_{BÀI 5. EM VƯỢT QUA KHÓ KHĂN TRONG HỌC TẬP VÀ CUỘC SỐNG}

KHỞI ĐỘNG

Quan sát hình ảnh và chia sẻ cảm nghĩ của em

Giải nhanh:

Ngưỡng mộ học sinh vùng cao: Vượt khó khăn, trèo đèo lội suối đi học.

KIẾN TẠO TRI THỨC MỚI

1. Quan sát tranh và trả lời câu hỏi

- Các bạn đã vượt qua khó khăn của bản thân trong học tập và cuộc sống như thế nào? 

- Em đã làm gì để vượt qua khó khăn trong học tập và cuộc sống? Nêu ví dụ 

Giải nhanh:

a. Vượt qua khó khăn học tập:

- Đặt mục tiêu, phân chia giờ giấc.

- Nhờ hỗ trợ, nhắc nhở.

- Làm chủ bản thân, chú ý học tập.

- Tự động viên, học hỏi từ người khác.

b. Vượt qua học kém toán:

- Chú ý nghe giảng, hỏi cô giáo.

- Học toán 1 tiếng mỗi ngày.

- Viết công thức ra sổ tay.

- Luyện đề vào cuối tuần.

2. Đọc các thông tin và thực hiện yêu cầu

- Nêu cảm nghĩ của em về hai tấm gương vượt khó nói trên. 

- Theo em, cần thể hiện thái độ như thế nào với những tấm gương vượt khó trong học tập và cuộc sống? 

Giải nhanh:

- Ngưỡng mộ Mạc Đĩnh Chi và Phạm Ngọc Tiểu Vy: Vượt khó, học tốt.

- Cần thể hiện thái độ:

+ Tôn trọng, ngưỡng mộ người vượt khó.

+ Học hỏi kinh nghiệm, chia sẻ để tiến bộ.

LUYỆN TẬP

Câu 1: Nhận xét các ý kiến sau

- Ý kiến 1: Để vượt qua khó khăn, cần suy nghĩ lạc quan và có niềm tin vào cuộc sống 

- Ý kiến 2: Những tấm gương vượt qua khó khăn sẽ làm học sinh cảm thấy áp lực, thiếu tin tưởng vào bản thân

- Ý kiến 3: Để vượt qua khó khăn trong học tập và cuộc sống, cần nỗ lực, kiên trì với những việc mình làm, phấn đấu đạt được mục tiêu đã đặt ra. 

- Ý kiến 4: Những tấm gương vượt khó truyền tải và lan toả giá trị tích cực nên cần tôn trọng, yêu quý và nêu gương họ

- Ý kiến 5: Mọi khó khăn trong học tập và cuộc sống đều có thể vượt qua nếu quyết tâm và tìm được cách giải quyết phù hợp 

- Ý kiến 6: Chúng ta cần khích lệ, động viên nhau để cùng vượt qua những khó khăn trong học tập và cuộc sống 

Giải nhanh:

- Ý kiến 1: Đúng. Suy nghĩ lạc quan, niềm tin cuộc sống giúp vượt khó.

- Ý kiến 2: Sai. Tấm gương vượt khó là nguồn cảm hứng, động viên, khuyến khích vượt qua.

- Ý kiến 3: Đúng. Nỗ lực, kiên trì, phấn đấu đạt mục tiêu giúp vượt khó học tập, cuộc sống.

- Ý kiến 4: Đúng. Tôn trọng, yêu quý, noi gương tấm gương vượt khó.

- Ý kiến 5: Đúng. Quyết tâm, tìm giải pháp phù hợp giúp vượt qua mọi khó khăn.

- Ý kiến 6: Đúng. Khích lệ, động viên nhau vượt qua khó khăn.

Câu 2: Bày tỏ ý kiến

Trường hợp 1: 

Sắp đến kiểm tra cuối học kì 1, Na và Cốm đều lo lắng nhưng cách giải quyết của hai bạn lại khác nhau. Na lên kế hoạch ôn bài và tâm sự với bạn để giải toả căng thẳng. Cốm thì chơi trò chơi điện tử, đọc truyện tranh 

• Em đồng ý với cách giải quyết khó khăn của bạn nào? Vì sao? 

• Chia sẻ thêm với hai bạn một số cách để vượt qua sự lo lắng trong học tập hay trong cuộc sống. 

Trường hợp 2: 

Dù hoàn cảnh gia đình khó khăn, Kiên vẫn vươn lên để đạt nhiều thành tích trong học tập và rèn luyện. Thế nhưng, một vài bạn trong lớp vẫn không muốn vui chơi và làm việc cùng nhóm với Kiên. 

• Nhận xét về thái độ của một vài bạn trong lớp với Kiên

• Nếu là bạn cùng lớp với Kiên, em sẽ làm gì ? 

Giải nhanh:

- Trường hợp 1:

+ Đồng ý cách giải quyết của Na: Lên kế hoạch ôn bài, tâm sự với bạn.

+ Cách vượt qua lo lắng: Lịch học rõ ràng, chia sẻ lo lắng, giảm stress.

- Trường hợp 2:

+ Thái độ với Kiên là không công bằng, thiếu tôn trọng.

+ Cách thể hiện sự công bằng, lòng tốt:

• Khám phá, động viên điểm mạnh của Kiên.
• Chia sẻ lợi ích làm việc nhóm với Kiên.
• Nêu vấn đề bất công với giáo viên/người trưởng thành.

