BÀI 18. NHÀ HỒ VÀ CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN MINH XÂM LƯỢC (1400- 1407)

PHẦN I. CÁC CÂU HỎI TRONG SGK

1. Sự thành lập nhà Hồ

CH1: Đọc thông tin và quan sát các hình từ 18.1, 18.2 lược đồ 18.1, hãy:

- Trình bày sự thành lập nhà Hồ.

- Cho biết việc Hồ Quý Ly đổi quốc hiệu và chuyển kinh đô chứng tỏ điều gì?

2. Cải cách của Hồ Quý Ly

CH1: Đọc thông tin, tư liệu và quan sát bảng 18 hình 18,3, hãy:

- Giới thiệu nội dung chủ yếu trong cải cách của Hồ Quý Ly.

- Nêu tác động của cải cách do Hồ Quý Ly thực hiện đối với xã hội thời nhà Hồ.

3. Cuộc kháng chiến chống quân Minh xâm lược

CH1: Đọc thông tin và quan sát lược đổ 18,2, hãy:

- Mô tả những nét chính của cuộc kháng chiến chống quân Minh của nhà Hồ.

- Giải thích nguyên nhân thất bại của cuộc kháng chiến.

LUYỆN TẬP – VẬN DỤNG

CH1: Trình bày khái quát những nét chính về nhà Hồ (1400 - 1407).

CH2: Cho biết suy nghĩ của em về việc lập nên nhà Hồ của Hồ Quý Ly.

CH3: Sự thất bại của nhà Hồ trong cuộc kháng chiến chống quân Minh xâm lược để lại bài học gì cho sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc hiện nay?

PHẦN II. 5 PHÚT GIẢI BÀI

1. Sự thành lập nhà Hồ

CH1: Từ nửa sau thế kỉ XIV, nhà Trần khủng hoảng, suy yếu, ;khởi nghĩa nông dân bùng nổ khắp nơi. Năm 1397, Hồ Quý Ly ép vua Trần chuyển kinh đô vào Tây Đô. Năm 1400, phế truất vua Trần Thiếu Đế và lên làm vua, lập ra nhà Hồ, đổi quốc hiệu thành Đại Ngu

2. Cải cách của Hồ Quý Ly

CH1: - Nội dung:

+ Về chính trị: cải tổ bộ máy chính quyền các cấp, đổi tên các đơn vị hành chính, tăng cường kiểm tra giám sát quan lại

+ Về kinh tế: phát hành tiền giấy thay thế tiền đồng, ban hành chính sách "hạn điền"; quy định biểu thuế ruộng, thuế đinh; thống nhất đơn vị đo lường,..

+ Về xã hội: ban hành chính sách "hạn nô", tăng cường kiểm soát hộ tịch. Những năm đói kém, bắt nhà giàu phải bán thóc cho dân và tổ chức nơi chữa bệnh cho dân.

+ Về văn hóa, giáo dục: Đề cao Nho giáo, hạn chế ảnh hưởng của Phật giáo và Đạo giáo; cho dịch sách chữ Hán ra chữ Nôm để dạy học cho vua, quan, phi tần, cung nữ; sửa đổi chế độ học tập, khoa cử,...

+ Về quốc phòng: thực hiện một số biện pháp nhằm tăng cường củng cố quân đội 

- Cuộc cải cách của Hồ Quý Ly đã có những tác động tích cực đối với xã hội: Quyền lực của chính quyền trung ương được củng cố.

3. Cuộc kháng chiến chống quân Minh xâm lược

CH1: + Tháng 11-1406, lấy cớ nhà Hồ cướp ngôi nhà Trần, nhà Minh huy động 20 vạn quân cùng hàng chục vạn dân phu tràn vào biên giới Đại Ngu. 

+ Tháng 1-1407, quân Minh lần lượt đánh chiếm các thành Đa Bang, Đông Đô, quân nhà Hồ rút về ở thành Tây Đô 

+ Tháng 4-1407, quân Minh tấn công vào Tây Đô, Hồ Quý Ly bị bắt (6-1407).

- Nguyên nhân thất bại của cuộc kháng chiến:

+ Do nhà Hồ không có đường lối kháng chiến đúng đắn, chủ yếu dựa vào thành luỹ, nặng về phòng ngự bị động và rút lui cố thủ.

+ Một số chính sách cải cách không nhận được sự ủng hộ rộng rãi của nhân dân, không có lực lượng đông đảo.

LUYỆN TẬP – VẬN DỤNG

CH1: - Cuối thế kỉ XIV, nhà Trần suy yếu.

- Năm 1400, Hồ Quý Ly phế truất vua Trần và lên ngôi vua lập ra nhà Hồ, đổi tên nước thành Đại Ngu.

=> Nhà Hồ được thành lập.

CH2:  Hồ Quý Ly đã thực hiện cuộc cải cách khá toàn diện để đưa nước ta thoát khỏi tình trạng khủng hoảng, điều đó chứng tỏ ông là một nhà cải cách có tài và là người yêu nước thiết tha. Việc thành lập nên nhà Hồ của Hồ Quý Ly đã ổn định được tình hình xã hội, hạn chế tập trung ruộng đất của quý tộc, văn hóa, giáo dục mang đậm tính dân tộc và làm suy yếu thế lực họ Trần

CH3: - Phải lấy đoàn kết toàn dân làm sức mạnh, dựa vào dân mà đánh giặc.

- Phải giải quyết vấn đề lục đục trong nội bộ, đừng để nó là điểm yếu dẫn đến những kết quả không mong muốn.

- Khi đánh giặc mạnh không nên đương đầu trực tiếp với giặc sẽ làm hao mòn lực lượng của ta và không rút lui cố thủ mà bảo toàn lực lượng chờ thời cơ phản công.