A. LÝ THUYẾT

1. Tìm hiểu công thức và đơn vị tính công cơ học

Đọc phần thông tin cho trước như sau:

Nếu có một lực F tác dụng vào vật làm vật dịch chuyển một quãng đường s theo hướng của lực thì công của lực F được tính bằng công thức:

          A = F.s

Đơn vị tính công là Jun (J). Ta có: 1J = 1N.1m

Áp dụng công thức vào tính công của lực trong một số trường hợp:

a. Khi đoàn tàu chuyển động đều, lực kéo của đầu tàu tác dụng lên các toa tàu là khoảng 5000N. Nhận xét mối quan hệ giữa phương dịch chuyển và phương của lực kéo, tính công của lực kéo này khi tàu di chuyển được quãng đường 1500m (Hình 13.1)\

.....................................................................................................................

b. Một bạn học sinh ngồi tại chỗ đọc một cuốn sách trong 1 giờ. Công của bạn ấy trong trường hợp này bằng bao nhiêu? (Hình 13.2)

......................................................................................................................

c. Quả dừa nặng khoảng 2kg rơi thẳng đứng từ độ cao 3m xuống mặt đất. Tính công của trọng lực tác dụng lên quả dừa trong trường hợp này. Phương dịch chuyển và phương của trọng lực trường hợp này có liên hệ gì với nhau? (Hình 13.3)

......................................................................................................................

d. Một viên bi nặng 50g đang lăn trên mặt phẳng nằm ngang. Tính công của trọng lực khi viên bi lăn được 2m. Phương dịch chuyển và phương của trọng lực trong trường hợp này có gì liên hệ với nhau?

Hướng dẫn:

a. Phương dịch chuyển và phương của lực kéo trùng nhau

Công của lực kéo khi tàu di chuyển được quãng đường 1500m là:

A = F.s = 5000.1500 = 7500000 (J)

b. Công cảu bạn ấy trong trường hợp này bằng 0.

c. Công của trọng lực tác dụng lên quả dừa trong trường hợp này là:

A = F.s = 10.2.3 = 60 (J)

Phương dịch chuyển và phương của trọng lực trùng nhau.

d. Công của tro

2. Nhận biết sự xuất hiện của công cơ học và lực sinh công

Từ kết quả tính toán ở mục trên, hãy điền từ / cụm từ thích hợp vào chỗ trống để rút ra nhận xét:

- Khi vật dịch chuyển theo phương .............................. với phương của một lực thì công của lực đó bằng 0.

- Có công cơ học khi có ....................... tác dụng và có ..................................

- Công cơ học (hay công của lực) là ..................................... (giống/khác) với công trong đời sống hằng ngày.

Lưu ý: Công cơ học về bản chất là công của một lực. Trong trường hợp lực do vật sinh ra có thể nói là công của vật.

- Hãy chỉ ra lực sinh công trong mỗi trường hợp sau đây:

Hướng dẫn:

- Khi vật dịch chuyển theo phương vuông góc với phương của một lực thì công của lực đó bằng 0.

- Có công cơ học khi có lực tác dụng và có sự chuyển dời.

- Công cơ học (hay công của lực) là khác với công trong đời sống hằng ngày.

- Lực sinh công trong mỗi trường hợp là:

+ Lực kéo gàu nước

+ Lực đẩy thùng sách

+Lực đẩy xe cút kít

+ Lực kéo vali