BÀI 12: DÂN CƯ, HOẠT ĐỘNG SẢN XUẤT VÀ MỘT SỐ NÉT VĂN HÓA Ở VÙNG DUYÊN HẢI MIỀN TRUNG

KHỞI ĐỘNG

Câu hỏi: Ở vùng Duyên hải miền Trung, các hoạt động sản xuất và đời sống của người dân thường gắn liền với biển và đây cũng là vùng có nhiều di sản văn hoá thế giới. Hãy kể tên và chia sẻ những điều em biết về một hoạt động kinh tế biển hoặc một di sản văn hoá ở Duyên hải miền Trung.;

Giải nhanh:

- Một số hoạt động kinh tế biển ở vùng Duyên hải miền Trung:

+ Đánh bắt và nuôi trồng hải sản.

+ Du lịch biển;

+ Vận tải đường biển.

- Một số di sản văn hóa ở vùng Duyên hải miền Trung:

+ Thành nhà Hồ (Thanh Hóa).

+ Cố đô Huế (Thừa Thiên Huế).

+ Phố cổ Hội An (Quảng Nam).

KHÁM PHÁ

1. Dân cư 

Câu hỏi: Đọc thông tin và quan sát hình 1, em hãy:

- Kể tên một số dân tộc ở vùng Duyên hải miền Trung.

- Cho biết một số vật dụng chủ yếu trong đời sống của người dân ở vùng Duyên hải miền Trung.

Giải nhanh:

- Vùng Duyên hải miền Trung có nhiều dân tộc: Kinh, Chăm, Mường, Thái, Bru Vân Kiều, Cơ Tu,... 

- Các vật dụng chủ yếu: thuyền, lưới đánh cá,...

2. Hoạt động sản xuất

Đánh bắt và nuôi trồng hải sản

Câu hỏi: Đọc thông tin và quan sát các hình 2, 3, em hãy:

- Kể tên một số sản phẩm chủ yếu và cách đánh bắt hải sản của người dân ở vùng Duyên hải miền Trung.

- Kể tên các loài hải sản được nuôi trồng chủ yếu và các hình thức nuôi hải sản ở vùng Duyên hải miền Trung.

Giải nhanh:

- Sản phẩm đánh bắt chủ yếu là: cá, mực, tôm,... Có nhiều cách đánh bắt khác nhau như: đánh bắt bằng lưới vây, lưới kéo, cần câu,... 

- Các loài hải sản được nuôi phổ biến là: tôm sú, tôm hùm, cá, ngao, hàu, bào ngư, ốc hương, cua,... với nhiều hình thức khác nhau như: nuôi cá lồng bè trên biển, nuôi tôm trên cát, nuôi tôm nước lợ,...

Sản xuất muối

Câu hỏi: Đọc thông tin và quan sát hình 4, em hãy:

- Kể tên một số vật dụng chủ yếu trong sản xuất muối ở vùng Duyên hải miền Trung.

- Nêu hoạt động sản xuất muối ở vùng Duyên hải miền Trung.

Giải nhanh:

- Cai chang, gánh.

- Các cánh đồng muối nổi tiếng là: Sa Huỳnh (tỉnh Quảng Ngãi); Hòn Khói (tỉnh Khánh Hòa); Cà Ná, Phương Cựu (tỉnh Ninh Thuận);...

Du lịch biển

Câu hỏi: Đọc thông tin, em hãy:

- Kể tên một số bãi tắm ở vùng Duyên hải miền Trung.

- Nêu một số hoạt động du lịch biển ở vùng Duyên hải miền Trung.

Giải nhanh:

- Sầm Sơn, Cửa Lò, Thiên Cầm, Mỹ Khê, Nha Trang,...

- Hoạt động du lịch biển: tắm biển, nghỉ dưỡng, tham quan các danh lam thắng cảnh,...

Giao thông vận tải đường biển

Câu hỏi: Đọc thông tin, em hãy:

- Kể tên một số cảng biển ở vùng Duyên hải miền Trung.

- Nêu hoạt động giao thông vận tải biển ở vùng Duyên hải miền Trung.

Giải nhanh:

- Vùng Duyên hải miền Trung có nhiều cảng biển lớn như: Nghi Sơn, Cửa Lò, Vũng Áng, Chân Mây, Đà Nẵng, Cam Ranh,... 

- Giao thông đường biển của vùng chủ yếu là chuyên chở hàng hoá đến các vùng trong nước và các nước trên thế giới.

3. Một số nét văn hoá

Lễ hội truyền thống

Câu hỏi: Đọc thông tin và quan sát hình 5, em hãy:

- Kể tên một số lễ hội truyền thống ở vùng Duyên hải miền Trung.

