Tác nhân gây ra

Đặc điểm

Vai trò

Hướng sáng

Ánh sáng

Ánh sáng đã gây ra sự phân bố lại hàm lượng auxin (AIA) ở 2 phía của thân không đều nhau. Auxin vận chuyển chủ động về phía ít ánh sáng. Do đó sự tích lũy lượng Auxin ở phía ít ánh sáng đã kích thích sự kéo dài của tế bào mạnh hơn phía được chiếu sáng nhiều, làm uốn cong thân cây non về phía ánh sáng

Giúp cây tìm nguồn sáng, tạo điều kiện tối đa để cây quang hợp

Hướng hoá

Chất hoá học như chất khoáng., chất hữu cơ, hormone thực vật, chất độc, ...

Sự khác nhau về nồng độ khoáng giữa các vùng trong đất kích thích làm thay đổi tính thấm của màng tế bào đối với các ion Na+ và K⁺ tạo nên điện thế hoạt động dòng điện truyền tới các tế bào ở vùng sinh trưởng của rễ

Tạo điều kiện để rễ hấp thụ các chất khoáng cần thiết có trong đất cho cây sinh trưởng và phát triển

 

Hướng nước

Nước

Sự khác biệt về thế nước giữa các vùng trong đất kích thích lông mao ở rễ ngay lập tức, làm thay đổi thẩm thấu của màng tế bào đối với Na+ và K+, và thay đổi điện thế màng. Sự thay đổi điện thế màng tạo ra dòng điện đến vùng sinh trưởng của rễ. Các tế bào ở đây nhận kích thích và sản xuất hormone kích thích kéo dài tế bào, gây uốn cong rễ hướng về phía nước.

Tạo điều kiện để rễ hấp thụ nước có trong đất cho cây sinh trưởng và phát triển

Hướng trọng lực

Trọng lực (lực hút của Trái Đất)

Auxin tích lũy ở nửa dưới của mô phân sinh rễ do tác động của trọng lực. Tại đây, auxin ức chế sự kéo dãn của các tế bào, làm cho các tế bào ở nửa dưới có độ kéo dãn ít hơn so với các tế bào ở nửa trên mô phân sinh. Sự kéo dãn nhiều hơn và sự phân chia tế bào liên tục ở nửa trên là nguyên nhân làm cho rễ mọc dài xuống đất (hiện tượng hướng đất dương).

- Đảm bảo sự phát triển của bộ rễ

- Đảm bảo cho cây được định vị vững chắc, cây không bị đổ, chống lại gió bão


 

Hướng tiếp xúc

Tác động cơ học (tiếp xúc) đến từ một phía

- Tua quấn (một loại lá bị biến dạng) vươn thẳng đến khi tiếp xúc với giá thể

- Sự tiếp xúc đã kích thích sự sinh trưởng kéo dài của các tế bào tại phía ngược lại (phía không tiếp xúc) của tua, làm nó quấn quanh giá thể

- Giúp cây leo vươn lên cao.

- Giúp cho cây bám vào giá thể

Kiểu ứng động

Khái niệm

Nguyên nhân

Cơ chế

Ví dụ

Ứng động sinh trưởng

Là những vận động xuất hiện do tốc độ sinh trưởng và phân chia tế bào không đều ở các cơ quan, bộ phân đáp ứng, dưới tác động của các kích thích không định hướng của môi trường.

Tác nhân nhiệt độ, ánh sáng mang tính chu kì (ngày đêm, mùa).

Tác nhân nhiệt độ và ánh sáng chu kì ảnh hưởng đến chồi cây và hoa bằng cách thay đổi hàm lượng hormone, ảnh hưởng đến sự tăng trưởng của chồi cây và phân bố hormone trên mặt trên và dưới của hoa, quyết định sự nở hoa hoặc khép lại của hoa.

Hoa nở do cảm ứng với ánh sáng ở cây bồ công anh: hoa nở khi có ánh sáng và cụp lại lúc chạng vạng tối

Vận động ngủ, thức của chồi cây theo mùa như ở cây bàng, cây phượng

Ứng động không sinh trưởng

Là những vận động thuận nghịch do sự biến đổi sức trưởng nước của cơ quan, bộ phận đáp ứng hoặc do xuất hiện sự lan truyền của kích thích trong các tế bào, mô chuyển hoá dưới tác dụng của các tác nhân cơ học, hoá học

Tác nhân cơ học, hoá học.

Tác nhân kích thích tác động lên thụ thể trên màng tế bào của bộ phận tiếp nhận kích thích, sau đó kích thích được truyền đến tế bào của bộ phận đáp ứng làm hoạt hoá các bơm ion, thay đổi sức trương nước của bộ phận đáp ứng. Sự vận động của bộ phận đáp ứng có thể do kích thích lan truyền dưới dạng sóng.

Hiện tượng cụp lá ở cây trinh nữ, bắt mòi ở cây gọng vó và cây bắt ruồi.