BÀI 5: KĨ THUẬT TRỒNG VÀ CHĂM SÓC CÂY XOÀI

KHỞI ĐỘNG      

Hình thái quả của các giống xoài trong Hình 5.1 có đặc điểm gì khác nhau?

Các giống xoài ở Hình 5.1c, 5.1d và 5.1e có trồng được ở Việt Nam không? Vì sao?

Giải nhanh:

- Có sự khác nhau về kích thước, hình dáng, màu sắc.

- Cây xoài Keitt (Mỹ), xoài Yuwen (Đài Loan), và xoài Kesar (Ấn Độ) có thể được trồng ở Việt Nam

I. ĐẶC ĐIỂM THỰC VẬT HỌC

Câu hỏi: Hãy phân tích đặc điểm thực vật học của cây xoài.

Giải nhanh:

- Rễ: Cây xoài mọc từ hạt có rễ cọc phát triển mạnh và có thể ăn sâu xuống đất 

- Thân và cành: Xoài là cây thân gỗ. Cây xoài trưởng thành thông thường có chiều cao khoảng 5 - 10 m. 

- Lá: Cây xoài có lá đơn và sắp xếp theo hình xoắn ốc. 

- Hoa: Cây xoài có thể ra hoa đực, hoa cái hoặc lưỡng tính, có màu vàng nhạt. 

- Quả: vỏ quả xoài thường có màu vàng hoặc tím vàng, thịt quả thường có màu vàng đậm, mềm, ít xơ

Câu hỏi: Em hãy so sánh sự giống và khác nhau giữa lá xoài non và lá trưởng thành.

Giải nhanh:

Giống nhau: giữ nguyên hình dáng, lá mảnh, mềm.

Khác nhau:

- Lá xoài non thường nhỏ hơn và có hình dạng mảnh hơn so với lá trưởng thành. 

- Màu sắc: Lá non có màu đồng đỏ. Khi trưởng thành, chuyển sang màu xanh 

Câu hỏi: Vì sao các trang trại thường thu hoạch đồng loạt quả xoài khi vỏ quả còn có màu xanh mà không chờ quả xoài chín vàng trên cây?

Giải nhanh:

- Quả xoài được thu hoạch khi vỏ quả còn xanh có thể được vận chuyển xa hơn và giữ được lâu hơn so với quả đã chín. 

- Kiểm soát chất lượng

II. YÊU CẦU NGOẠI CẢNH

Câu hỏi: Hãy phân tích các yêu cầu ngoại cảnh ảnh hưởng đến sự sinh trưởng và phát triển của cây xoài.

Giải nhanh:

- Nhiệt độ: 24 - 26 °C.

- Ánh sáng: Cây xoài ưa ánh sáng mạnh

- Độ ẩm: 500 - 1 500 mm/năm; Độ ẩm đất 50 - 60 % 

- Đất: Đất trồng xoài có độ pH khoảng 5,5 - 7.0; hàm lượng chất hữu cơ 2 - 3%

Câu hỏi: Vì sao cây xoài trồng ở vùng miền Bắc Việt Nam thường có tỉ lệ đậu quả và năng suất thấp hơn trồng ở miền Nam.

Giải nhanh:

Có sự khác nhau về:

- Khí hậu

- Thời gian phát triển

- Độ dài ngày

Câu hỏi: Cây xoài có thể trồng được ở những loại đất có đặc điểm như thế nào?

Giải nhanh:

Xoài có bộ rễ khoẻ, ăn sâu vào đất nên cây có khả năng chịu hạn tốt và trồng được trên nhiều loại đất. Đất trồng xoài có độ pH khoảng 5,5 - 7.0; hàm lượng chất hữu cơ 2 - 3%; khả năng thoát nước tốt, đất ít sét, không có tầng đá; mạch nước ngầm ở độ sâu 1,0 - 2,5 m.

Câu hỏi: Cây xoài có thể trồng được ở địa phương em không? Vì sao?

