BÀI 10. QUYỀN TỰ DO KINH DOANH VÀ NGHĨA VỤ NỘP THUẾ

MỞ ĐẦU

Em hãy nêu một số quyền, nghĩa vụ của công dân trong kinh doanh mà em biết

Gợi ý: 

Công dân có quyền tự do lựa chọn hình thức tổ chức kinh tế, ngành nghề, quy mô kinh doanh; có nghĩa vụ tuân theo quy định của pháp luật và sự quản lý của Nhà nước như kê khai đúng số vốn, kinh doanh đúng ngành, mặt hàng ghi trong giấy phép, không kinh doanh các mặt hàng cấm như ma tuý, mại dâm.

Công dân phải sử dụng đúng đắn quyền tự do kinh doanh và thực hiện đầy đủ nghĩa vụ đóng thuế, góp phần phát triển kinh tế đất nước, làm cho dân giàu, nước mạnh.

1. QUYỀN TỰ DO KINH DOANH

Em hãy đọc các nội dung, trường hợp sau và trả lời câu hỏi: 

“Điều 33 Hiến pháp năm 2013 khẳng định…bảo đảm an sinh xã hội”

“Anh T (29 tuổi)…để bán ra thị trường”

“Nhận thấy lợi nhuận từ việc…một khoản tiền lớn”

a. Em hãy nêu các quy định của pháp luật về quyền tự do kinh doanh của công dân. Công dân có trách nhiệm khi thực hiện quyền tự do kinh doanh.

b. Theo em, trong các trường hợp 1 và 2, chủ thể nào đã vi phạm quy định của pháp luật về quyền tự do kinh doanh? Các hành vi vi phạm đó có thể dẫn đến những hậu quả gì? Vì sao? 

Giải nhanh:

a. Công dân có quyền tự do lựa những ngành nghề kinh doanh trong phạm vi pháp luật không cấm, lựa chọn mô hình kinh doanh phù hợp với nhu cầu, điều kiện, khả năng của bản thân, lựa chọn quy mô kinh doanh, chủ động điều chỉnh quy mô ngành, nghề kinh doanh, tuân thủ các quy định của pháp luật, đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của người tiêu dùng và người lao động trong các cơ sở kinh doanh.

b. 

Trường hợp 1: Những chủ thể vi phạm bao gồm: anh T, ông A, vợ anh T, anh H

Hậu quả: ảnh hưởng đến sức khoẻ của người tiêu dùng, nhà nước không thể kiểm soát chủ thể kinh doanh vì thuốc giả không rõ nguồn gốc và không ai có thể kiểm định chất lượng của sản phẩm. Khi gắn mác của một bên thuốc khác lên sẽ làm ảnh hưởng đến chất lượng do hãng đó gây dựng nếu như người tiêu dùng không biết đó chỉ là sản phẩm nhái.

Trường hợp 2: Những chủ thể vi phạm bao gồm: Anh B, anh C

Hậu quả: hành vi trái với quy định pháp luật, chưa được cấp phép kinh doanh, gây ảnh hưởng đến tính mạng, sức khoẻ của người sử dụng.

2. NGHĨA VỤ NỘP THUẾ

Em hãy đọc các nội dung, trường hợp sau và trả lời câu hỏi: 

“Thuế là một khoản nộp ngân sách nhà nước…nộp thuế”

“Ông Q là giám đốc một công ty…Nhà nước”

“Mấy năm nay…của pháp luật”

a. Em hãy nêu quy định của pháp luật về nghĩa vụ nộp thuế: Công dân có trách nhiệm như thế nào trong việc thực hiện nghĩa vụ nộp thuế.

b. Trong các trường hợp 1 và 2, các chủ thể đã vi phạm quy định của pháp luật về nghĩa vụ nộp thuế như thế nào? Các hành vi vi phạm pháp luật đó có thể dẫn đến những hậu quả gì? 

Giải nhanh:

a. Nghĩa vụ nộp thuế của công dân:

+ Đăng ký thuế, sử dụng mã số thuế theo quy định của pháp luật.

+ Khai thuế chính xác, trung thực, đầy đủ và nộp hồ sơ thuế đúng thời hạn; chịu trách nhiệm trước pháp luật về tính chính xác, trung thực, đầy đủ của hồ sơ thuế.

+ Đóng tiền thuế, tiền chậm, tiền phạt đầy đủ, đúng thời hạn, đúng địa chỉ.

+ Chấp nhận hành động kế toán, thống kê và quản lý, sử dụng hóa đơn, chứng từ theo quy định của pháp luật.

+ Ghi chép chính xác, trung thực, đầy đủ các hoạt động phát sinh nghĩa vụ thuế, khấu trừ thuế và giao dịch phải khai thông tin về thuế.

+ Cung cấp chính xác, đầy đủ, đáp ứng thời gian thông tin, tài liệu liên quan đến thuế nhiệm vụ xác định, bao gồm cả thông tin về giá trị đầu tư; giao dịch số hiệu và nội dung của việc mở tài khoản tại các tổ chức thương mại ngân hàng, tổ chức tín dụng khác; giải pháp tính thuế, khai thuế, nộp thuế theo yêu cầu của cơ quan quản lý thuế.

