BÀI 20 - HỆ THỐNG BÔI TRƠN VÀ HỆ THỐNG LÀM MÁT

KHỞI ĐỘNG

CH: Vì sao trên động cơ phải có hệ thống bôi trơn và hệ thống làm mát?

Giải nhanh:

Vì nếu không có chất bôi trơn, kim loại tiếp xúc trực tiếp và chuyển động qua nhau sẽ tạo ra ma sát và sinh nhiệt, gây hao mòn và giảm tuổi thọ động cơ.

I. HỆ THỐNG BÔI TRƠN

3. Hệ thống bôi trơn cưỡng bức

CH: Quan sát hình 20.1, chỉ ra các bộ phận chính cả nguyên lí làm việc của hệ thống bôi trơn cưỡng bức.

Giải nhanh:

Gồm: cacte dầu, bơm dầu, đường dẫn dầu, bầu lọc dầu và các van. Nguyên lí: Dầu được bơm hút từ cacte qua phao hút → bầu lọc thô → lọc tương đối sạch → đường dẫn chính → đưa đi bôi trơn các bề mặt ma sát → trở lại cacte dầu. Một phần dầu còn lại qua bầu lọc tinh → lọc sạch và quay trở lại cacte.

II. HỆ THỐNG LÀM MÁT

3. Hệ thống làm mát tuần hoàn cưỡng bức

CH: Quan sát hình 20.2, chỉ ra các bộ phận chính và nguyên lí làm việc của hệ thống làm mát tuần hoàn cưỡng bức.

Giải nhanh:

• Các bộ phận chính: Bơm nước, két nước, quạt gió, van hằng nhiệt, đường ống nước
• Nguyên lí: Bơm hút nước từ két qua đường nước vào làm mát xilanh, nắp máy đến van hằng nhiệt. Nếu nhiệt độ nước thấp, van hằng nhiệt mở nước theo đường tắt về bơm. Nếu nhiệt độ nước quá cao, van hằng nhiệt mở thông két nước. Sau đó, nước tiếp tục đi làm mát.

4. Hệ thống làm mát bằng không khí

CH: Quan sát hình 20.3, chỉ ra các bộ phận chính và nguyên lí làm việc của động cơ làm mát bằng không khí.

Giải nhanh:

Gồm các cánh tản nhiệt đúc liền với thân máy và nắp máy. Nguyên lí: Khi động cơ làm việc, nhiệt từ các chi tiết cần làm mát được truyền đến các cánh tản nhiệt và tán ra ngoài không khí. 

LUYỆN TẬP

CH: Vì sao phải lọc dầu qua bầu lọc trước khi đi bôi trơn?

Giải nhanh:

Bầu lọc dầu trong hệ thống bôi trơn có nhiệm vụ chính lọc sạch dầu nhờn trước khi đưa vào bôi trơn các bề mặt và hạn chế sửa chữa nhiều.

CH: Để làm mát nước tại két, quạt gió là quạt hút hay quạt thổi?

Giải nhanh:

Quạt lắp phía trước két nước thì thổi vào két. Quạt lắp phía sau két thì hút cho gió xuyên qua két. 

VẬN DỤNG

CH: Tìm hiểu vì sao phải định kì thay dầu bôi trơn và bổ sung nước làm mát cho động cơ?

Giải nhanh:

Vì trong thời gian hoạt động, lượng dầu bôi trơn và nước sẽ bị hao hụt. Ngoài ra,  dầu bôi trơn và nước sẽ kéo theo mạt sắt gây bẩn, giảm chất lượng.