BÀI 15: VỊ TRÍ ĐỊA LÍ, ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, DÂN CƯ VÀ XÃ HỘI KHU VỰC TÂY NAM Á

MỞ ĐẦU

Khu vực Tây Nam Á nằm ở ngã ba của ba châu luch: châu Á, châu Âu và châu Phi. Khi vực Tây Nam Á có các hoang mạc rộng lớn, sở hữu trữ lượng dầu mỏ phong phú bậc nhất thế giới những còn tồn tại những vấn đề chính trị, xung đột tôn giáo và sắc tộc mang tính lịch sử. Các đặc điểm tự nhiên và dân cư , xã hội có ảnh hưởng như thế nào đến phát triển kinh tế- xã hội của khu vực?

Gợi ý đáp án:

Tự nhiên:

- Nhiều địa hình hiểm trở, chia cắt gây khó khăn cho giao thông.

- Khí hậu cận nhiệt và nhiệt đới có sự phân hóa bắc và nam thuận lợi cho trồng trọt 

- Các con sông thường ít nước, gây tình trạng thiếu nước cho sản xuất và sinh hoạt.

- Khoáng sản sở hữu trên 50% trữ lượng dầu mỏ

Dân cư: Ít dân, tỉ lệ gia tăng tự nhiên khá cao, có cơ cấu dân số trẻ tạo lực lượng lao động dồi dào, nguồn lực quan trọng để phát triển kinh tế.

Xã hội: Chất lượng cuộc sống dân cư trong khu vực ngành càng được nâng cao, có sự phân hóa giữa các nước.

I. PHẠM VỊ LÃNH THỔ VÀ VỊ TRÍ ĐỊA LÍ

Nhiệm vụ 1: Dựa vào thông tin mục I và hình 15.1, hãy:

CH1: Trình bày đặc điểm phạm vi lãnh thổ và vị trí địa lí của khu vực Tây Nam Á.

Gợi ý đáp án:

Nằm ở phía Tây Nam châu Á.

- Tiếp giáp với 3 châu lục: Á – Phi – Âu.

- Tiếp giáp nhiều biển: A-ráp, Địa Trung Hải, Biển Đỏ, Biển Đen, biển Caxpi.

- Vị trí Tây Nam Á nằm trên đường giao thông quốc tế và giữa ba châu lục Á, Âu và Phi.

CH2: Phân tích ảnh hưởng của vị trí địa lí đến phát triển kinh tế - xã hội của khu vực.

Gợi ý đáp án:

Vị trí chiến lược quan trọng trong phát triển kinh tế, giao lưu, buôn bán với các nước trên thế giới.

II. ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN VÀ TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN

Nhiệm vụ 2: Dựa vào thông tin mục II và hình 15.1, hãy:

CH1: Trình bày đặc điểm điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên của khu vực Tây Nam Á. 

Gợi ý đáp án:

- Địa hình chủ yếu là núi và cao nguyên, có 3 miền địa hình:

+ Phía đông bắc và tây nam: hệ thống núi cao và sơn nguyên.

+ Ở giữa: đồng bằng Lưỡng Hà, được bồi đắp bởi phù sa của Ti-grơ và Ơ-phrát.

+ Phía tây nam: sơn nguyên A-rap.

- Khí hậu khô hạn.

- Cảnh quan thảo nguyên khô hạn, hoang mạc và bán hoang mạc chiếm phần lớn 

-  Sông ngòi kém phát triển.

- Tài nguyên: Trữ lượng dầu mỏ phong phú

CH2: Phân tích thuận lợi và khó khăn của điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên đến phát triển kinh tế- xã hội của khu vực. 

Gợi ý đáp án:

- Nhiều địa hình hiểm trở, chia cắt gây khó khăn cho giao thông. 

- Khí hậu cận nhiệt và nhiệt đới có sự phân hóa bắc và nam thuận lợi cho trồng trọt và cư trú.

- Các con sông thường ít nước, gây tình trạng thiếu nước cho sản xuất và sinh hoạt.

- Khoáng sản sở hữu trên 50% trữ lượng dầu mỏ

- Sinh vật nghèo nàn, nhiều hoang mạc và bán hoang mạc

- Biển tiếp giáp nhiều như biển đen, Địa Trung Hải,.. thuận lợi phát triển kinh tế biển, thủy sản, du lịch.

III. DÂN CƯ VÀ XÃ HỘI

1. Dân cư

Nhiệm vụ 3: Dựa vào thông tin mục 1 và hình 15.4, hãy:

CH1: Nêu đặc điểm dân cư của khu vực Tây Nam Á. 

Gợi ý đáp án:

+ Quy mô: 402,5 triệu người (năm 2020), chủ yếu là người A-rập theo đạo Hồi.

+ Phân bố không đều, tập trung ở vùng ven biển, đồng bằng Lưỡng Hà

+ Trước đây, đại bộ phận dân cư làm nông nghiệp : trồng lúa mì, chà là, chăn nuôi du mục và dệt thảm.

+  Dân thành phố ngày càng đông

CH2: Phân tích ảnh hưởng của đặc điểm dân cư tới phát triển kinh tế - xã hội khu vực.

Gợi ý đáp án:

Ít dân, tỉ lệ gia tăng tự nhiên khá cao, có cơ cấu dân số trẻ tạo lực lượng lao động dồi dào, nguồn lực quan trọng để phát triển kinh tế.

2. Xã hội

CH: Dựa vào thông tin mục 2, hãy phân tích ảnh hưởng của đặc điểm xã hội đến phát triển kinh tế - xã hội khu vực Tây Nam Á.

Gợi ý đáp án:

Chất lượng cuộc sống dân cư trong khu vực ngành càng được nâng cao, có sự phân hóa giữa các nước.