A. KIẾN THỨC TRỌNG TÂM

CHỦ ĐỀ 1: VĂN BẢN

1. Thể loại

a. Truyện

- Truyện là một tác phẩm văn học, sử dụng phương thức kể chuyện

-  Một số yếu tố của truyện: Cốt truyện; Chi tiết tiêu biểu; Nhân vật (ngoại hình, ngôn ngữ, hành động, ý nghĩ); Đề tài; Chủ đề.

b. Văn bản thông tin

1. Văn bản thông tin là văn bản có mục đích chuyển tải thông tin một cách tin cậy, xác thực.

2. Thuyết minh thuật lại một sự kiện thuộc thể loại văn bản thông tin. Mục đích của kiểu văn bản này là giới thiệu, thuyết minh về sự kiện, giúp người đọc hình dung được quá trình diễn biến của sự kiện và các thông tin liên quan.

3. Các yếu tố của văn bản thông tin: Sa-pô, nhan đề, đề mục

2. Hệ thống các văn bản đã học trong chương trình

CHỦ ĐỀ 2: THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT

1. Từ mượn

- Tiếng Việt vay mượn nhiều từ của tiếng nước ngoài để làm giàu cho vố từ của mình.

- Tiếng việt mượn nhiều từ của tiếng Hán. 

- Tiếng việt còn mượn từ của một số ngôn ngữ khác như tiếng pháp, tiếng Anh,…

2. Lựa chọn cấu trúc câu và tác dụng của nó

- Lựa chọn cấu trúc câu: trong quá trình sử dụng, chúng ta có thể thay đổi cấu trúc câu để đáp ứng mục đích giao tiếp.

- Cách lựa chọn cấu trúc câu và tác dụng:

+ Thay đổi trật tự các thành phần câu nhằm nhấn mạnh đối tượng được nói đến.

+ Viết câu có nhiều vị ngữ giúp cho việc miêu tả đối tượng được cụ thể, sinh động hơn.

CHỦ ĐỀ 3: TẬP LÀM VĂN

1. Viết văn bản thuyết minh thuật lại sự kiện

a. Bước 1: Chuẩn bị trước khi viết:

* Em có thể chọn sự kiện để thuật lại dựa vào gợi ý sau:

- Sự kiện mà em đã tham gia hoặc chứng kiến.

- Sự kiện mà em yêu thích, có hứng thú để thuật lại.

- Sự kiện thuận lợi cho em trong việc quan sát thực tế, tìm kiếm tư liệu, thông tin để chuẩn bị cho bài viết.

* Thu thập tư liệu:

- Tư liệu liên quan đến sự kiện mà em cần thuyết minh có thể thu thập từ những nguồn khác nhau

- Những hồi tưởng và ghi chép về một số hoạt động chính trong sự kiện mà em đã tham dự, chứng kiến.

b. Bước 2: Tìm ý và lập dàn ý:

* Tìm ý: Để hình thành ý tưởng, tìm ý cho bài viết, em hãy ghi lại những gì xảy ra trong đầu như sau:

- Các phương tiện giao tiếp phi ngôn ngữ có thể sử dụng.

- Cảm nhận, nhận xét, đánh giá về sự kiện.

* Lập dàn ý: Tiếp theo, theo em hãy xác định các hoạt động chính và sắp xếp chúng theo một trình tự hợp lý, bằng cách:

- Tìm các tấm ảnh liên quan đến cảnh sinh hoạt có thể đã được em lưu giữ để đưa vào bài viết. 

- Xác định một số định hướng cho bài viết như: bắt đầu thuật lại từ đâu, hoạt động nào trước, hoạt động nào sau, kết thúc ở đâu; câu kết hợp thuật với miêu tả, biểu cảm mức độ nào nào; hình ảnh, hoạt động nào trong lễ, hội là điểm nhấn;...

- Hình dung về mạch gắn kết giữa mở bài, kết bài và thân bài (cần đặc biệt lưu ý đến việc làm thế nào để giúp người đọc hình dung rõ về sự kiện) và lập dàn ý cho bài viết theo một trình tự logic dưới dạng đề cương hoặc sơ đồ. 

c. Bước 3: Viết bài:

- Dựa vào dàn ý, em hãy viết thành một bài văn hoàn chỉnh. Khi viết, cần đảm bảo yêu cầu của kiểu bài thuyết minh về một sự kiện.

d. Bước 4: Xem lại, chỉnh sửa và rút kinh nghiệm

2. Viết bài văn trình bày ý kiến về hiện tượng đời sống

a. Bước 1: Chuẩn bị trước khi viết:

* Xác định đề tài

* Thu thập tư liệu

b. Bước 2: Tìm ý, lập dàn ý:

* Tìm ý:

- Em hãy viết ra những ý kiến của mình xoay quanh hiện tượng cần bàn luận.

* Lập dàn ý: Từ các ý kiến đã viết ra, em chọn những ý kiến tiêu biểu, nổi bật để lập dàn ý bằng cách chọn lọc, sắp xếp, triển khai ý cho phù hợp với yêu cầu của đề bài. 

c. Bước 3: Viết bài

- Để bài văn được mạch lạc, rõ ràng, cần có những câu văn nêu rõ ý kiến và sử dụng từ có chức năng chuyển ý.

- Có thể sử dụng các trích dẫn, danh ngôn để tăng sức thuyết phục cho bài viết.

- Chú ý đến người đọc và mục đích viết để chọn từ ngữ, cách diễn đạt phù hợp

d. Bước 4: Đọc, xem và chỉnh sửa lại bài