BÀI 6: MỘT SỐ NÉT VĂN HÓA Ở VÙNG TRUNG DU VÀ MIỀN NÚI BẮC BỘ

Khởi động

Câu hỏi: Những hình ảnh dưới đây gợi cho em điều gì về đời sống của các dân tộc vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ?

Đáp án chuẩn:

Ở vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ tổ chức nhiều lễ hội mang đậm bản sắc dân tộc, bên cạnh đó còn có các chợ phiên bán các sản phẩm thủ công do người dân làm ra.

Khám phá

1. Lễ hội truyền thống

Câu hỏi: Đọc thông tin và quan sát các hình 3, 4, 5, 6, em hãy:

- Kể tên một số lễ hội tiêu biểu ở vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ.

- Cho biết các lễ hội này được tổ chức như thế nào và có ý nghĩa gì.

Đáp án chuẩn:

- Một số lễ hội tiêu biểu: Lễ hội Gầu Tào, Lễ hội Lồng Tồng, Lễ hội Hoa Ban

• Lễ hội Gầu Tào của người Mông thường được tổ chức vào đầu năm mới để cúng tạ trời đất, cầu phúc, cầu mưa thuận gió hòa và mùa màng bội thu. 

• Lễ hội Lồng Tồng là nghi lễ của dân tộc Tày, Nùng thường bắt đầu vào những ngày đầu của năm mới. 

- Cách tổ chức và ý nghĩa của một số lễ hội:

• Lễ hội Gầu Tào và lễ hội Lồng Tồng: thường được tổ chức vào đầu năm mới

để cúng tạ trời đất, cầu phúc, cầu mưa thuận gió hoà và mùa màng bội thu.

• Lễ hội đền Hùng: được tổ chức vào đầu tháng 3 âm lịch (ngày chính hội là 

10/3) để tưởng nhớ công lao dựng nước của các vua Hùng.

2. Múa hát dân gian

Câu hỏi: Đọc thông tin và quan sát các hình 7, 8, em hãy kể tên một số loại hình múa hát dân gian tiêu biểu ở vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ.

Đáp án chuẩn:

Hát then, Múa xòe Thái

3. Chợ phiên vùng cao

Câu hỏi: Đọc thông tin và quan sát các hình 9, 10, em hãy cho biết:

- Chợ phiên vùng cao được tổ chức vào thời gian nào.

- Em ấn tượng nhất điều gì về chợ phiên vùng cao.

Đáp án chuẩn:

- Chợ phiên vùng cao mỗi tuần tổ chức họp một lần.

- Điều em ấn tượng nhất về chợ phiên vùng cao là những người đến chợ phiên đôi khi không chỉ mua bán, trao đổi hàng hóa mà còn để gặp gỡ bạn bè, giao duyên, giao lưu văn hóa giữa các dân tộc. 

Luyện tập

Câu hỏi: Em hãy mô tả về một lễ hội văn hóa của các dân tộc ở vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ theo các gợi ý: tên lễ hội, thời gian, hoạt động chính, ý nghĩa.

Đáp án chuẩn:

Lễ hội hoa Ban hay còn gọi là lễ hội Xên Mường được người Thái ở Tây Bắc tổ chức vào dịp tháng 2 âm lịch. Lễ hội thể hiện tấm lòng tôn kính tri ân của nhân dân tưởng nhớ công lao to lớn của các vị nhân thần tiền bối và cầu cho quốc thái, dân an, bản mường no ấm, quanh năm mưa thuận gió hòa, ...

Thanh niên trai gái bắt đầu vui hội hái hoa, sôi nổi với những trò diễn độc đáo. Con trai thổi khèn, con gái dập dìu múa điệu Thẩm Lé, điệu múa dành riêng cho việc đi hái hoa ban. Các chàng trai thi nhau trèo lên các cây ban hái hoa. Một cây có khi 5, 6 người trèo lên. Ở bên dưới, các cô gái lấy cái ớp đón những bông hoa thả xuống. Anh chàng nào có ý với cô gái nào thì thả vào chỗ cô đó. Các cô cũng vậy, ưng anh nào thì cố mà đón lấy hoa của anh đó.

Vận dụng

Câu hỏi: Trong vai một hướng dẫn viên du lịch, hãy giới thiệu một nét văn hóa đặc trưng của người dân vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ

Đáp án chuẩn:

Chợ phiên mang nét đẹp văn hóa không thể nào trộn lẫn và cũng là nơi lưu giữ nhiều nét đẹp văn hóa độc đáo của người dân bản địa. Chợ phiên không chỉ là nơi trao đổi mua bán hàng hóa mà còn là nơi gặp gỡ, vui chơi, sinh hoạt văn hóa của người dân trên địa bàn và cũng là nơi cất giữ cả một kho tàng văn hóa ẩm thực, trang phục… vô cùng thú vị.