MỞ ĐẦU

Câu 1: Thực vật đứng yên hay vận động? Chúng mở rộng không gian sống, tìm kiếm dinh dưỡng và hướng đến các điều kiện sinh thái thích hợp bằng cách nào?

Trả lời:

Thực vật đứng yên. Chúng mở rộng không gian sống, tìm kiếm dinh dưỡng và hướng đến các điều kiện sinh thái thích hợp bằng cách phát cơ thể lớn hơn, rễ cây cắm rộng và sâu hơn.

I. KHÁI NIỆM, VAI TRÒ VÀ ĐẶC ĐIỂM CỦA CẢM ỨNG Ở THỰC VẬT

Câu 1: Lấy một số ví dụ về cảm ứng ở thực vật thể hiện vai trò tận dụng nguồn sống trong điều kiện môi trường bất lợi.

Trả lời:

Ở sa mạc, nguồn nước khan hiếm, rễ xương rồng đâm sâu vào lòng đất, vừa cố định cây, vừa tìm nguồn nước. Lá xương rồng biến thành gai nhọn để hạn chế sự thoát hơi nước.

II. CÁC HÌNH THỨC CẢM ỨNG VÀ CƠ CHẾ CẢM ỨNG Ở THỰC VẬT

Câu 1: Lập bảng phân biệt các hình thức hướng động ở thực vật về tác nhân gây ra vận động, đặc điểm và vai trò của mỗi hình thức.

Trả lời:

Câu 2: Kể và hoàn thành bảng về các hình thức ứng động ở thực vào vở theo mẫu dưới đây: 

Trả lời:

III. ỨNG DỤNG CẢM ỨNG Ở THỰC VẬT

Câu 1: Nêu một số ví dụ khác về việc vận dụng hiện tượng hướng động, ứng động trong thực tiễn sản xuất

Trả lời:

• Vận dụng hiện tượng hướng động trong sản xuất: 

• Tăng kích thước bộ rễ bằng cách làm đất tơi xốp, thoáng khí, bón phân và tưới nước xung quanh gốc 

• Thúc đẩy cây mầm vươn dài, tăng chiều cao: hạn chế chiếu sáng trong thời gian đầu khi hạt nảy mầm, gieo trồng với mật độ cao khi cây còn non và tỉa thưa.

• Thúc đẩy cây thân leo sinh trưởng, phát triển: làm giàn, mở rộng giàn.

• Vận dụng hiện tượng ứng động trong sản xuất:

• Kéo dài thời gian ngủ của hạt, củ giống bằng cách giảm nhiệt độ, độ ẩm trong môi trường bảo quản, hạn chế tiếp xúc ánh sáng.

• Kích thích hạt giống, củ giống nảy mầm, đánh thức chồi ngủ bật mầm bằng cách cung cấp thêm nước, tăng nhiệt độ môi trường.

• Tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình ra hoa, nở hoa của các loài cây trồng bằng cách bố trí vùng trồng hợp lí, đảm bảo các yêu cầu về ánh sáng, nhiệt độ,...

LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG

Câu 1: Dựa trên cơ chế hướng động, giải thích về phản ứng hướng trọng lực dương của rễ cây trong hình 15.5 trang 92 dưới tác động của auxin.

Trả lời:

Rễ sinh trưởng quay xuống theo chiều của trọng lực. Các cơ quan của thực vật  sinh trưởng theo hướng khác nhau, đỉnh rễ sinh trưởng theo hướng của trọng lực, còn chồi đỉnh sinh trưởng theo hướng ngược lại.

Câu 2: Cho các hiện tượng sau: đóng mở cửa khí khổng, nở hoa của cây mười giờ, leo giàn của cây thiên lí. Các hiện tượng trên thuộc hình thức cảm ứng nào? Giải thích.

Trả lời:

• Các hiện tượng trên thuộc hình thức cảm ứng ứng động 

• Bởi vì dựa trên cơ chế hoạt động:

• Tác nhân kích thích tác động lên thụ thể màng tế bào của bộ phận tiếp nhận kích thích, truyền đến tế bào của bộ phận đáp ứng làm hoạt hoá bơm ion → thay đổi sức trương nước của bộ phận đáp ứng → đóng mở khí khổng.

• Tác nhân nhiệt độ, ánh sáng mang tính chu kì tác động lên chồi cây làm các hormone thay đổi hàm lượng, kích thích/ức chế sinh trưởng của chồi cây, hoặc tác động lên mặt trên và mặt dưới của hoa → phân bố lại hormone → sự tăng trưởng khác nhau của mặt trên và mặt dưới → hoa nở hoặc khép.

Câu 3: Tại sao trong quy trình làm rau mầm, người ta thường che tối khoảng 2 - 3 ngày đầu khi hạt mới nảy mầm?

Trả lời:

Trong quy trình làm rau mầm, người ta thường che tối khoảng 2 - 3 ngày đầu khi hạt mới nảy mầm để thúc đẩy cây mầm vươn dài, tăng chiều cao.