BÀI 30: VỊ TRÍ ĐỊA LÍ, ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, DÂN CƯ VÀ XÃ HỘI CỘNG HÒA NAM PHI

MỞ ĐẦU

Cộng hòa Nam phi có vị trí địa lí, điều kiện tự nhiên, dân cư và xã hội độc đáo. Các đặc điểm vị trí địa lí, điều kiện tự nhiên, dân cư và xã hội đã ảnh hưởng như thế nào đến sự phát triển của đất nước này? 

Gợi ý đáp án:

- Vị trí địa lí thuận lợi để phát triển kinh tế biển, giao lưu kinh tế- xã hội với các nước trên thế giới.

- Điều kiện tự nhiên thuận lợi để phát triển nông công nghiệp, dịch vụ.

I. VỊ TRÍ ĐỊA LÍ

Nhiệm vụ 1: Dựa vào thông tin mục I và hình 30.1, hãy:

CH1: Xác định vị trí địa lí của Cộng hòa Nam Phi. 

Gợi ý đáp án:

- Cộng hòa Nam Phi nằm ở phía nam châu Phi. Lãnh thổ hoàn toàn bán cầu nam.

CH2: Phân tích ảnh hưởng của vị trí địa lí đến phát triển kinh tế của Công hòa Nam Phi.

Gợi ý đáp án:

- Phía tây, nam, đông giáp Đại Tây Dương và Ấn Độ Dương, với đường bờ biển kéo dài thuận lợi cho xây dựng cảng biển và hoạt động kinh tế biển. là nơi kết nối Đại Tây Dương và Ấn Độ Dương, giáp với các quốc gia của khu vực Nam Phi

II. ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN VÀ TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN

Nhiệm vụ 2: Dựa vài thông tin mục II và hình 30.1, hãy:

CH1: Nêu đặc điểm nổi bật về điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên của Công hòa Nam Phi. 

Gợi ý đáp án:

- Địa hình và đất:

+ Khu vực nội địa với địa hình cao nguyên tương đối bằng phẳng nhưng đất chủ yếu là đất xám hoang mạc và bán hoang mạc, đất xa van khô cằn ít dinh dưỡng.

+ Khu vực ven biển và thung lũng các sông có địa hình đồng bằng, đất màu mỡ.

- Khí hậu:

+ Vùng nội địa có khí hậu nhiệt đới lục địa khô, lượng mưa ít, cảnh quan chủ yếu là xa van, hoang mạc, cây bụi.

+ Vùng duyên hải đông nam có khí hậu nhiệt đới ẩm, lượng mưa hàng năm khá cao.

+ Vùng ven biển phía nam có khí hậu cận nhiệt địa trung hải.

- Sông, hồ: Có nhiều sông nhưng ngắn và dốc, 2 con sông lớn là O-ran-giơ và Lim-pô-pô. Nguồn cung cấp nước chủ yếu là nước mưa nên mùa lũ trùng mùa mưa.

- Sinh vật: Đa dạng và độc đáo tài nguyên sinh vật, hệ sinh thái xa van là điển hình

- Khoáng sản: Tài nguyên khoáng sản phong phú, trữ lượng lớn

- Biển: Tài nguyên sinh vật biển phong phú, trữ lượng thủy sản lớn có giá trị kinh tế

CH2: Phân tích ảnh hưởng của điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên đến phát triển kinh tế - xã hội Cộng hòa Nam Phi.

Gợi ý đáp án:

- Ảnh hưởng của địa hình và đất:

+ Khu vực nội địa với địa hình cao nguyên tương đối bằng phẳng không thuận lợi cho trồng trọt, phần nhỏ diện tích có thể phát triển đồng cỏ để chăn nuôi gia súc.

+ Khu vực ven biển và thung lũng các sông có địa hình đồng bằng, đất màu mỡ thuận lợi cho sản xuất nông nghiệp và cư trú.

- Ảnh hưởng của khí hậu:

+ Vùng nội địa có khí hậu nhiệt đới lục địa khô hạn phù hợp để chăn nuôi gia súc.