- Trình bày một số nét về một lễ hội ở vùng Duyên hải miền Trung.

Giải nhanh:

- Lễ hội Cầu Ngư của người dân ven biển; lễ hội Tháp Bà, lễ hội Ka-tê (Kate) của người Chăm...

- Lễ hội Cầu Ngư gắn với tục thờ cúng cá Ông (cá voi) của người dân ven biển miền Trung. Theo truyền thuyết, cá voi thường cứu giúp ngư dân khi gặp nạn trên biển. Lễ hội là dịp để người dân tỏ lòng biết ơn với công đức của cá Ông và cầu mong mùa đánh cá bội thu. Phần lễ diễn ra trang trọng với lễ rước, lễ tế theo nghi thức truyền thống; phần hội với các trò chơi dân gian như: lắc thúng, đua thuyền, bơi lội, đan lưới,...

Di sản văn hoá thế giới

Câu hỏi: Đọc thông tin và quan sát hình 7, em hãy:

- Xác định trên lược đồ các di sản văn hoá vật thể và di sản tư liệu thế giới ở vùng Duyên hải miền Trung.

- Kể tên các di sản văn hoá vật thể, di sản tư liệu thế giới và một số di sản văn hóa phi vật thể ở vùng Duyên hải miền Trung.

Giải nhanh:

Thanh Hóa:

- Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt

- Thành nhà Hồ

- Ca Trù

Nghệ An, Hà Tĩnh:

- Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt

- Ca Trù

- Dân ca Ví, Giặm Nghệ Tĩnh

Quảng Bình:

- Nghệ Thuật Bài Chòi Trung Bộ Việt Nam

- Phong Nha - Kẻ Bàng

- Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt

- Ca Trù

Quảng Trị:

- Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt

- Nghệ Thuật Bài Chòi Trung Bộ Việt Nam

Thừa Thiên Huế:

- Âm nhạc cung đình Việt Nam - Nhã Nhạc (Triều Nguyễn)

- Quần thể di tích cố đô Huế

- Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt

- Nghệ Thuật Bài Chòi Trung Bộ Việt Nam

- Mộc bản triều Nguyễn

- Châu bản triều Nguyễn

Đà Nẵng: 

- Nghệ Thuật Bài Chòi Trung Bộ Việt Nam

Quảng Nam:

- Đô thị cổ Hội An

- Nghệ Thuật Bài Chòi Trung Bộ Việt Nam

- Khu di tích Chăm Mỹ Sơn

Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa: 

- Nghệ Thuật Bài Chòi Trung Bộ Việt Nam

Ninh Thuận, Bình Thuận: 

- Đờn ca tài tử Nam Bộ

LUYỆN TẬP

Câu 1: Kể tên các hoạt động sản xuất chủ yếu ở vùng Duyên hải miền Trung. Tại sao các ngành kinh tế biển lại phát triển ở vùng này?

Giải nhanh:

- Các hoạt động kinh tế biển :

+ Làm muối

+ Đánh bắt và nuôi trồng hải sản

+ Du lịch biển

+ Giao thông đường biển

- Các ngành kinh tế biển lại phát triển vì:

+ Vùng Duyên hải miền Trung có địa hình, khí hậu, đất đai đa dạng,có nhiều hoạt động sản xuất thuận lợi phat triển kinh tế biển.

Câu 2: Vẽ vào vở sơ đồ “Con đường di sản miền Trung” ghi tên hoặc dán ảnh các di sản thế giới ở vùng Duyên hải miền Trung (bao gồm di sản thiên nhiên, di sản văn hoá vật thể) và các tỉnh có di sản đó theo gợi ý dưới đây.

VẬN DỤNG

Câu hỏi: Lựa chọn một trong hai nhiệm vụ dưới đây.

1. Sưu tầm tư liệu và giới thiệu về một di sản thế giới ở vùng Duyên hải miền Trung.

2. Làm một sản phẩm (vẽ tranh hoặc viết đoạn văn ngắn, áp phích,...) để tuyên truyền mọi người về việc bảo vệ, giữ gìn và phát huy giá trị các di sản thế giới hoặc bảo vệ tài nguyên, môi trường biển.

Giải nhanh:

Phố cổ Hội An là một đô thị cổ nằm ở hạ lưu sông Thu Bồn, thuộc vùng đồng bằng ven biển tỉnh Quảng Nam, Việt Nam.

Hội An có nhiều khu phố cổ được xây từ thế kỷ 16 và vẫn còn tồn tại gần như nguyên vẹn đến nay. Phố cổ Hội An được công nhận là một di sản thế giới UNESCO từ năm 1999. Đây là địa điểm thu hút được rất nhiều khách Du Lịch Đà Nẵng – Hội An.

(Nguồn: tourismdanang.com)