BÀI 28: LỰC MA SÁT

PHẦN MỞ ĐẦU

Câu 1: Lực nào làm khối gỗ trên hình 28.1 dừng lại?

Giải nhanh: 

Lực ma sát giữa khối gỗ và mặt sàn.

I. LỰC MA SÁT TRƯỢT 

Câu 1: Ví dụ về lực ma sát trượt trong khoa học và đời sống

Giải nhanh: 

- Ma sát giữa bánh xe và mặt đường để dừng chuyển động.

- Lực ma sát giữa các chi tiết máy trượt trên nhau là lực ma sát trượt.

- Khi ta viết phấn lên bảng thì giữa đầu viên phấn với mặt bảng có lực ma sát trượt. 

I. LỰC MA SÁT NGHỈ

Câu 1: Vì sao trong thí nghiệm này, dù có lực kéo nhưng khối gỗ vẫn đứng yên?

Giải nhanh: 

Vì  lực đẩy nhỏ hơn lực ma sát trượt

Câu 2: Hãy tưởng tượng em đẩy một hộp trượt trên sàn nhà. Ban đầu, khi hộp đứng yên, em cần đẩy mạnh để hộp chuyển động. Khi hộp đã bắt đầu chuyển động, em có thể đẩy nhẹ hơn mà hộp vẫn chuyển động. Em hãy giải thích vì sao lại như vậy.

Giải nhanh: 

Vì độ lớn của lực ma sát trượt nhỏ hơn độ lớn của lực ma sát nghỉ cực đại.

IV. MA SÁT VÀ CHUYỂN ĐỘNG

Câu 1: Hãy tìm thêm ví dụ về lực ma sát cản trở chuyển động.

Giải nhanh: 

Lực ma sát ở phanh xe máy và lực ma sát giữa lốp xe với đường làm xe máy chuyển động chậm dần và dừng lại

Câu 2: Hãy vẽ phác thảo bàn chân đẩy vào mặt đất theo hình 28.5. Vẽ một mũi tên biểu diễn lực ma sát giúp bàn chân không bị trượt.

Giải nhanh: 

Câu 3: Hãy lấy ví dụ về việc ma sát giúp thúc đẩy chuyển động trong đời sống.

Giải thích vì sao khi đi chân trần trên đường đất trơn thì rất khó đi, thậm chí không thể đi nổi.

Giải nhanh: 

- Ví dụ: ma sát sinh ra khi quả bóng lăn trên sân; ma sát sinh ra ở các viên bi đệm giữa trục quay và ổ trục…

- Vì đường đất trơn có độ ma sát kém. 

Câu 4: Hãy lấy ví dụ về ảnh hưởng của lực ma sát (có lợi và có hại) trong giao thông với các trường hợp sau đây:

- Người đi bộ

- Xe đạp chuyển động trên đường

- Xe lửa (tàu hỏa) chạy trên đường ray

Giải nhanh: 

- Người đi bộ: Giày đi nhiều, đế bị mòn do ma sát giữa mặt đường và đế giày, ma sát nghỉ giúp giữ bàn chân không bị trơn trượt khi đi trên đường

- Xe đạp chuyển động trên đường: Khi phanh xe, bánh xe ngừng quay và mặt lốp trượt trên đường xuất hiện ma sát trượt làm xe dừng lại.

- Xe lửa chạy trên đường ray: rải đá dăm lên đường ray, ma sát của đá giúp đường ray được cố định, giảm tải tốt hơn.

V. VẬT CẢN CỦA NƯỚC

Câu 1: Em hãy tìm các ví dụ về vật hay con vật chuyển động nhanh trong nước nhờ có hình dạng giảm được lực cản

Giải nhanh: 

- Cá ép vây sát vào mình để giảm bớt lực cản. 

- Rắn, lươn, trạch có dạng thuôn nhọn, ít bị lực cản.

Câu 2: Kết quả thu được cho thấy lực cản do nước tác động vào xe lớn hơn hay nhỏ hơn lực cản do không khí tác động vào xe?

Giải nhanh: 

Do nước tác động vào xe lớn hơn.

Câu 3: 

1. Em hãy cho biết trong các hiện tượng sau đây, ma sát có lợi hay hại:

a) Khi đi trên sàn nhẵn mới lau ướt đễ bị ngã.

b) Bảng trơn, viết phần không rõ chữ.

2. Phải làm thế nào để tăng ma sát có lợi hay giảm ma sát có hại trong các trường hợp trên? Vi sao?

Giải nhanh:

1. a. Có lợi. b. Có hại.

2. a. Đi giày dép có khía sâu

b. Để khô bảng hoặc lau lại bằng giẻ khô