BÀI 5. CỘNG ĐỒNG ASEAN: TỪ Ý TƯỞNG ĐẾN HIỆN THỰC

PHẦN I. CÁC CÂU HỎI TRONG SGK

1. Ý TƯỞNG, MỤC TIÊU VÀ KẾ HOẠCH XÂY DỰNG CỘNG ĐỒNG ASEAN

CH: Nêu những nét chính về ý tưởng xây dựng Cộng đồng ASEAN.

CH: Nêu mục tiêu xây dựng Cộng đồng ASEAN.

CH: Nêu những nét chính về kế hoạch xây dựng Cộng đồng ASEAN.

2. BA TRỤ CỘT CỦA CỘNG ĐỒNG ASEAN

CH: Cộng đồng Chính trị- An ninh ASEAN phát triển dựa trên những nội dung nào?

CH: Cộng đồng Kinh tế ASEAN phát triển dựa trên những nội dung nào? 

CH: Cộng đồng Văn hoá - Xã hội ASEAN phát triển dựa trên những nội dung nào?

3. CỘNG ĐỒNG ASEAN SAU NĂM 2015

CH: Khai thác Tư liệu trên, trình bày tầm nhìn của Cộng đồng ASEAN sau năm 2015.

CH: Nêu những thách thức và triển vọng của Cộng đồng ASEAN.

LUYỆN TẬP

CH1: Lập bảng thống kê các sự kiện về sự hình thành Cộng đồng ASEAN.

CH2: Vẽ sơ đồ tư duy nội dung ba trụ cột của Cộng đồng ASEAN. 

VẬN DỤNG

CH: Thông qua các nguồn tư liệu trên internet, hãy cho biết những đóng góp của Việt Nam cho sự phát triển của Cộng đồng ASEAN sau năm 2015. 

PHẦN II. 5 PHÚT GIẢI BÀI

1. Ý TƯỞNG, MỤC TIÊU VÀ KẾ HOẠCH XÂY DỰNG CỘNG ĐỒNG ASEAN

CH:

- Tháng 12- 1997, văn kiện Tầm nhìn ASEAN 2020 xác định mục tiêu đưa ASEAN trở thành một nhóm hài hoà các dân tộc Đông Nam Á gắn bó trong một cộng đồng các xã hội đùm bọc lẫn nhau.

- Tháng 10- 2003, ASEAN kí Tuyên bố về sự Hoà hợp ASEAN II (Tuyên bố Ba-li II), đặt nền móng cho sự hình thành Cộng đồng ASEAN với ba trụ cột: Cộng đồng An ninh, Cộng đồng Kinh tế và Cộng đồng Văn hoá- Xã hội.

- Tháng 01- 2007, ASEAN đã quyết định đầy nhanh tiến trình liên kết nội khối dựa trên cơ sở pháp lí là Hiến chương ASEAN, thống nhất mục tiêu hình thành Cộng đồng ASEAN vào năm 2015.

CH:

- Mục tiêu tổng quát của Cộng đồng ASEAN là xây dựng hiệp hội thành một tổ chức hợp tác liên Chính phủ liên kết sâu rộng hơn và ràng buộc hơn trên cơ sở pháp lí là Hiến chương ASEAN. 

- Cộng đồng ASEAN trở thành một cộng đồng gắn kết về chính trị, liên kết về kinh tế, hoạt động theo luật lệ và hướng tới người dân.

- Cộng đồng ASEAN hướng tới mục tiêu làm sâu sắc hơn quan hệ với các đối tác, giữ vai trò trung tâm ở khu vực thông qua nhiều khuôn khổ và được lồng ghép vào hoạt động của từng trụ cột của Cộng đồng ASEAN.

CH:

- Tháng 02- 2009, ASEAN thông qua Lộ trình xây dựng Cộng đồng ASEAN trong giai đoạn từ 2009- 2015, kèm theo kế hoạch tổng thể xây dựng ba trụ cột: Cộng đồng Chính trị- An ninh ASEAN, Cộng đồng Kinh tế ASEAN và Cộng đồng Văn hoá- Xã hội ASEAN.

- Ngày 9- 4- 2010, ASEAN thống nhất chủ đề: "Hướng tới Cộng đồng ASEAN: Từ tầm nhìn đến hành động", tập trung triển khai các hoạt động xây dựng Cộng đồng ASEAN vào cuối năm 2015.

- Ngày 21- 11- 2015, ASEAN ra Tuyên bố Cu-a-la-Lăm-pơ về việc thành lập Cộng đồng ASEAN với ba trụ cột nói trên.

- ASEAN quyết định chọn ngày 31- 12- 2015 làm mốc thành lập Cộng đồng ASEAN.

2. BA TRỤ CỘT CỦA CỘNG ĐỒNG ASEAN

CH:

- Cộng đồng Chính trị- An ninh ASEAN nỗ lực tạo dựng môi trường hoà bình và an ninh ở khu vực thông qua việc nâng hợp tác chính trị- an ninh ASEAN lên tầm cao mới. 