Câu 3: Xử lí tình huống:

Tình huống 1: Tin nghĩ mãi nhưng vẫn chưa hoàn thành bài luyện tập mà cô hướng dãn. Nếu là Tin, em sẽ làm gì?

Tình huống 2: 

Bố mẹ phải đi công tác xa nhà một tháng nên Cốm sang ở với ông bà. 

• Theo em, Cốm sẽ gặp những khó khăn gì? 

• Nếu là Cốm, em sẽ vượt qua những khó khăn đó như thế nào? 

Tình huống 3: 

Bin bị ốm nên phải nghỉ học nhiều ngày. Khi đi học lại, Bin cảm thấy khó khăn vì không theo kịp bài trên lớp. 

Nếu là Bin, em sẽ làm gì? 

Giải nhanh:

Tình huống 1: Nếu là Tin, em sẽ: 

• Hỏi bạn bè và nhờ bạn bè giảng hộ nếu vẫn chưa hiểu

• Có thể hỏi anh, chị, bố mẹ hoặc thầy cô giáo

Tình huống 2: 

Cốm sẽ gặp khó khăn như sự thay đổi môi trường sống, cảm thấy xa lạ và không quen thuộc với ông bà. Có thể cảm thấy nhớ gia đình và có sự thiếu ổn định trong việc thích nghi với môi trường mới.

Nếu là Cốm, em có thể vượt qua những khó khăn bằng cách:

• Tạo sự thân thiện và gần gũi với ông bà: Dành thời gian để hiểu và tương tác với ông bà. Chia sẻ những câu chuyện, sở thích và tìm hiểu thêm về gia đình và quá khứ của ông bà sẽ giúp cảm thấy gần gũi hơn.

• Xây dựng một lịch trình ổn định: Tạo ra một lịch trình hàng ngày để có sự ổn định và tổ chức. Bao gồm các hoạt động học tập, giải trí và thời gian gắn kết với ông bà.

• Liên lạc với bố mẹ: Giữ liên lạc với bố mẹ thông qua điện thoại, video call hoặc tin nhắn để cảm thấy gần gũi hơn và chia sẻ những khó khăn, niềm vui và thành tựu của mình.

Tình huống 3: Nếu là Bin, em sẽ: 

• Hỏi giáo viên hoặc bạn bè: Nếu có bất kỳ điều gì không hiểu, hãy hỏi giáo viên hoặc bạn bè để giải đáp. Họ có thể cung cấp tàiliệu bổ sung và giúp em theo kịp bài trên lớp.

• Tổ chức thời gian và ôn tập: Xác định những khía cạnh cần bổ sung và tập trung ôn tập vào những khái niệm quan trọng đã được giảng dạy trong lớp. Tạo lịch trình hợp lý để dành thời gian ôn tập và nắm vững kiến thức.

• Sử dụng tài liệu tham khảo: Tìm hiểu và sử dụng tài liệu tham khảo như sách giáo trình, bài giảng trực tuyến hoặc tài liệu bổ sung để nắm vững kiến thức mà em đã bỏ lỡ.

• Học nhóm: Liên hệ với bạn bè và hỏi xem có thể học nhóm hoặc tham gia nhóm học chung không. Học nhóm có thể giúp em học hỏi từ nhau và bổ sung kiến thức cùng nhau.

VẬN DỤNG

Câu 1: Chia sẻ về các tấm gương vượt khó trong học tập, trong cuộc sống mà em biết và rút ra bài học cho bản thân. 

Giải nhanh:

Tấm gương mà em biết: bạn Minh Trang học lớp 5A1

Minh Trang là một bạn học sinh có hoàn cảnh vô cùng đặc biệt. Bố bạn mất từ khi bạn mới 2 tuổi, bạn sống với mẹ và bà ngoại. Bà ngoại tuổi cao, thường xuyên đau ốm, nên mẹ bạn phải đi làm xa để kiếm tiền chữa bệnh cho ngoại, cũng như lo cho cuộc sống gia đình. Do đó, hầu hết thời gian Trang phải chăm sóc bà ngoại, chăm lo việc nhà, vườn tược. Mỗi sáng, Trang phải dậy từ sớm, đi chợ mua đồ ăn sáng cho bà ngoại, cho gà ăn rồi mới đi học. Chiều về, Trang đi nhặt ve chai để có tiền mua đồ dùng học tập. Đến tối, Trang mới có thời gian dành cho việc học. Tuy thế, suốt nhiều năm liền, Trang luôn là học sinh giỏi, tham gia các hoạt động của trường lớp rất sôi nổi. Khi hỏi bạn về động lực giúp bạn vượt qua khó khăn đó, Trang trả lời rằng mình luôn cố gắng vượt qua khó khăn, học giỏi để sau có tiền chữa bệnh cho bà, lo cho mẹ. Do đó, bạn luôn cố gắng hết mình, trên lớp nghe giảng chăm chú, về nhà luôn làm bài, ôn lại bài đầy đủ. 

- Sau khi nghe về tấm gương của Trang, em thấy rất khâm phục và thấy mình cần học hỏi về tinh thần vượt khó của bạn. 

Câu 2: Lập kế hoạch khắc phục những khó khăn trong học tập và cuộc sống của em và thực hiện kế hoạch đó. 

Giải nhanh: