BÀI 4. EM THỂ HIỆN SỰ CẢM THÔNG, GIÚP ĐỠ NGƯỜI GẶP KHÓ KHĂN

KHỞI ĐỘNG

Tham gia trò chơi Sóng xô và trả lời câu hỏi 

Câu hỏi: 

a. Theo em, “cơn sóng” tượng trưng cho điều gì trong cuộc sống?

b. Khi thấy một ai đó gặp “sóng gió” chúng ta cần làm gì?

Đáp án chuẩn:

a. “Cơn sóng” tượng trưng cho những khó khăn mà chúng ta gặp phải trong cuộc sống.

b. Khi gặp một ai đó gặp “sóng gió” thì chúng ta cần biết thông cảm và giúp đỡ họ.

KHÁM PHÁ

1. Đọc câu chuyện và trả lời câu hỏi

MỘT LI SỮA

Một ngày mùa đông lạnh giá, có cậu bé nghèo tên Ken-li gõ cửa hết nhà này đến nhà nọ để bán hàng, kiếm tiền trang trải học phí. Đúng lúc đói bụng mà trong túi không còn tiền, cậu quyết định tới ngôi nhà tiếp theo để hỏi xin một bữa ăn.
          Tới nơi, cậu bé không dám mở lời khi thấy một cô bé ra mở cửa. Thay vì xin một bữa ăn, cậu bé hỏi xin một cốc nước.

Biết cậu bé đói bụng, cô bé nhanh chóng đem tới một li sữa. Cậu bé vui sướng cầm lấy, chậm rãi uống hết rồi hỏi: “Tớ nợ cậu bao nhiêu thế?”.

Cô bé đáp: “Cậu không nợ bao nhiêu cả. Ai cũng có lúc khó khăn và cần được giúp đỡ. Mẹ dạy tớ không bao giờ nhận tiền khi làm một điều tốt”.

Cậu bé nói: “Vậy, tớ cảm ơn cậu rất nhiều!”.

Rời khỏi ngôi nhà, cậu bé không chỉ no bụng mà còn có thêm niềm tin vào cuộc sống, tự nhủ sẽ cố gắng học tập và không bao giờ bỏ cuộc.

Thật không ngờ, ít năm sau, cô bé tốt bụng đó lại bị bệnh nặng. Các bác sĩ địa phương không thể chữa trị nên chuyển cô đến bệnh viện trên thành phố.

Được mời đến hội chẩn, bác sĩ Ha-uốt Ken-li bất ngờ khi nghe tên thị trấn nơi cô gái kia sinh sống. Bác sĩ lập tức đi thẳng đến phòng bệnh. Anh nhận ra ngay cô bé năm nào. Anh quay về phòng hội chẩn, quyết tâm dốc sức cứu sống cô gái.

Một thời gian trôi qua, cô gái đã khỏi bệnh. Đến lúc cô chuẩn bị xuất viện, bác sĩ Ken-li yêu cầu phòng hành chính gửi hoá đơn viện phí cho anh. Bác sĩ nhìn tờ giấy, viết vài dòng rồi mới gửi đi.

Cầm hoá đơn, cô gái không dám mở ra bởi cô biết rằng cô sẽ phải dành cả phần đời còn lại để trả nợ. Thế nhưng, đến lúc nhìn xuống, cô vỡ oà vì lời nhắn của  bác sĩ Ken-li:

“Đã được thanh toán đầy đủ bằng một li sữa.

Kí tên: Bác sĩ Ha-uốt Ken-li”.

(Theo truyencotich.vn/qua-tang-cuoc-song/mot-li-sua.html)

Câu hỏi: 

a. Cô bé đã làm gì khi thấy cậu bé nghèo hỏi xin một cốc nước?

b. Vì sao hoá đơn viện phí đã được bác sĩ Ha-uốt Ken-li thanh toán?

c. Em rút ra được bài học gì qua câu chuyện trên ?

Đáp án chuẩn:

1. Cô bé đã nhanh chóng đem tới một li sữa cho cậu bé nghèo. 

b. Vì người bệnh nhân chính là cô gái năm nào cho mình sữa lúc đói bụng. 

c. Bài học: Con người ta ai cũng sẽ gặp khó khăn trong cuộc sống. Nếu ta biết giúp đỡ người khác khi họ gặp khó khăn thì tới lúc ta gặp khó khăn cũng sẽ được người khác giúp đỡ lại. 

2. Quan sát tranh và thực hiện yêu cầu

Câu hỏi: 

a. Em hãy nhận xét việc làm của các bạn trong tranh.

b. Em có sẵn sàng giúp đỡ người gặp khó khăn, phù hợp với khả năng của mình không? Vì sao?

c. Hãy kể thêm những hành động khác thể hiện sự cảm thông, giúp đỡ người góp khó khăn mà em biết.

Đáp án chuẩn:

a.

- Ở tranh 1,2,3,4,6, các bạn nhỏ đã thể hiện được sự thông cảm và có ý muốn giúp đỡ những hoàn cảnh khó khăn. 

- Ở tranh 5: Bạn nhỏ đã chưa biết thông cảm, chia sẻ với những hoàn cảnh khó khăn, đáng thương của các em nhỏ trong trại trẻ tình thương. 

b.

Em sẵn sàng giúp đỡ người gặp khó khăn, phù hợp với khả năng của mình . Vì ai cũng có lúc gặp khó khăn, lúc nào mình có khả năng giúp được họ thì cứ giúp, vì biết đâu cũng sẽ có lúc mình cũng gặp khó khăn, cần đuọc giúp đỡ như họ. 

c.

- Vào dịp khai giảng năm học mới, trường em đã tặng cho những học sinh nghèo vượt khó mỗi bạn một bộ áo quần mới để tới trường. 