- Nội dung chính của APSC bao gồm: hoạt động giữa các thành viên dựa trên các giá trị, chuẩn mực chung; gắn kết, hoà bình và tự cường, có trách nhiệm chung bảo đảm an ninh toàn diện; xây dựng một khu vực năng động, quan hệ rộng mở với bên ngoài.

CH:

- Cộng đồng Kinh tế ASEAN hướng đến tạo dựng một khu vực kinh tế ASEAN ổn định, thịnh vượng và cạnh tranh cao, có sự di chuyển tự do của hàng hoá, dịch vụ và đầu tư, di chuyển tự do hơn của các luồng vốn, phát triển kinh tế đồng đều, giảm nghèo, ...

- Nội dung chính của AEC bao gồm: tạo ra một thị trường chung và cơ sở sản xuất thống nhất; xây dựng một khu vực có sức cạnh tranh, phát triển đồng đều; đưa Cộng đồng hội nhập vào nền kinh tế toàn cầu.

CH:

- Cộng đồng Văn hoá- Xã hội ASEAN hướng đến xây dựng một cộng đồng lấy con người làm trung tâm; xây dựng tình đoàn kết và thống nhất bền lâu giữa các quốc gia và dân tộc. 

- Nội dung chính của ASCC bao gồm: chú trọng phát triển con người; xây dựng cộng đồng các xã hội đùm bọc lẫn nhau, gắn kết xã hội của khu vực; đảm bảo môi trường bền vững; tăng cường nền tảng gắn kết xã hội của khu vực; tạo dựng bản sắc ASEAN.

3. CỘNG ĐỒNG ASEAN SAU NĂM 2015

CH:

- Ngày 21- 11- 2015, Hội nghị Thượng đỉnh ASEAN 27 ở Kua-la Lăm-pơ (Ma-lai-xi-a), ASEAN thông qua Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025 với mục tiêu:  

+ Liên kết sâu rộng hơn; 

+ Coi trọng hơn cơ sở pháp lí và người dân cũng như đoàn kết, thống nhất và vai trò trung tâm của ASEAN; 

+ Mối quan hệ gắn kết và bổ trợ giữa ba trụ cột của cộng đồng được thể hiện đậm nét qua các mục tiêu xuyên suốt.

- Tháng 11- 2020, tại Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 37 ở Hà Nội (Việt Nam), ASEAN triển khai soạn thảo Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN sau năm 2025 theo lộ trình đã đề ra.

CH:

- Những thách thức: 

+ Vấn đề an ninh được xem là thách thức lớn nhất mà Cộng đồng ASEAN phải đối mặt. Đặc biệt là sự cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn tại không gian chiến lược Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương, trực tiếp là khu vực châu Á – Thái Bình Dương.

+ Sự chênh lệch về trình độ phát triển kinh tế, khoa học công nghệ, sự khác biệt trong hệ thống chính trị giữa các nước ASEAN ảnh hưởng đến khả năng hợp tác hòa hợp cộng đồng.

+ Những vấn đề an ninh phi truyền thống như: ô nhiễm môi trường, biến đổi khí hậu, tội phạm xuyên quốc gia, dịch bệnh, ...

- Những triển vọng: 

+ ASEAN sẽ tiếp tục phát triển với mức độ liên kết, hợp tác ngày càng sâu rộng trên cả ba trụ cột, tiếp tục là một trong những khu vực phát triển năng động nhất trên thế giới. 

+ Về đối ngoại, ASEAN có quan hệ rộng mở với các đối tác bên ngoài, đồng thời có uy tín, vị thế ngày càng cao trong khu vực và trên thế giới.

LUYỆN TẬP

CH1:

CH2:

VẬN DỤNG

CH: 

- Việt Nam có nhiều đóng góp quan trọng trong việc xác định mục tiêu, phương hướng phát triển và hình thành các quyết sách lớn của ASEAN. Trong đó, có thể kể đến việc góp phần xây dựng và thông qua nhiều văn kiện quan trọng, như: Tầm nhìn ASEAN năm 2020, Hiến chương ASEAN, Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN năm 2025 và các kế hoạch tổng thể xây dựng Cộng đồng, các Lộ trình xây dựng Cộng đồng ASEAN…, cùng các kế hoạch triển khai trên từng trụ cột của Cộng đồng và nhiều thỏa thuận quan trọng khác, nhất là về kết nối và thu hẹp khoảng cách phát triển.

- Trên cương vị Chủ tịch ASEAN năm 2020, Việt Nam đã đề xuất và dẫn dắt ASEAN hoàn thành những văn kiện quan trọng, góp phần định hướng phát triển tương lai của ASEAN, như: Tuyên bố lãnh đạo ASEAN về định hướng Cộng đồng ASEAN sau năm 2025; …