BÀI 17. MỘT SỐ NGÀNH CÔNG NGHIỆP

MỞ ĐẦU

Nước ta đã hình thành một số ngành công nghiệp mang lại hiệu quả cao về kinh tế - xã hội, đồng thời đã tác động mạnh mẽ đến sự phát triển của các ngành kinh tế khác. Vậy, ở nước ta có các ngành công nghiệp nào? Đặc điểm phát triển và phân bố ra sao?

Gợi ý đáp án:

HS dựa vào ND bài học.

I. CÔNG NGHIỆP KHAI THÁC THAN, DẦU, KHÍ

CH: Dựa vào hình 17.1 và thông tin trong bài, hãy trình bày đặc điểm phát triển và phân bố công nghiệp khai thác than, dầu, khí ở nước ta.

Gợi ý đáp án:

II. CÔNG NGHIỆP SẢN XUẤT ĐIỆN

CH: Dựa vào các hình 17.2, 17.3 và thông tin trong bài, hãy trình bày đặc điểm phát triển và phân bố công nghiệp sản xuất điện ở nước ta.

Gợi ý đáp án:

* Đặc điểm phát triển

- Nước ta có nhiều tiềm năng để phát triển công nghiệp sản xuất điện, gồm: 

+ Tiềm năng về thuỷ điện trên các hệ thống sông Hồng, sông Sê San,...

+ Tiềm năng về nhiệt điện từ than, dầu mỏ, khí tự nhiên

+ Tiềm năng về năng lượng tái tạo từ gió, Mặt Trời,...

- Cơ cấu sản lượng điện khá đa dạng và có sự thay đổi, gồm: nhiệt điện, thuỷ điện, năng lượng tái tạo,...

* Phân bố

- Về thuỷ điện, nước ta có các nhà máy với công suất lớn như Sơn La (2 400 MW), Hoà Bình (1 920 MW), Lai Châu (1 200 MW), laly (720 MW),...

- Về nhiệt điện:

+ Các nhà máy nhiệt điện than với công suất lớn như Duyên Hải 1 

+ nhà máy nhiệt điện chạy bằng khí với công suất lớn như Phú Mỹ 1 

- Về năng lượng tái tạo:

+ Các nhà máy điện gió có công suất lớn ở Đắk Lắk, Ninh Thuận,... 

+ Các nhà máy điện mặt trời có công suất lớn ở Phú Yên, Ninh Thuận,

III. CÔNG NGHIỆP SẢN XUẤT SẢN PHẨM ĐIỆN TỬ, MÁY VI TÍNH

CH: Dựa vào hình 16 và thông tin trong bài, hãy trình bày đặc điểm phát triển và phân bố công nghiệp sản xuất sản phẩm điện tử, máy vi tính ở nước ta.

Gợi ý đáp án:

* Đặc điểm phát triển 

- Nước ta có điều kiện thuận lợi để phát triển công nghiệp sản xuất sản phẩm điện tử, máy vi tính như nguồn lao động trẻ, trình độ người lao động ngày càng nâng cao, các yếu tố về khoa học – công nghệ, chính sách phát triển công nghiệp, hội nhập trong khu vực và trên thế giới,...

- Các hoạt động nghiên cứu, ứng dụng khoa học – công nghệ trong ngành đang được đẩy mạnh.

* Phân bố

- Công nghiệp sản xuất sản phẩm điện tử, máy vi tính phân bố chủ yếu ở các đô thị lớn như Hà Nội, Hải Phòng, Đà Nẵng, Thành phố Hồ Chí Minh, Cần Thơ,... 

IV. CÔNG NGHIỆP SẢN XUẤT, CHẾ BIẾN THỰC PHẨM

CH: Dựa vào hình 16 và thông tin trong bài, hãy trình bày đặc điểm phát triển và phân bố công nghiệp sản xuất sản phẩm điện tử, máy vi tính ở nước ta.

Gợi ý đáp án:

* Đặc điểm phát triển 

- Công nghiệp sản xuất, chế biến thực phẩm ở nước ta phát triển thuận lợi nhờ nguồn nguyên liệu trong nước phong phú, lực lượng lao động dồi dào, thị trường tiêu thụ rộng lớn,...

- Các sản phẩm của ngành khá đa dạng và không ngừng gia tăng về sản lượng.

-  Nhiều thành tựu khoa học – công nghệ được ứng dụng rộng rãi trong các nhà máy sản xuất, chế biến thực phẩm, như tự động hoá dây chuyền sản xuất, công nghệ vi sinh, công nghệ bao bì và đóng gói,...

