng phát triển tương lai của ASEAN, như: Tuyên bố lãnh đạo ASEAN về định hướng Cộng đồng ASEAN sau năm 2025; …