BÀI 26: THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT

Biện pháp tu từ

Câu 1: Các từ ngữ in đậm trong những câu sau có ý nghĩa hoán dụ. Em hãy giải thích nghĩa của các từ ngữ đó:

a. Suốt một đời người, từ thuở lọt lòng trong chiếc nôi tre, đến khi nhắm mắt xuôi tay, nằm trên chiếc giường tre, tre với mình sống có nhau, chết có nhau, chung thủy.

b. Tre giữ làng giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín.

c. Thị thơm thì giấu người thơm/Chăm làm thì được áo cơm cửa nhà.

Đáp án chuẩn:

a. Nhắm mắt xuôi tay: lìa đời, chết đi, về cõi vĩnh hằng.

b. Mái nhà tranh, đồng lúa chín: hình ảnh của làng quê Việt Nam.

c. Áo cơm cửa nhà: cuộc sống chân chất, giản đơn của con người Việt Nam.

Câu 2: Chỉ ra các biện pháp tu từ được sử dụng trong những câu sau và nêu tác dụng của chúng:

a. Đời cha ông với đời tôi/Như con sông với chân trời đã xa

b.Gậy tre, chông tre chống lại sắt thép của quân thù. Tre xung phong vào xe tăng đại bác.

Đáp án chuẩn:

a. So sánh: đời cha ông với đời tôi - con sông với chân trời đã xa. Tác giả đã làm cho sự xa lìa của đời cha ông với đời tôi trong tiềm thức mỗi con người như dậy lên sâu đậm, làm cho người đọc nhớ nhung.

b. Điệp ngữ "tre", nhân hóa: Tạo ra cách diễn đạt sinh động, hấp dẫn, nhấn mạnh công dụng của cây tre. 

 Nghĩa của từ

Câu 3:  Những dòng thơ Đẽo cày theo ý người ta/Sẽ thành khúc gỗ chẳng ra việc gì gợi ý cho em liên tưởng đến thành ngữ nào? Giải thích ý nghĩa ngắn gọn của từ ngữ đó. 

Đáp án chuẩn:

Những dòng thơ Đẽo cày gợi cho em thành ngữ Đẽo cày giữa đường. 

Câu thành ngữ này hàm ý chỉ kẻ hành động ngu ngốc, không có chủ kiến.

Câu 4: Tre già măng mọc là một thành ngữ quen thuộc. Dựa vào bài Cây tre Việt Nam, hãy nêu cách hiểu của em về thành ngữ này. 

Đáp án chuẩn:

Tre già măng mọc có nghĩa là Thế hệ trước sẽ đào tạo thể hệ sau để thế hệ sau có kinh nghiệm và phát triển những gì mà thế hệ trước đã tạo ra và sau đó sẽ truyền lại cho thế hệ sau nữa, cứ thế cứ thế mà thế hệ trẻ luôn kế thừa và sẽ phát huy nó.