BÀI 16: VIRUS VÀ VI KHUẨN

PHẦN MỞ ĐẦU

Câu 1: Vì sao chúng ta cần tiêm phòng bệnh?

Giải nhanh:

Do đây là biện pháp phòng bệnh hiệu quả nhất để làm giảm tỷ lệ mắc bệnh và tỷ lệ tử vong do bệnh truyền nhiễm của nhân loại. Khoảng 85%-95% người được tiêm chủng sẽ sinh ra miễn dịch đặc hiệu bảo vệ cơ thể không bị mắc bệnh.

I. VIRUS

Câu 1: Quan sát hình 16.1 và cho biết hình dạng của các virus (theo bảng 16.1)

Giải nhanh:

Câu 2: Kể tên những bệnh do virus gây ra ở người, động vật, thực vật.

Giải nhanh:

- Ở người: Bệnh cúm, đậu mùa, quai bị, viêm gan B, viêm não Nhật Bản, bệnh dại, bại liệt,...

- Ở động vật: virut cúm gia cầm, cúm lợn và các loại vi rút cúm khác, như cúm gia cầm và các vi rút cúm lợn.

- Ở thực vật:  các chi Ralstonia, Xanthomonas, Pseudomonas và Erwinia, bệnh Greening gây hại trên cây có múi, bệnh chổi rồng gây hại trên cây nhãn do vi khuẩn nhóm Gamma Proteopacteria, Héo vi khuẩn do Ralstonia solanacearum.

II. VI KHUẨN

Câu 1: Quán sát hình 16.8 và nêu các thành phần cấu tạo của một vi khuẩn

Giải nhanh:

Cấu tạo: thành tế bào, màng tế bào, tế bfao chất và vùng nhân.

Câu 2: Quan sát hình 16.9 và nêu các hình dạng khác nhau của vi khuẩn

Giải nhanh:

Hình dạng khác nhau:  hình cầu, hình que, hình dấu phẩy, hình xoắn, hình có ống, hình có sợi...

Câu 3: So sánh sự khác nhau về cấu tạo của virus và vi khuẩn theo gợi ý trong bảng

Giải nhanh:

Câu 4: Kể một số cách bảo quản thức ăn tránh bị hư hỏng do vi khuẩn trong gia đình em.

Giải nhanh:

- Không nên để thức ăn ngoài nhiệt độ phòng quá 2h.

- Giữ nhiệt độ tủ lạnh dưới 4 độ C, tủ đông là dưới 0 độ C.

- Sử dụng thức ăn càng sớm càng tốt. 

- Bảo quản thức ăn thừa tránh xa các thực phẩm sống, thịt gia cần, hải sản.

Câu 5: Lấy ví dụ về vai trò và tác hại của vi khuẩn đối với sinh vật và người

Giải nhanh:

- Ví dụ về lợi ích:

+ Sử dụng vi sinh vật làm phân bón vi sinh giúp cải tạo đất làm cho cây sinh trưởng và phát triển nhanh.

+ Vi khuẩn cố định đạm Rhizobium sống cộng sinh giữa rễ cây họ Đậu giúp biến đổi nitrogen trong không khí thành đạm mà cây có thể hấp thụ được.

+ Dùng để chế biến thực phẩm. 

+ Một số vi khuẩn quang hợp tổng hợp chất hữu cơ và giải phóng oxygen.

- Ví dụ về tác hại:

+ Kí sinh gây bệnh cho con người như bệnh lao, tiêu chảy, uốn ván,…

+ Gây thối hỏng lương thực, thực phẩm. 

+ Vi khuẩn gây bệnh trên vật nuôi và cây trồng.

Câu 6: Lấy ví dụ về những vi khuẩn có ích và vi khuẩn gây hại đối với sinh vật và người

Giải nhanh:

- Vi khuẩn có ích: vi khuẩn cố định nito trong rễ cây họ đậu, vi khuẩn lên men lactic, vi khuẩn lên men etylic,...

- Vi khuẩn có hại: vi khuẩn gây bệnh viêm da ở người, vi khuẩn gây bệnh bạc lá ở lúa, vi khuẩn gây bệnh lao ở người,...

III. PHÒNG BỆNH DO VIRUS VÀ VI KHUẨN GÂY NÊN

Câu 1: Kể tên một số biện pháp phòng tránh bệnh do virus và vi khuẩn gây nên

Giải nhanh:

- Bảo vệ môi trường sống sạch sẽ.

- Tập thể dục nâng cao sức khỏe.

- Ăn uống đủ chất dịnh dưỡng, thực hiện ăn chín uống sôi.

- Thực hiện các biện pháp phòng tránh lây lan bệnh cho cộng đồng.

- Tuyên truyền nâng cao nhận thức cho người dân về lợi ích của việc tiêm vaccine.

Câu 2: Tìm hiểu trao đổi với các bạn về những biện pháp mà gia đình và địa phương em thực hiện để phòng chống các bệnh lây nhiễm do virus, vi khuẩn gây nên đối với con người, cây trồng và vật nuôi

Giải nhanh:

- Tiêm các loại vaccine phòng bệnh.

- Phun thuốc phòng bệnh cho cây trồng.

- Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng, đeo khẩu trang.

- Tiêm thuốc phòng bệnh cho vật nuôi.

- Trồng các giống cây chịu hạn, ít sâu bệnh..

Câu 3: 

1. Em cần làm gì để tránh bệnh cúm, bệnh quai bị?

2. Em có biết mình đã được tiêm vaccine phòng bệnh gì và khi nào chưa?

Giải nhanh:

1. Em cần tiêm vaccine.

2.

- Vắc xin Engerix B/ Euvax B/ Hepavax phòng bệnh Viêm gan B, tiêm trong 24 giờ đầu sau sinh.

- Vắc xin BCG phòng bệnh lao tiêm một lần cho trẻ trong vòng 1 tháng sau khi sinh

- Vắc xin kết hợp phòng 6 bệnh.

- Vắc xin viêm não Nhật Bản B cho trẻ từ 1-5 tuổi.

Câu 4: Khi sử dụng thuốc kháng sinh để điều trị các bệnh ở người, chúng ta cần lưu ý điều gì?

Giải nhanh:

- Sử dụng chính xác theo kê đơn của bác sĩ.

- Không chia sẻ kháng sinh với người khác.

- Không để dành kháng sinh.

- Không sử dụng thuốc kháng sinh mà được chỉ định kê đơn cho người khác.