Giải nhanh:

Có bởi địa phương em thỏa mãn các yêu cầu về  đất; khí hậu;... đối với cây xoài

III. QUY TRÌNH TRỒNG VÀ CHĂM SÓC CÂY XOÀI

Câu hỏi: Nêu tên các bước của quy trình trồng và chăm sóc cây xoài.

Giải nhanh:

Bước 1: Lựa chọn thời vụ trồng cây.   Bước 2: Xác định mật độ trồng cây.

Bước 3: Chuẩn bị hố trồng cây.          Bước 4: Trồng cây.

Bước 5: Bón phân.

Câu hỏi: Túi nylon có lợi ích gì khi làm bầu cho cây xoài giống (Hình 5.4)? Vì sao cần loại bỏ túi nylon trước khi trồng cây xoài?

Giải nhanh:

- Lợi ích của túi nylon khi làm bầu cho cây xoài giống:

+ Tạo môi trường tốt để bộ rễ định hình.

+ Hỗ trợ cho việc điều chỉnh mức độ nước dễ dàng, tránh ngập úng cho cây.

- Cần loại bỏ túi nylon trước khi trồng cây xoài vì có thể gây cản trở cho sự phát triển của cây, gây ra vấn đề cho hệ thống rễ

Câu hỏi: Vì sao cần chia phân bón thành nhiều lần để bón cho cây xoài? 

Giải nhanh:

- Việc bón phân quá lượng một lần có thể gây ra nguy cơ phản ứng phụ, như làm chết các cành non, gây cháy rễ hoặc gây nhiễm mặn đất.

- Bằng cách chia phân bón thành nhiều lần, cây xoài có cơ hội hấp thụ dần các chất dinh dưỡng một cách hiệu quả hơn, tránh tình trạng đầy đặn và mất chất.

Câu hỏi: Vì sao nên bón phân cho cây xoài theo mép tán cây (Hình 5.5)?

Giải nhanh:

Giúp cây hấp thu dinh dưỡng thuận lợi.

Câu hỏi: Nêu cách tưới nước phù hợp với từng giai đoạn sinh trưởng và phát triển của cây xoài.

Giải nhanh:

- Duy trì tưới nước với lượng 10 - 20 lít/cây, 2 lần trong một tuần tới khi cây 3 năm tuổi.

- Trước khi ra hoa 2 - 3 tháng, nên không tưới nước để đất có độ âm thấp, nhằm hạn chế cành bật lộc non và thuận lợi cho cây phân hoá mầm hoa. 

- Ở giai đoạn cây bắt đầu nhú mầm hoa đến khi thu hoạch cần duy trì độ ẩm đất khoảng 65 - 80%.. 

- Do có khả năng chịu hạn tốt nên ở giai đoạn không mang hoa và quả, cây xoài hầu như không cần tưới nước.

Câu hỏi: Em hãy tìm hình ảnh về một số loài sâu, bệnh hại chính trên cây xoài.

Giải nhanh:

Câu hỏi: Vì sao cần cắt tỉa cành và tạo tán cho cây xoài?

Giải nhanh:

Giúp cây thông thoáng và tập trung dinh dưỡng nuôi cành mới, giảm sâu, bệnh.

Câu hỏi: Nêu cách tỉa cành, tạo tán và điều khiển ra hoa, đậu quả để cây ăn quả cho năng suất thu hoạch và chất lượng quả cao.

Giải nhanh:

Trên thân chính ở vị trí khoảng 0.7 m cần cắt bỏ ngọn để cây ra nhiều lộc, sau đó chọn để lại 3 cành cấp 1, hướng đều về các phía. Sau khi cành cấp 1 ra hai đợt lộc và khi lá đã có màu xanh đậm, cần tiến hành bấm ngọn để lại 30 - 40 cm để ra cành cấp.

Có thể tạo hình tán bằng cách vin cành, nên vin cảnh cấp 1 đề tạo thành góc 45° - 60° so với thân chính.