- Bạn Hà là một học sinh nghèo, không có xe đạp để đi học. Thấy vậy, bạn Tí ngày nào cũng đi xe đạp qua nhà chở Hà cùng đến trường. 

LUYỆN TẬP

Câu 1: Liên tưởng tình huống phù hợp 

a. Để cháu giúp bà nhé!

b. Nếu bạn muốn đi đâu có thể nói mình giúp nhé!

c. Chắc bố của bạn chưa hiểu bạn thôi. Mình nghĩ bố rất thương bạn.

d. Hình như bạn đang mệt. Minh sẽ nhờ cô giáo giúp bạn.

e. Mình tin rằng bạn sẽ sớm khoẻ thôi. Bạn cố gắng lên nhé!

Câu hỏi: Theo em, những lời nói trên có thể sử dụng trong trường hợp nào để thể hiện sự cảm thông và giúp đỡ người gặp khó khăn? 

Đáp án chuẩn:

1. Trên đường đi học về, Hoa thấy một bà cụ đang gặp khó khăn trong việc qua đường. Hoa liền đến gần và nói: “Để cháu giúp bà nhé!”

2. Khi thấy bạn học ngồi bên cạnh bị đau chân, rất khó để tự đi lại, Hùng liền nói với bạn: “Nếu bạn muốn đi đâu có thể nói mình giúp nhé!”

3. Khi thấy An đang buồn và giận vì bị bố mắng, Bình đã nói với bạn: “Chắc bố của bạn chưa hiểu bạn thôi. Mình nghĩ bố rất thương bạn.”

4. Trong giờ ra chơi, Nga thấy mặt bạn Linh đỏ ửng và trán đổ mồ hôi, liền bảo: “Hình như bạn đang mệt. Minh sẽ nhờ cô giáo giúp bạn.”

5. Khi đến thăm bạn bị ốm, Lan đã nói với bạn: “Mình tin rằng bạn sẽ sớm khoẻ thôi. Bạn cố gắng lên nhé!”

Câu 2: Quan sát tranh và thảo luận

Câu hỏi: Em hãy đoán xem bạn trong tranh dự định làm gì. Vì sao các bạn lại làm như vậy?

Đáp án chuẩn:

- Tranh 1, bạn nữ khi thấy bà lão xách đồ khệ nệ nên đang muốn lại giúp.

- Tranh 2, bạn Nam đang lo lắng khi thấy bạn học bị sổ mũi. 

Câu 3: Xử lí tình huống

- Tình huống 1:

Mấy hôm nay, Hưng không đi học. Giờ sinh hoạt lớp, cô giáo buổn bã thông báo:

- Như các em đã biết, mẹ bạn Hưng lớp ta bị ốm đã lâu, nay bố bạn ấy lại mới bị tai nạn giao thông. Hoàn cảnh gia đình bạn đang rất khó khăn. Chúng ta cần phải giúp bạn Hưng vượt qua khó khăn này.

Câu hỏi 1: Em hãy đề xuất những việc có thể làm trong khả năng của mình để giúp Hưng.

- Tình huống 2: Lớp 4C có thêm một học sinh mới từ tỉnh khác chuyển về. Bạn tên là Mây, người bé nhỏ, nói tiếng địa phương nghe rất lạ và quần áo bạn mặc không giống với các bạn trong lớp. Vì vậy, Mây thường bị một số bạn nam tronglớp trêu chọc, nhại giọng nói và xì xào, bình phẩm về trang phục,... Điều này khiến Mây rất buồn và mặc cảm.

Câu hỏi 2: Hãy nêu ý kiến của em để giúp bạn Mây vượt qua khó khăn, tiếp tục đến lớp.

Đáp án chuẩn:

- Những việc em có thể làm để giúp Hưng là:

• Kêu gọi các bạn trong lớp quyên góp ủng hộ tiền để hỗ trợ tiền thuốc men cho bố mẹ bạn Hưng.

• Thường xuyên hỏi thăm tình hình sức khỏe của bố mẹ Hưng.

- Em sẽ bảo các bạn nam không trêu chọc bạn Mây và thường xuyên nói chuyện, tâm sự với Mây để bạn ấy hòa nhập vào môi trường mới.

Câu 4: Thuyết trình ngắn về sự sẵn sàng cảm thông, giúp đỡ người gặp khó khăn theo gợi ý sau:

- Tại sao cần phải sẵn sàng cảm thông, giúp đỡ người gặp khó khăn?

- Em có sẵn sàng cảm thông, giúp đỡ người gặp khó khăn bằng những lời nói và hành động phù hợp với lứa tuổi không? Vì sao?

Đáp án chuẩn:

Chúng ta nên cảm thông, chia sẻ với những người đang gặp khó khăn bằng những lời nói, việc làm phù hợp với khả năng của mình. Nhờ vậy mà họ sẽ có niềm tin hơn vào cuộc sống, vượt qua khó khăn 1 cách nhẹ nhàng hơn. Ai cũng có lúc gặp khó khăn trong cuộc sống, nếu mình biết giúp dỡ mọi người thì khi mình gặp khó khăn cũng sẽ có người giúp đỡ lại.

VẬN DỤNG

Câu 1: Chia sẻ về những việc em đã làm để cảm thông, giúp đỡ người gặp khó khăn.

Đáp án chuẩn:

- Những việc em đã làm:

• Giúp em nhỏ qua đường.

• Giúp mẹ đi mua thuốc khi mẹ bị bệnh.

• Cho bạn đi cùng xe tới trường khi xe đạp của bạn bị hỏng.

Câu 2. Thực hiện những việc làm thể hiện sự cảm thông, giúp đỡ người gặp khó khăn tại nơi em đang sinh sống.

Đáp án chuẩn:

Học sinh tự thực hiện.