+ Người nộp thuế thực hiện hoạt động kinh doanh tại địa bàn có cơ sở hạ tầng về công nghệ thông tin phải thực hiện kê khai, phụ trách giao dịch với cơ sở quản lý thuế thông qua phương tiện điện tử theo quy định của pháp luật luật.

b. Trường hợp 1: Ông Q có biểu hiện trốn thuế nhằm mục đích tư lợi cá nhân, gian dối trong việc kê khai => Có thể bị phạt tiền từ 100 triệu đồng đến 500 triệu đồng hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 07 năm, cấm đảm nhận chức vụ, hành nghề 01 năm đến 05 năm, tịch thu một phần tài sản.

Trường hợp 2: Chị N không đăng ký, kê khai, nộp thuế theo quy định của pháp luật => Có thể bị phạt tiền từ 100 triệu đồng đến 500 triệu đồng hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 07 năm, cấm đảm nhận chức vụ, hành nghề 01 năm đến 05 năm, tịch thu một phần tài sản.

LUYỆN TẬP 

Câu 1: Em đồng tình hay không đồng tình với các ý kiến sau đây? Vì sao? 

a. Học sinh (dưới 18 tuổi) không có quyền tự do kinh doanh

b. Hành vi vi phạm quy định của pháp luật về quyền tự do kinh doanh có thể gây nên nhiều tệ nạn xã hội.

c. Chỉ những người có nộp thuế mới phải thực hiện trách nhiệm của công dân về nghĩa vụ nộp thuế.

d. Mọi người phải khai thuế chính xác, trung thực, nếu không sẽ phải chịu trách nhiệm theo quy định của pháp luật.

Giải nhanh:

a. Đồng tình. Theo điều 17 Luật doanh nghiệp, người chưa đủ 18 tuổi sẽ khong quyền thực hiện đăng ký kinh doanh.

b. Đồng tình. Vi phạm quyền tự do kinh doanh tương đồng với việc vi phạm quy định pháp luật. Những hành vi được cho là trái với pháp luật đều là những hành vi gây ảnh hưởng, nguy hiểm đến xã hội.

c. Đồng tình. Người nộp thuế chịu trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ nộp thuế theo quy định của pháp luật.

Câu 2: Theo em, các chủ thể sau đây vi phạm quy định của pháp luật về quyền tự do kinh doanh hay nghĩa vụ nộp thuế? Các hành vi vi phạm đó có thể dẫn đến những hậu quả gì? 

a. Ông M thành lập công ty tài chính nhưng lại tuyển dụng nhiều nhân viên để thực hiện các hoạt động đòi nợ thuê.

b. Giám đốc doanh nghiệp A chỉ đạo nhân viên mua hoá đơn nâng khống chi phí đầu vào để giảm tiền thuế thu nhập phải đóng.

c. Bà H mua hóa chất cấm về sản xuất, chế biến thực phẩm.

d. Anh T nhờ người thân đứng tên để chia nhỏ doanh thu bán hàng nhằm nộp thuế ít hơn.

e. Giám đốc C tìm cách trì hoãn việc nộp thuế của doanh nghiệp mình.

g. Chị G sản xuất, buôn bán nhiều loại thuốc chữa bệnh dù chưa được cơ quan chức năng kiểm nghiệm, cấp phép.

Giải nhanh:

a. Ông M vi phạm quyền tự do kinh doanh khi mở mô hình kinh doanh trái với pháp luật => phạt hành chính, phạt tù.

b. Giám đốc vi phạm nghĩa vụ nộp thuế => phạt hành chính, phạt tù, tịch thu tài sản.

c. Bà H vi phạm quyền tự do kinh doanh => phạt hành chính, dừng việc kinh doanh.

d. Anh T vi phạm nghĩa vụ nộp thuế => phạt hành chính.

e. Giám đốc C trì hoãn nộp thuế => phạt hành chính.

g. Chị G chưa được cấp phép kinh doanh => xử phạt hành chính, truy cứu trách nhiệm hình sự (nếu như có người sử dụng các loại thuốc gặp phải vấn đề về sức khỏe)

Câu 3: Em hãy tư vấn để các chủ thể dưới đây thực hiện đúng quy định của pháp luật về quyền tự do kinh doanh/nghĩa vụ nộp thuế

a. Chị B dự định kinh doanh đồ gia dụng…chọn thế nào

b. Chị gái Y mang về nhà…chị hay không

c. Bà Q sở hữu một căn nhà…luật hay không

Giải nhanh:

a. Chị B nên lựa chọn kết hợp giữa bán hàng trực tuyến và bán hàng trực tiếp tại cửa hàng để tăng nguồn thu nhập, tiếp cận đến nhiều đối tượng hơn. Tuy nhiên dù ở hình thức nào thì việc kinh doanh đều phải đóng thuế đầy đủ, tuân thủ theo quy định của pháp luật.

b. Y không nên làm theo lời chị vì chị của Y bán hàng không rõ nguồn gốc, gây nguy hại đến sức khoẻ của người tiêu dùng, kinh doanh trái với pháp luật.

c. Bà Q làm như vậy là vi phạm pháp luật. Bà Q cần phải trung thực trong khai báo.

VẬN DỤNG

Em hãy sưu tầm một hành vi đúng/chưa đúng trong việc thực hiện quyền tự do kinh doanh/nghĩa vụ nộp thuế và nhận xét, đánh giá hành vi đó.

Gợi ý: 

N kinh doanh một cửa hàng nhỏ nhưng anh chấp hành pháp luật rất tốt với những biểu hiện đóng thuế đầy đủ, kê khai, nguồn gốc xuất xứ của hàng hoá rõ ràng. N đã chấp hành và thực hiện đúng quyền tự do kinh doanh, nghĩa vụ nộp thuế.