BÀI 14 ĐỊNH LUẬT 1 NEWTON

Khởi động: Hình bên cho thấy một trong hai con tàu vũ trụ Voyager đang làm nhiệm vụ thăm dò các hành tinh nằm xa Trái Đất trong hệ Mặt Trời. Chúng được phóng lên từ mũi Canaveral, Florida (Hoa Kì) vào năm 1977 và hiện nay cả hai con tàu đã ra khỏi hệ Mặt Trời, đang tiếp tục hoạt động và gửi thông tin về Trái Đất.

Điều gì đã giúp cho tàu Voyager tiếp tục chuyển động rời xa Trái Đất, mặc dù trên thực tế không còn lực nào tác dụng lên chúng nữa?

Đáp án chuẩn:

Theo định luật 1 Newton, tàu Voyager không chịu tác dụng của lực nào nên nó đang chuyển động sẽ tiếp tục chuyển động thẳng đều rời xa Trái Đất. 

I. Lực và chuyển động

Câu 1: Một quyển sách đang nằm yên trên mặt bàn. Ta phải đẩy nó thì nó mới dịch chuyển và khi ngừng lại thì nó dừng lại. Nếu em đặt mình vào thời nhà khoa học Hylap Aristotle, khi mà mọi ngừoi còn chưa biết đến ma sát, thì em sẽ Giải nhanh câu hỏi nêu ra như thế nào ?

Đáp án chuẩn:

Quyển sách đang nằm im => các hợp lực tác dụng lên nó là bằng 0. Tác dụng 1 lực đẩy là hợp lực tác dụng lúc này sẽ khác 0, làm cho quyển sách di chuyển. Khi ngưng tác dụng lực vào quyển sách thì hợp lực lại trở về bằng 0.

II. Định luật 1 Newton

Câu 1: Quan sát các vật trong hình 14.2

a. Giải thích taị sao quả cầu đứng yên ?

b. Tại sao người trượt ván có thể giữ nguyên vận tốc của mình?

Đáp án chuẩn:

a. Do lực hút của Trái đất lúc này bằng lực kéo của sợi dây

b. Vì khi giữ được thăng bằng đứng trên ván trượt, đang trượt và không có lực nào tác dụng lên thì người trượt ván vẫn sẽ tiếp tục duy trì được vận tốc như cũ

III. Quán tính.

Câu 1: Mô tả và giải thích điều gì sẽ xảy ra đối với một hành khách ngồi trong ô tô ở các tình huống sau.

a. Xe đột ngột tăng tốc

b. Xe phanh gấp

c. Xe rẽ nhanh sang trái

Đáp án chuẩn:

a. Hành khách sẽ bị ngả người về phía sau

b. Hành khách sẽ bị nhúi người về phía trước.

c. Hành khách sẽ bị đổ người sang phải

Câu 2: Một vật đang chuyển động với vận tốc 3m/s dưới tác động của các lực. Nếu bỗng nhiên các lực này mất đi thì:

A. Vật dừng lại ngay

B. Vật đổi hướng chuyển động

C. Vật chuyển động chậm dần rồi cùng lại

D. Vật tiếp tục chuyển động theo hướng cũ với vận tốc 3m/s.

Đáp án chuẩn:

Đáp án D

Câu 3: Một vật đang nằm yên trên mặt bàn nằm ngang. Tại sao ta có thể khẳng định rằng bàn đã tác dụng một lực lên nó?

Đáp án chuẩn:

Giả sử mặt bàn không tác dụng lực lên nó thì vật đó chỉ chịu tác dụng của lực hút trái đất. Thì nó sẽ bị kéo về hướng lực hút trái đất tức là nó sẽ bị rơi khỏi mặt bàn. vậy nên khi vật đang nằm yên trên bàn và không bị rớt ra khỏi bản thì còn phải chịu lực đỡ của mặt bàn

2. Ứng dụng của quán tính trong đời sống 

Câu 1: Khi ngồi trên ô tô, tàu lượn cao tốc, hoặc máy bay, hành khách luôn được nhắc nhở thắt dây an toàn. Giải thích điều này

Đáp án chuẩn:

Bởi vì các phương tiện này sẽ thay đổi vận tốc đột ngột khi cần. Mà vận tốc của chúng thường là rất lớn nên khi thay đổi đột ngột thì dây an toàn sẽ hỗ trợ và đảm bảo an toàn cho hành khách tránh những va đập, tai nạn 

Câu 2: Để tra đầu búa vào cán, nên chọn cách nào dưới đây? Giải thích?

a. Đập mạnh cán búa xuống đất như hình 14.4a

b. Đập mạnh đầu búa xuống đất như hình 14.4b

Đáp án chuẩn:

Cả 2 cách đều được. Nhưng nên chọn cách a vì khi đập cán búa xuống đất thì lực tác dụng lên cán búa sẽ có hướng đi lên khi tác dụng vào búa.

Phần em có thể

Câu 1: Dùng khái niệm quán tính để giải thích hiện tượng trong Hình 14.5: Khi dùng tay kéo từ từ tờ giấy và khi giật mạnh tờ giấy.

Đáp án chuẩn:

Câu 2: Giải thích được nguyên nhân của nhiều vụ tai nạn giao thông liên quan đến quán tính. Chuẩn bị một bài thuyết trình (dài khoảng 15 phút) về đề tài sau đây: Rất nhiều vụ tai nạn giao thông có nguyên nhân từ quán tính. Em hãy nêu một số ví dụ về điều đó và cách phòng tránh những tai nạn này.

Đáp án chuẩn:

Do các phương tiện giao thông đang chuyển động với một tốc độ nào đó, bất ngờ gặp tình huống cần phải xử lý thì phanh gấp hoặc đánh lái làm thay đổi gia tốc cũng như hướng chuyển động. 

Ví dụ: Xe đang chạy trên đường bất ngờ gặp một em bé lao ra từ trong ngõ nhỏ. Lúc này người lái xe phải vừa hãm phanh gấp và theo quan tính người này chưa kịp thay đổi vận tốc cũng như hướng chạy dẫn đến bị ngã xe.