BÀI 2: THIÊN NHIÊN VÀ CON NGƯỜI ĐỊA PHƯƠNG

Khởi động

Em đang sống ở tỉnh, thành phố nào? Hãy chia sẻ những hiểu biết về địa phương mình cho các bạn trong lớp của em.

Đáp án chuẩn:

- Em đang sống ở tỉnh Nam Định

- Là một tỉnh nằm ở phía Nam đồng bằng Bắc Bộ, phía đông bắc giáp với Thái Bình, phía tây nam giáp với Ninh Bình, phía tây bắc giáp với Hà Nam. Đây là tỉnh có diện tích 1.691 km² với mật độ dân số là 1.130 người/km² . Địa hình chia thành 3 vùng: vùng đồng bằng thấp trũng, vùng đồng bằng ven biển, vùng trung tâm công nghiệp. Nam Định có bờ biển dài 72 km có điều kiện thuận lợi cho chăn nuôi và đánh bắt hải sản. Ở đây có khu bảo tồn thiên nhiên quốc gia Xuân Thủy. 

Khám phá

1. Vị trí địa lí và đặc điểm tự nhiên của địa phương em

Quan sát hình 1 (trang 6), bản đồ hoặc lược đồ địa phương, đọc Tài liệu giáo dục địa phương, em hãy tìm hiểu về vị trí địa lí và đặc điểm tự nhiên ở địa phương theo gợi ý sau:

Đáp án chuẩn:

Thành phố Hà Nội

Vị trí địa lý: có vị trí từ 20°53' đến 21°23' vĩ độ Bắc và 105°44' đến 106°02' kinh độ Đông, tiếp giáp với tỉnh Thái Nguyên, Vĩnh Phúc ở phía Bắc; Hà Nam, Hòa Bình phía Nam; Bắc Giang, Bắc Ninh và Hưng Yên phía Đông; Hòa Bình; Phú Thọ phía Tây.

Địa hình:  thấp dần theo hướng từ Bắc xuống Nam và từ Tây sang Đông với độ cao trung bình từ 5 đến 20 mét so với mực nước biển. 3/4 diện tích tự nhiên của Hà Nội là đồng bằng. Phần diện tích đồi núi phần lớn thuộc các huyện Sóc Sơn, Ba Vì, Quốc Oai, Mỹ Đức. 

Khí hậu:  khí hậu nhiệt đới gió mùa ẩm, mùa hè nóng, mưa nhiều và mùa đông lạnh, ít mưa. 

Sông, hồ: hiện có 9 con sông chảy qua thủ đô gồm song Hồng, Đuống, Đà, Nhuệ, Cầu, Đáy, Cà Lồ, Tích và Tô Lịch

2. Hoạt động kinh tế của địa phương em

Hoạt động kinh tế ở mỗi địa phương rất đa dạng. Quan sát bản đồ hoặc lược đồ địa phương em, đọc Tài liệu giáo dục địa phương, em hãy tìm hiểu về hoạt động kinh tế ở địa phương theo gợi ý sau: 

Đáp án chuẩn:

Tỉnh Nghệ An

• Nông nghiệp:  Hoạt động trồng trọt chăn nuôi tập trung chủ yếu ở các huyện Kỳ Sơn, Con Cuông, Quế Phong, Tân Kỳ. Hoạt động thủy sản tập trung ở các huyện Diễn Châu, Quỳnh Lưu.
• Công Nghiệp: các công nghiệp cơ khí chế tạo, hoá chất, ván ép, bia, vật liệu xây dựng, dệt may. 
• Dịch vụ: Các ngành dịch vụ như thương mại, du lịch, khách sạn-nhà hàng, vận tải, bưu chính viễn thông tập trung chủ yếu ở thành phố Vinh

1. Bảo vệ môi trường địa phương em

Căn cứ vào Tài liệu giáo dục địa phương và tình hình thực tế nơi em sinh sống, em hãy:

- Cho biết môi trường của địa phương em hiện nay như thế nào

- Nêu những giải pháp của em để có thể bảo vệ môi trường tốt hơn

Đáp án chuẩn:

- Hiện nay, môi trường nơi em sinh sống khá là ô nhiễm. Lượng khí thải từ xe cộ nhiều, hiện tượng vứt rác xuống ao, hồ, sông vẫn còn. 

- Để bảo vệ môi trường mọi người nên có ý thức vứt rác đúng nơi quy định, giảm thiểu sử dụng phương tiện cá nhân thay vào đó là sử dụng phương tiện công cộng 

Luyện tập

Câu hỏi 1. Hãy vẽ sơ đồ tư duy tóm tắt lại thông tin về tỉnh, thành phố nơi em đang sinh sống với các nội dung theo gợi ý dưới đây:

Đáp án chuẩn:

Tỉnh Nghệ An

Vị trí địa lý:  nằm ở gần cực bắc khu vực Bắc Trung Bộ, miền Trung của Việt Nam. Phía bắc giáp Thanh Hóa, phía nam giáp Hà Tĩnh, phía đông giáp Biển Đông, phía Tây giáp Lào.

Đặc điểm tự nhiên:

• Khí hậu: khí hậu nhiệt đới gió mùa
• Địa hình:  đa dạng, phức tạp và bị chia cắt bởi các hệ thống đồi núi, sông suối hướng nghiêng từ Tây - Bắc xuống Đông - Nam với ba vùng sinh thái rõ rệt: miền núi, trung du, đồng bằng ven biển.
• Sông, hồ: có nhiều sông và hồ lớn

Hoạt động kinh tế: 

• Nông nghiệp:  Hoạt động trồng trọt chăn nuôi tập trung chủ yếu ở các huyện Kỳ Sơn, Con Cuông, Quế Phong, Tân Kỳ. Hoạt động thủy sản tập trung ở các huyện Diễn Châu, Quỳnh Lưu.
• Công Nghiệp:  các ngành công nghiệp như công nghiệp cơ khí chế tạo, hoá chất, ván ép, bia, vật liệu xây dựng, dệt may. 
• Dịch vụ:  các ngành dịch vụ như thương mại, du lịch, khách sạn-nhà hàng, vận tải, bưu chính viễn thông tập trung chủ yếu ở thành phố Vinh

Câu hỏi 2. Em hãy tìm hiểu về một hoạt động kinh tế đặc trưng của địa phương em theo gợi ý dưới đây:

- Tên của ngành kinh tế.

- Tình hình sản xuất và phân bố hiện nay của ngành.

- Ngành kinh tế hiện nay có ảnh hưởng đến môi trường như thế nào?

Đáp án chuẩn:

- Ngành trồng trọt

- Ngành trồng trọt ở địa phương em phân bố đều khắp tỉnh và đang ngày càng phát triển, đem lại thu nhập cho người dân. 

- Hiện nay, việc người dân sử dụng thuốc trừ sâu cho cây trồng cũng ảnh hưởng không nhỏ đến môi trường, gây ô nhiễm nguồn nước

Vận dụng

Câu hỏi: Em hãy sưu tầm một số hình ảnh thể hiện những đặc trưng cơ bản về tự nhiên, kinh tế ở địa phương và giới thiệu với cả lớp.

Đáp án chuẩn:

Đây là hình ảnh người dân đang trồng lúa, ngành nông nghiệp chính ở địa phương em.