* Phân bố

Hà Nội, Hải Phòng, Đà Nẵng, Khánh Hoà, Thành phố Hồ Chí Minh, Kiên Giang,...

V. CÔNG NGHIỆP SẢN XUẤT ĐỒ UỐNG 

CH: Dựa vào hình 17.4 và thông tin trong bài, hãy trình bày đặc điểm phát triển và phân bố công nghiệp sản xuất đồ uống ở nước ta. 

Gợi ý đáp án:

* Đặc điểm phát triển 

- Nước ta có nguồn nông sản dồi dào, nhiều điểm nước khoáng có chất lượng tốt, nhu cầu tiêu thụ các sản phẩm đồ uống ngày càng gia tăng,... 

=> Đây là điều kiện thuận lợi để phát triển công nghiệp sản xuất đồ uống.

- Các thành tựu khoa học - công nghệ đang được ứng dụng rộng rãi trong ngành, như tự động hoá, công nghệ sản xuất đồ uống lên men, công nghệ vi sóng trong tiệt trùng thực phẩm,... 

* Phân bố

Ngành công nghiệp này thường phân bố ở các đô thị, đặc biệt là các đô thị lớn. 

VI. CÔNG NGHIỆP DỆT, MAY

CH: Dựa vào hình 17.4 và thông tin trong bài, hãy trình bày đặc điểm phát triển và phân bố công nghiệp sản xuất đồ uống ở nước ta. 

Gợi ý đáp án:

* Đặc điểm phát triển 

- Ngành công nghiệp dệt, may ở nước ta có nhiều điều kiện phát triển 

-Công nghiệp dệt, may ở nước ta hình thành từ sớm, vào khoảng thế kỉ XIX 

- Quá trình tự động hoá dây chuyền sản xuất đang được triển khai rộng rãi 

* Phân bố

Hà Nội, Hải Phòng, Đà Nẵng, TP. Hồ Chí Minh, Hưng Yên, Hải Dương, Cần Thơ,...

VII. CÔNG NGHIỆP GIÀY DÉP

CH: Dựa vào hình 17.4 và thông tin trong bài, hãy trình bày đặc điểm phát triển và phân bố công nghiệp sản xuất đồ uống ở nước ta. 

Gợi ý đáp án:

* Đặc điểm phát triển 

- Công nghiệp giày dép là ngành đang phát triển khá nhanh ở nước ta nhờ những điều kiện thuận lợi về lao động, thị trường, nguồn nguyên liệu trong nước,... 

- Nước ta có vị trí cao trên thế giới về sản lượng giày dép. 

* Phân bố

Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Cần Thơ,...

LUYỆN TẬP

CH: Dựa vào hình 16 và kiến thức đã học, xác định đặc điểm phân bố của công nghiệp sản xuất sản phẩm điện tử, máy vi tính ở nước ta và giải thích nguyên nhân của sự phân bố đó.

Gợi ý đáp án:

- Công nghiệp sản xuất sản phẩm điện tử, máy vi tính phân bố chủ yếu ở các đô thị lớn như Hà Nội, Hải Phòng, Đà Nẵng, Thành phố Hồ Chí Minh, Cần Thơ,... 

VẬN DỤNG

CH: Lựa chọn một ngành công nghiệp ở địa phương em sinh sống hoặc ở thành phố trực thuộc trung ương, sau đó viết bài giới thiệu ngắn về ngành công nghiệp đã chọn.

Gợi ý đáp án:

Thành phố Hồ Chí Minh:

- Vị trí: Ngành công nghiệp chế biến lương thực thực phẩm là một trong những ngành công nghiệp trọng điểm của Thành phố Hồ Chí Minh (TP.HCM).

- Tiềm năng

+ Thị trường tiêu thụ lớn

+ Nguồn nguyên liệu dồi dào

+ Hạ tầng giao thông thuận lợi

+ Nguồn nhân lực

- Thành tựu Ngành chế biến lương thực thực phẩm TP.HCM đóng góp hơn 20% sản lượng toàn ngành của cả nước. Giá trị sản xuất của ngành chế biến lương thực thực phẩm TP.HCM tăng bình quân 10%/năm.

- Thách thức Cạnh tranh gay gắt

- Giải phá Nâng cao năng lực cạnh tranh: Đổi mới công nghệ, nâng cao chất lượng sản phẩm, xây dựng thương hiệu. Mở rộng thị trường: Tăng cường xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường xuất khẩu.