BÀI 3. SỰ HÌNH THÀNH QUAN HỆ SẢN XUẤT TƯ BẢN CHỦ NGHĨA Ở TÂY ÂU TRUNG ĐẠI

1. Những biến đổi trong xã hội Tây Âu

Câu 1: Nêu những biến đổi chính trong xã hội Tây Âu trung đại. Đọc tư liệu 3.2 và quan sát hình 3.1 để có thêm thông tin cho câu Giải nhanh của em.

Đáp án chuẩn:

- Nhờ các cuộc phát kiến địa lí, quý tộc và thương nhân Tây Âu giàu lên nhanh chóng, thúc đẩy phát triển nền sản xuất hàng hoá và thương mại.

- Các cảng biển sầm uất, xưởng sản xuất lớn, công ty thương mại và trang trại rộng lớn xuất hiện.

- Xã hội phân hoá sâu:

  + Tầng lớp thương nhân, chủ xưởng, ngân hàng chi phối xã hội, giàu có và xa hoa.

  + Đa số dân thành thị không có quyền công dân, nghèo đói và bần cùng hoá.

2. Sự nảy sinh quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa ở Tây Âu.

Câu 1: Em hãy nêu những biểu hiện về sự nảy sinh chủ nghĩa tư bản trong lòng xã hội phong kiến ở Tây Âu.

Đáp án chuẩn:

- Từ thế kỷ XVI, các công trường thủ công thay thế tổ chức phường hội.

- Quan hệ chủ thợ thay bằng quan hệ chủ xưởng và người lao động.

- Chủ đất nông thôn chuyển sang kinh doanh tư bản, lập đồn điền, trang trại lớn.

- Nông dân mất đất, trở thành công nhân nông nghiệp.

- Các thương nhân, chủ ngân hàng trở thành tầng lớp tư sản mạnh mẽ.

LUYỆN TẬP- VẬN DỤNG

Câu 1: Hãy kể tên những giai cấp mới trong xã hội Tây Âu. Địa vị của các giai cấp này trong xã hội như thế nào? 

Đáp án chuẩn:

Xã hội Tây Âu xuất hiện hai giai cấp mới:

- Giai cấp tư sản: Thợ cả, thương nhân, quý tộc mới, chủ công trường, trang trại, ngân hàng. Họ giàu có, có quyền công dân và chi phối xã hội.

- Giai cấp vô sản: Thợ thủ công, lao động thuê, nông dân mất đất. Họ nghèo đói, không có quyền công dân, bị bóc lột nặng nề và bần cùng hoá.

Câu 2: Tìm hiểu thêm về sự thay đổi trong cuộc sống của dân nghèo thành thị và người nông dân trong xã hội Tây Âu sau các cuộc phát kiến địa lí. Viết một đoạn văn ngắn khoảng 15 dòng nói về sự thay đổi đó.

Đáp án chuẩn:

Sau các cuộc phát kiến địa lí, bên cạnh hệ quả tích cực, cũng dẫn đến sự ra đời của chủ nghĩa thực dân và nạn buôn bán nô lệ da đen, gây khổ cực cho dân nghèo thành thị và người nông dân Tây Âu. Quý tộc và thương nhân Tây Âu cường quyền cướp bóc tài nguyên thuộc địa và sử dụng bạo lực để chiếm đoạt ruộng đất của nông dân, biến chúng thành đồng cỏ chăn cừu cho sản xuất len. Nông dân mất ruộng đất, chỉ còn con đường đi làm thuê, bán sức lao động. Thợ thủ công thành thị do rủi ro, vay nợ nặng, thuế cao phải đi làm thuê, mất tư liệu sản xuất.