BÀI 3. EM NHẬN BIẾT SỰ CẢM THÔNG, GIÚP ĐỠ NGƯỜI GẶP KHÓ KHĂN

KHỞI ĐỘNG

Tham gia trò chơi Bịt mắt tìm đồ vật và trả lời câu hỏi 

Câu hỏi: Em có cảm giác như thế nào khi không nhìn thấy mọi thứ xung quanh? 

Đáp án chuẩn:

Em có cảm giác rất khó chịu.

KHÁM PHÁ

1. Quan sát tranh và trả lời câu hỏi

Câu hỏi: 

a. Các bạn đã làm gì để cảm thông, giúp đỡ người gặp khó khăn?

b. Em hãy kể thêm những biểu hiện khác của sự cảm thông, giúp đỡ người gặp khó khăn.

Đáp án chuẩn:

a. 

• Tranh 1: Giúp người già qua đường 

• Tranh 2: Tặng sách cho bạn có hoàn cảnh khó khăn.

• Tranh 3: Xách cặp giúp bạn khi chân bạn bị đau. 

• Tranh 4: An ủi bạn 

b. 

• Đến thăm bạn khi bạn bị ốm. 

• Quyên góp từ thiện cho đồng bào miền núi còn gặp nhiều khó khăn mỗi dịp tết đến.

• Giúp em nhỏ lấy quả bóng bay bị mắc trên cành cây. 

2. Đọc câu chuyện và trả lời câu hỏi:  

CÁC EM NHỎ VÀ ÔNG CỤ

Mặt Trời đã lùi dần về chân núi phía tây. Đàn sếu đang sải cánh trên cao. Sau một cuộc dạo chơi, đám trẻ ra về. Tiếng nói cười ríu rít. Bỗng các em dừng lại khi thấy một ông cụ đang ngồi ở vệ cỏ ven đường. Trông ông rất mệt mỏi, đôi mắt lộ rõ vẻ u sầu.
          – Chuyện gì xảy ra với ông cụ thế nhỉ? – Một em trai nói.
          – Hay ông cụ đánh mất cái gì?
          – Chúng mình nên hỏi thử xem đi!
          Các em tới chỗ ông cụ, lễ phép hỏi:
          - Ông ơi, chúng cháu có thể giúp gì ông không ạ?
          Ông cụ thở nặng nhọc, nhưng đôi mắt ánh lên những tia ấm áp:
          – Cảm ơn các cháu! Nhưng các cháu không giúp ông được đâu.
          Ông cụ ngừng lại, rồi nghẹn ngào nói tiếp:
          – Ông đang rất buồn. Vợ của ông nằm bệnh viện mấy tháng nay rồi. Bà ốm nặng lắm, khó mà qua khỏi. Ông ngồi đây chờ xe buýt để đến bệnh viện. Ông cảm ơn lòng tốt của các cháu. Dẫu các cháu không giúp gì được, nhưng ông cũng thấy lòng nhẹ hơn.
          Đám trẻ lặng đi. Các em nhìn ông cụ đầy thương cảm.
          Một lát sau, xe buýt đến. Giúp ông cụ lên xe rồi, các em còn đứng nhìn theo mãi mới ra về.

(Theo V.A.Xu-khôm-lin-xki, Tiếng Việt 3, NXB Giáo dục Việt Nam, 2020)

Câu hỏi: 

a. Ông cụ đã gặp khó khăn gì?

b. Các em nhỏ đã để thể hiện sự cảm thông, giúp đỡ ông cụ như thế nào?

c. Sự cảm thông, giúp đỡ của các em nhỏ mang lại điều gì cho ông cụ?

Đáp án chuẩn:

a. Ông cụ đã gặp khó khăn là: Vợ của ông đang mắc bệnh nặng, khó lòng qua khỏi. 

b. Các em nhỏ đã hỏi thăm và ngỏ lời muốn giúp đỡ ông cụ để thể hiện sự cảm thông và giúp đỡ ông.

c. Sự cảm thông, giúp đỡ của các em nhỏ đã khiến cho ông cụ cảm thấy nhẹ lòng hơn.

3. Đọc các ý kiến và thực hiện các yêu cầu

a. Cảm thông, giúp đỡ người gặp khó khăn để họ có thêm sức mạnh, niềm tin trong cuộc sống.

b. Không phải ai cũng luôn gặp những điều may mắn nên chúng ta cần cảm thông, giúp đỡ người gặp khó khăn.

c. Cảm thông, giúp đỡ người gặp khó khăn thể hiện mình là người tử tế.

