BÀI 18. NHÀ HỒ VÀ CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN MINH XÂM LƯỢC (1400- 1407)

1. Sự thành lập nhà Hồ

Câu 1: Đọc thông tin và quan sát các hình từ 18.1, 18.2 lược đồ18.1, hãy:

- Trình bày sự thành lập nhà Hồ.

- Cho biết việc Hồ Quý Ly đổi quốc hiệu và chuyển kinh đô chứng tỏ điều gì?

Giải nhanh:

Năm 1397, Hồ Quý Ly ép vua Trần chuyển kinh đô vào Tây Đô (Thanh Hoá). Năm 1400, phế truất vua Trần Thiếu Đế và lên làm vua, lập ra nhà Hồ, đổi quốc hiệu thành Đại Ngu (mong ước an vui cho đất nước).

2. Cải cách của Hồ Quý Ly

Câu 1: Đọc thông tin, tư liệu và quan sát bảng 18 hình 18,3, hãy:

- Giới thiệu nội dung chủ yếu trong cải cách của Hồ Quý Ly.

- Nêu tác động của cải cách do Hồ Quý Ly thực hiện đối với xã hội thời nhà Hồ.

Giải nhanh:

+ Về chính trị: cải tổ bộ máy chính quyền các cấp, chiêu dụng những người ngoài họ Trần có học vấn, tài năng.

+ Về kinh tế: phát hành tiền giấy, chính sách "hạn điền", thống nhất đơn vị đo lường,..

+ Về xã hội: chính sách "hạn nô", tăng cường kiểm soát hộ tịch. 

+ Về văn hóa, giáo dục: Đề cao Nho giáo, hạn chế ảnh hưởng của Phật giáo và Đạo giáo; cho dịch sách chữ Hán ra chữ Nôm để dạy học 

+ Về quốc phòng: chế tạo súng thần cơ, đóng thuyền chiến, xây thành Tây Đô…

- Quyền lực của chính quyền trung ương được củng cố, gây bất mãn cho một bộ phận xã hội, ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng đoàn kết toàn dân của nhà Hồ.

3. Cuộc kháng chiến chống quân Minh xâm lược

Câu 1: Đọc thông tin và quan sát lược đổ 18,2, hãy:

- Mô tả những nét chính của cuộc kháng chiến chống quân Minh của nhà Hồ.

- Giải thích nguyên nhân thất bại của cuộc kháng chiến.

Giải nhanh:

+ Tháng 11-1406, nhà Minh huy động 20 vạn quân cùng hàng chục vạn dân phu tràn vào biên giới Đại Ngu. 

+ Tháng 1-1407, quân Minh lần lượt đánh chiếm các thành Đa Bang, Đông Đô (Thăng Long), quân nhà Hồ rút về ở thành Tây Đô (Thanh Hoá).

+ Tháng 4-1407, quân Minh tấn công, Hồ Quý Ly chạy vào Hà Tĩnh và bị bắt

-  Do nhà Hồ không có đường lối kháng chiến đúng đắn, không nhận được sự ủng hộ rộng rãi của nhân dân, không có lực lượng đông đảo.

LUYỆN TẬP- VẬN DỤNG

Câu 1: Trình bày khái quát những nét chính về nhà Hồ (1400 - 1407).

Giải nhanh:

Năm 1400, Hồ Quý Ly phế truất vua Trần và lên ngôi vua lập ra nhà Hồ, đổi tên nước thành Đại Ngu => nhà Hồ được thành lập.

Câu 2: Cho biết suy nghĩ của em về việc lập nên nhà Hồ của Hồ Quý Ly.

Giải nhanh:

Ổn định được tình hình xã hội, hạn chế tập trung ruộng đất của quý tộc, văn hóa, giáo dục mang đậm tính dân tộc và làm suy yếu thế lực họ Trần.

Câu 3: Sự thất bại của nhà Hồ trong cuộc kháng chiến chống quân Minh xâm lược để lại bài học gì cho sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc hiện nay?

Giải nhanh:

- Phải lấy đoàn kết toàn dân làm sức mạnh, dựa vào dân mà đánh giặc.

- Phải giải quyết vấn đề lục đục trong nội bộ

- Khi đánh giặc mạnh không nên đương đầu trực tiếp với giặc sẽ làm hao mòn lực lượng của ta và không rút lui cố thủ mà bảo toàn lực lượng chờ thời cơ phản công.