+ Vùng duyên hải đông nam có khí hậu nhiệt đới ẩm thuận lợi trồng các loại cây công nghiệp 

+ Khí hậu tạo cho Nam Phi có cơ cấu cây trồng vật nuôi đa dạng có giá trị xuất khẩu. Tuy nhiên vẫn tương đối khô hạn, thiếu nước cho sản xuất và sinh hoạt.

- Ảnh hưởng của sông, hồ:

+ Một số sông có giá trị thủy điện và cung cấp nước cho công nghiệp khai thác khoáng sản, canh tác nông nghiệp, ít có giá trị về giao thông.

- Ảnh hưởng của tài nguyên sinh vật:

+ Hệ sinh thái điển hình Xa-van là nơi cung cấp nguồn gen và các nguyên liệu có giá trị cho sản xuất và đời sống.

- Ảnh hưởng của tài nguyên thiên nhiên: tài nguyên khoáng sản phong phú, trữ lượng lớn có ý nghĩa then chốt thúc đẩy sự phát triển ngành công nghiệp khai khoáng và các ngành công nghiệp liên quan

- Ảnh hưởng của biển: Tài nguyên sinh vật biển phong phú, trữ lượng thủy sản lớn, nhiều loài có giá trị cao tạo điều kiện cho ngành khai thác thủy sản phát triển.

III. DÂN CƯ VÀ XÃ HỘI

1. Dân cư

Nhiệm vụ 3: Dựa vào thông tin mục 1 và hình 30.3, hãy:

CH1: Nêu khái quát đặc điểm dân cư Cộng hòa Nam Phi.

Gợi ý đáp án:

- Là một trong sáu quốc gia đông nhất châu Phi. Tỉ lệ gia tăng dân số khá cao. Có thành phần dân tộc phức tạp, nhiều nữ hơn nam.

CH2: Phân tích những thuận lợi và khó khăn của đặc điểm dân cư tới phát triển kinh tế - xã hội Cộng hòa Nam Phi.

Gợi ý đáp án:

- Công hòa Nam Phi là quốc gia đa sắc tộc

- Số người  trong độ tuổi lao động cao tạo nguồn lực phát triển kinh tế. 

2. Xã hội

CH: Dựa vào thông tin mục 2, hãy phân tích tác động của đặc điểm xã hội đến phát triển kinh tế - xã hội Cộng hòa Nam Phi.

Gợi ý đáp án:

- Có nét văn hóa đặc sắc thu hút khách du lịch.

- Có trình độ góp phần khai thác hiệu quả tài nguyên.

- Một số vấn đề xã hội như HIV, thất nghiệp cao, khoảng cách giàu nghèo...

LUYỆN TẬP- VẬN DỤNG

Luyện tập

CH1: Chứng minh Cộng hòa Nam Phi có điều kiện thuậ lợi để phát triển tổng hợp kinh tế biển. 

Gợi ý đáp án:

Tiếp giáp với nhiều biển lớn. Vùng biển có tài nguyên sinh vật biển phong phú do có nhiều dòng biển chảy qua, đặc biệt là vùng biển phía tây nam là nơi có trữ lượng thủy sản lớn, nhiều loài giá trị cao 

CH2: Dựa vào bảng 30.2, hãy phân tích sự thay đổi số dân và cơ cấu dân số theo tuổi của Cộng hòa Nam Phi giai đoạn 2000- 2020.

Gợi ý đáp án:

+ Số dân ngày một tăng cao. + Cơ cấu dân số trẻ.

Vận dụng

CH: Sưu tầm thông tin và trình bày về một vườn quốc gia của Cộng hòa Nam Phi.

Gợi ý đáp án:

Công viên quốc gia Kruger là một trowng những khu săn bắn lớn nhất của Nam Phi, và cũng đứng đầu trong danh sách các công viên quốc gia của thế giới. Diện tích thật llaf 19.485 km vuông. Kruger mở cửa đầu tiên cho du khách tới thăm quan vào năm 1926 – năm được công nhận là công viên quốc gia. Tuy nhiên cũng kể từ đó mà một sô khu vực của công viên cũng được bảo vệ nghiêm ngặt hơn.