Câu hỏi:

a. Em thích nhất ý kiến nào? Vì sao?

b. Theo em, tại sao phải cảm thông, giúp đỡ người gặp khó khăn?

Đáp án chuẩn:

1. Em thích nhất ý kiến a vì khi ta biết cảm thông, giúp đỡ người khó khăn họ sẽ cảm thấy mình không đơn độc và có người vẫn ủng hộ, quan tâm mình, khi ấy họ sẽ có thêm sức mạnh, niềm tin về những điều tốt đẹp trong cuộc sống.

b. Phải cảm thông, giúp đỡ người gặp khó khăn vì khi được người khác cảm thông, giúp đỡ, chí ít tinh thần của họ sẽ vui vẻ và lạc quan hơn. Từ đó giúp họ dễ dàng vượt qua khó khăn hơn.

LUYỆN TẬP

Câu 1: Nhận xét các hành động của các bạn trong các tình huống sau:

- Tình huống 1:

Nhóm học tập của An có một bạn bị tật ở chân. An cởm thấy khó chịu và không muốn chơi cùng bạn.

An nói với Hà: ''Thật phiền phức! Mình cảm thấy rất bất tiện cho nhóm”. An và Hà thỏa thuận với nhau sẽ không chơi cùng bạn.

- Tình huống 2:

Thấy Tâm bị ngã giữa sân trường, Lan tỏ ra thích thú: “Không cẩn thận thì phải chịu thôi”. Nói xong, Lan chạy đi chỗ khác.

- Tình huống 3:

Sáng nay, thấy bạn Toàn buồn bã vì bị bố mắng, Đức liền hỏi han, chia sẻ và động viên bạn.

Đáp án chuẩn:

- Hành động trong tình huống 1 và 2 thể hiện các bạn chưa biết thông cảm với hoàn cảnh khó khăn của người khác 

- Hành động trong tình huống 3 thể hiện Đức là một người biết thông cảm với hoàn cảnh khó khăn của bạn

Câu 2: Đưa ra lời khuyên

Sau khi nghe thầy Tổng phụ trách Đội phát động phong trào tặng quà Tết cho trẻ em mồ côi, bạn Hoàng nói với em: “Mình không quen biết các bạn đó nên mình không quyên góp đâu.Việc này chẳng có ích lợi gì cho mình cả !”

Câu hỏi : Em sẽ khuyên bạn như thế nào để bạn hiểu được ý nghĩa của việc cảm thông, giúp đỡ người gặp khó khăn ?

Đáp án chuẩn:

 Em sẽ giải thích cho bạn Hoàng hiểu: Tuy mình không quen biết với các bạn ấy nhưng các bạn ấy thật sự đang gặp khó khăn, cần được giúp đỡ. Một ít đóng góp của mình sẽ góp phần giúp các bạn bớt khó khăn hơn, bớt tủi thân hơn và có niềm tin vào cuộc sống hơn. 

Câu 3: Đọc tình huống và trả lời câu hỏi

- Tình huống: Thấy Hạnh buồn bã vì bố vừa nhập viện tối qua, An đến hỏi thăm nhưng lại khoe: “Bố mình khoẻ lắm, hổi trước còn đạt huy chương thể thao”. Hạnh nghe vậy thì càng buồn hơn.

Câu hỏi: 

a. Em có nhận xét gì về lời nói và hành động của An?

b. Nếu em là An, em sẽ làm gì để thể hiện mình là người biết cảm thông, giúp đỡ người gặp khó khăn?

Đáp án chuẩn:

a. An vô tình làm cho Hạnh càng buồn bã 

b. Nếu em là An, em sẽ hỏi thăm tình trạng sức khỏe của bố bạn Hạnh rồi an ủi, động viên bạn Hạnh đừng buồn nữa. 

VẬN DỤNG

Câu 1: Em hãy sưu tầm câu chuyện hoặc hình ảnh về tấm gương biết cảm thông, giúp đỡ người gặp khó khăn và chia sẻ với các bạn trong lớp.  

Đáp án chuẩn:

Trong xóm em có một cụ già sống một mình trong một căn nhà cũ. Gia cảnh của cụ rất khó khăn, không có con cái, người thân. Hằng tuần, mẹ có bảo em mang rau, quả, thịt cá sang biếu cho cụ.