BÀI 28. TẬP TÍNH Ở ĐỘNG VẬT 

MỞ ĐẦU

Câu hỏi: Quan sát hình 28.1, mô tả hoạt động của mèo và chuột. Hoạt động đó của mèo và chuột có được gọi là cảm ứng không?

Đáp án chuẩn:

Mèo đuổi theo chuột, rình và vồ chuột, chuột chạy trốn mèo → Hoạt động đó là cảm ứng.

I. KHÁI NIỆM VÀ VAI TRÒ CỦA TẬP TÍNH Ở ĐỘNG VẬT

Câu 1: Cho ví dụ tập tính ở một số động vật mà em biết

Đáp án chuẩn:

Làm tổ của chim, đào hang của chuột và cua đồng,...

Câu 2: Nêu vai trò của tập tính đối với động vật

Đáp án chuẩn:

Đảm bảo cho động vật thích nghi được với môi trường sống.

Câu 3: Quan sát hình 28.2:

a. Nêu ý nghĩa của mối tập tính đối với động vật, con người ở hình a, b, c, d

b. Cho biết tập tính nào là bẩm sinh, tập tính nào là học được 

Đáp án chuẩn:

• Hình a: Bảo vệ bản thân, tránh kẻ thù → tập tính bẩm sinh
• Hình b: Tìm kiếm thưc ăn → tập tính học được.
• Hình c: Thích nghi với môi trường sống → tập tính học được.
• Hình d: Bảo đảm an toàn cho bản thân → là tập tính học được.

Câu hỏi 1: Cho biết những tập tính có trong bảng 28.1 là tập tính bẩm sinh hay tập tính học được. Nêu ý nghĩa của các tập tính đó đối với động vật.

Đáp án chuẩn:

Thực hành: 1. Tìm hiểu một số tập tính của động vật:

- Quan sát tập tính của một loài động vật có ở địa phương em hoặc xem video về tập tính của động vật.

- Ghi chép thông tin hoặc hình ảnh về tập tính của động vật quan sát được theo mẫu bảng 28.2.

- Trình bày kết quả quan sát được.

Đáp án chuẩn:

Vận dụng 1

Câu hỏi: Nêu cơ sở của việc ghi âm tiếng mèo để đuổi chuột

Đáp án chuẩn:

Dựa vào tập tính sợ mèo của chuột, khi nghe tiếng mèo kêu chuột thường bỏ chạy.

Câu hỏi 2: Kể thêm một số ứng dụng hiểu biết về tập tính của động vật vào thực tiễn.   

Đáp án chuẩn:

Dạy hổ, voi, khỉ làm xiếc, dạy cá heo lao qua vòng tròn (giải trí).

Thực hành: 2. Xây dựng thói quen học tập khoa học cho bản thân.

Đáp án chuẩn:

Học tập đúng giờ, làm bài tập đầy đủ.

II. ỨNG DỤNG HIỂU BIẾT VỀ TẬP TÍNH VÀO THỰC TIỄN

Vận dụng 2

Câu hỏi: Vì sao người ta có thế dùng biện pháp bẫy đèn ban đêm diệt côn trùng có hại?

Đáp án chuẩn:

Vì dựa vào tập tính bị thu hút bởi ánh sáng của côn trùng.

Vận dụng 3

Câu hỏi: Vì sao người dân vùng biển thường câu mực vào ban đêm?

Đáp án chuẩn:

Vì dựa vào đặc tính bơi lại tìm thức ăn khi cảm nhận được nguồn sáng của mực.

Vận dụng 4

Câu hỏi: Người ta dạy chó nghiệp vụ dựa trên cơ sở khoa học nào?

Đáp án chuẩn:

Tập tính học được.

Tìm hiểu thêm: Tìm hiểu những tập tính của động vật được ứng dụng vào dự báo thời tiết?

Đáp án chuẩn:

- Sắp tới mùa lạnh, chim sẻ bay thành đàn về phía nam.

- Khi trời sắp mưa to, các loài động vật sẽ tự tìm chỗ trú ẩn.

- Các động vật lưỡng cư thường kêu lâu hơn và to hơn khi chuẩn bị có giông bão.