BÀI 22. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN HÔ HẤP TẾ BÀO

MỞ ĐẦU

Câu hỏi: Hô hấp tế bào ở hạt đậu cung cấp năng lượng cho hạt đậu nảy mầm. Theo em, những yếu tố nào đã ảnh hưởng đến hô hấp tế bào ở hạt đậu trong những tình huống sau:

• Hạt đậu được ngâm nước, để ở nhiệt độ phòng thì nảy mầm tốt.
• Hạt đậu khô, để ở nhiệt độ phòng thì không nảy mầm.
• Hạt đậu ngâm nước và hạt đậu khô để ở nhiệt độ 10 °C thì đều không nảy mầm.

Đáp án chuẩn:

Nước và nhiệt độ 

I. MỘT SỐ YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN HÔ HẤP TẾ BÀO

Câu 1: Quan sát hình 22.1, nêu các yếu tố ảnh hưởng đến hô hấp tế bào?

Đáp án chuẩn:

Nhiệt độ, độ ẩm và nước, nồng độ CO₂, nồng độ O₂.

Câu 2: Vì sao muốn cho hạt giống nảy mầm, trước tiên người ta thường ngâm hạt vào nước?

Đáp án chuẩn:

Vì ngâm hạt vào nước sẽ giúp kích thích quá trình hô hấp tế bào của hạt giống, giúp hạt nhanh nảy mầm hơn..

Câu 3: Dựa vào kiến thức đã học, em hãy cho biết tỉ lệ oxygen trong không khí là bao nhiêu phần trăm. Nêu ảnh hưởng của nồng độ oxygen trong không khí đến hô hấp tế bào.

Đáp án chuẩn:

Tỉ lệ O₂/kk: 21%. Nồng độ O₂ là 5%, hô hấp tế bào xảy ra chậm. Khi thiếu O₂, hô hấp tế bào giảm.

Câu 4: Giải thích tại sao hàm lượng carbon dioxide cao thì tốc độ hô hấp giảm?

Đáp án chuẩn:

Vì nồng độ CO₂ cao sẽ ức chế hô hấp làm giảm tốc độ hô hấp.

Vận dụng 1

Câu hỏi: Vì sao khi bị sốt cao, nhịp thở lại tăng lên?

Đáp án chuẩn:

Vì khi bị sốt, nhiệt độ trong cơ thể chúng ta tăng, ảnh hưởng đến quá trình hô hấp.

Vận dụng 2

Câu hỏi: Vì sao cây bị ngập úng lâu ngày sẽ chết?

Đáp án chuẩn:

Vì khi đất bị ngập nước, O₂ trong không khí không thể khuếch tán vào đất, rễ cây không thể hô hấp.

Thí nghiệm: Ảnh hưởng của nhiệt độ nước đến tốc độ hô hấp của cá vàng. 

Từ kết quả thí nghiệm, em rút ra nhận xét gì?

Đáp án chuẩn:

Khi nhiệt độ càng giảm thì cường độ hô hấp tế bào càng tăng, do đó cơ thể cá cần nhiều O2 hơn nên sự đóng mở nắp mang tăng lên.

II. VẬN DỤNG HÔ HẤP TẾ BÀO TRONG THỰC TIỄN

Câu 5: Quan sát hình 22.2, nêu các biện pháp bảo quản lương thực, thực phẩm. Lấy ví dụ các loại thực phẩm được bảo quản bằng một hoặc kết hợp nhiều biện pháp trong hình.

Đáp án chuẩn:

- Bảo quản lạnh, bảo quản khô, bảo quản trong điều kiện nồng độ khí CO₂ cao, bảo quản trong điều kiện nồng độ khí O₂ thấp.

- Ví dụ: Ngô, thóc được bảo quản bằng phương pháp bảo quản khô

Câu 6: Vì sao có thể bảo quản lương thực thực phẩm ở nồng độ khí carbon dioxide cao và nồng độ khí oxygen thấp.

Đáp án chuẩn:

Vì nồng độ CO₂ cao sẽ gây ức chế quá trình trao đổi chất làm hô hấp giảm, nồng độ O₂ thấp cũng làm hô hấp giảm.

Câu hỏi: Nêu các biện pháp bảo quản lương thực, thực phẩm đang được áp dụng ở gia đình và địa phương em?

Đáp án chuẩn:

Bảo quản lạnh, bảo quản khô.

Vận dụng 3

Câu hỏi: Vì sao có thể giữ được các loại thực phẩm (thịt, cá, các loại hạt,...) lâu ngày trong túi hút chân không?

Đáp án chuẩn:

Vì khi hút chân không đã loại bỏ hoàn toàn không khí, khí O₂ trong thức ăn. Khi đó quá trình hô hấp không diễn ra. 

Vận dụng 4

Câu hỏi: Vì sao ta không nên để rau quả trong ngăn đá của tủ lạnh? Muốn bảo quản rau, củ, quả tươi lâu ta phải làm như thế nào?

Đáp án chuẩn:

- Vì nước sẽ đóng băng làm tế bào to ra sẽ phá vỡ các bào quan, làm hỏng tế bào và làm cho rau quả chóng bị hỏng.

- Biện pháp: loại bỏ các phần hỏng của rau củ quả trước khi bảo quản, nên để ráo nước rồi tiến hành bảo quản.

Vận dụng 5

Câu hỏi: Muốn bảo quản lạc (đậu phộng) ta phải làm thế nào?

Đáp án chuẩn:

Phơi thật khô để làm giảm độ ẩm trong hạt, sau đó để vào nơi thoáng mát.