BÀI 6: CHUYỂN ĐỘNG TỰ QUAY QUANH TRỤC CỦA TRÁI ĐẤT VÀ HỆ QUẢ

PHẦN I. HỆ THỐNG CÂU HỎI

A. Hướng dẫn trả lời câu hỏi giữa bài

I. Chuyển động tự quay quanh trục

CH: Dựa vào hình 6.1 và thông tin trong bài, em hãy:

Xác định:

- Cực Bắc, cực Nam và trục của Trái Đất

- Hướng tự quay quanh trục của Trái Đất

Cho biết thời gian Trái Đất quanh một vòng quanh trục

II. Hệ quả chuyển động tự quay quanh trục của Trái đất

CH: Dựa vào hình 6.2, hình 6.3 và thông tin trong bài, em hãy:

- Cho biết vị trí điểm A có luôn là ban ngày, còn vị trí điểm B có luôn là ban đêm không? Tại sao?

- Trình bày hiện tượng ngày đêm luân phiên nhau trên Trái Đất?

2. Giờ trên Trái Đất

CH: Đọc thông tin trong bài và quan sát hình 6.4, em hãy cho biết:

- Bề mặt trái đất được chia làm bao nhiêu múi giờ

- Việt Nam thuộc múi giờ thứ mấy

- Múi giờ nước ta muộn hay sớm hơn so với giờ GMT?

- Xác định múi giờ của các thành thố: Hà Nội, Oa-sinh tơn, Mat-xco-va và To-ki-o?

3. Sự lệch hướng chuyển động của các vật thể di chuyển trên bề mặt Trái Đất

CH: Quan sát hình 6.5 và thông tin trong bài, em hãy:

Cho biết:

- Ở bán cầu Bắc, vật chuyển đổng theo hướng từ A đến B và từ C đến D bị lệch về phía bên trái hay bên phải so với hướng ban đầu?

- Ở bán cầu Nam, vật chuyển động theo hướng từ E đến F và từ O đến P bị lệch về phía bên trái hay bên phải so với hướng ban đầu?

- Rút ra kết luận về hướng lệch của các vật thể chuyển động ở bán cầu Bắc và bán cầu Nam theo chiều kinh tuyến

B. Hướng dẫn trả lời câu hỏi luyện tập- vận dụng

I. Luyện tập

CH1:  Sử dụng quả Địa Cầu để mô tả chuyển động tự quay quanh trục của Trái Đất

CH2: Hãy lập một sơ đồ hệ thống hóa kiến thức về hệ quả chuyển động tự quay quanh trục của trái đất

II. Vận dụng

CH: Sáng nay, trước khi đến trường, Hoàng định gọi điện hỏi thăm một người bạn ở nước Anh. Thấy vậy, mẹ của Hoàng đã khuyên bạn ấy hãy gọi vào thời điểm khác phù hợp hơn.

Theo em, tại sao mẹ của Hoàng lại khuyên như vậy? Em hãy tư vấn cho Hoàng thời điểm phù hợp để gọi điện hỏi thăm bạn của mình.

B. Hướng dẫn trả lời câu hỏi luyện tập- vận dụng

I. Luyện tập

CH1: Cho biết cách tính nhiệt độ trung bình tháng và nhiệt độ trung bình năm dựa vào cách tính nhiệt độ trung bình ngày.

CH2: Cho bảng số liệu sau:

Bảng 13.3. Nhiệt độ theo giờ của mỗi ngày trong tháng 11 tại Hà Nội

Dựa vào bảng số liệu 13.3:

- Hãy tính nhiệt độ trung bình ngày trong tháng 11 của Hà Nội

- Trong ngày, nhiệt độ cao nhất là bao nhiêu độ C? Thấp nhất là bao nhiêu độ C?

- Nhiệt độ cao nhất và thấp nhất trong ngày chênh nhau bao nhiêu độc C?

II. Vận dụng

CH: Em hãy cho biết khi gặp cơn dông em cần làm gì và không được làm gì để đề phòng tai nạn do sấm sét?

PHẦN II. ĐÁP ÁN

A. Hướng dẫn trả lời câu hỏi giữa bài

I. Chuyển động tự quay quanh trục

CH:

 - Cực bắc nối với cực Nam tạo thành trục của Trái Đất  nghiêng một góc 66°33' trên mặt phẳng hướng quay từ Tây sang Đông

- Hướng tự quay quanh trục của Trái Đất: quay từ tây sang đông, ngược chiều kim đồng hồ

- Trái Đất quay một vòng là 360 độ trong thời gian 24 giờ

II. Hệ quả chuyển động tự quay quanh trục của Trái đất

CH: 

- Do Trái đất tự quay quanh trục, mọi nơi bề mặt của Trái Đất đều lần lượt được mặt trời chiếu sáng nên hiện tượng ngày đêm diễn ra luân phiên => Vị trí A không thể luôn là ban ngày, vị trí B không là ban đêm mãi được

- Hiện tượng ngày và đêm sinh ra do Trái Đất tự quay quanh trục... 

2. Giờ trên Trái Đất

CH: 

- Bề mặt trái đất được chia làm 24 múi giờ

- Việt Nam thuộc múi giờ thứ 7

- Xác định múi giờ của các thành thố:

+ Hà Nội: múi giờ thứ 7

+ Oa-sinh tơn: múi giờ -5

+ Mat-xco-va: múi giờ thứ 3

+ To-ki-o: múi giờ thứ 9

3. Sự lệch hướng chuyển động của các vật thể di chuyển trên bề mặt Trái Đất

CH:

- Ở bán cầu Bắc, vật chuyển đổng theo hướng từ A đến B và từ C đến D bị lệch về phía bên phải so với hướng ban đầu.

- Ở bán cầu Nam, vật chuyển động theo hướng từ E đến F và từ O đến P bị lệch về phía bên trái so với hướng ban đầu

- Theo chiều kinh tuyến, vật thể chuyển động sẽ bị lệch về bên phải ở bán cấu Bắc và lệch về bên trái ở bán cầu Nam so với hướng chuyển động ban đầu

B. Hướng dẫn trả lời câu hỏi luyện tập- vận dụng

I. Luyện tập

CH1: Do Trái Đất tự quay quanh trục từ Tây sang Đông nên khắp nơi trên Trái Đất đều lần lượt có ngày và đêm. Sự chuyển động của Trái Đất quay quanh trục còn làm cho các vật chuyển động trên bề mặt Trái Đất bị lệch hướng.

CH2:

II. Vận dụng

CH: Múi giờ nước Anh và Việt Nam sẽ cách nhau 7 tiếng. Nếu bạn xác định được ở Anh đang là mùa hè, thì chênh lệch múi giờ Việt Nam và Anh là 6 tiếng. Nên vào buổi sáng nếu Hoàng gọi điện cho bạn ở Anh thì khi ấy ở Anh đang là ban đêm, Hoàng sẽ vô tình phá vỡ giấc nghỉ của bạn.

B. Hướng dẫn trả lời câu hỏi luyện tập- vận dụng

I. Luyện tập

CH1:

- Tính nhiệt độ trung bình ngày : Tổng nhiệt độ các lần đo trong ngày / số lần đo

- Tính nhiệt độ trung bình tháng : Tổng nhiệt độ trung bình của các ngày trong tháng / Số ngày

- Tính nhiệt độ trung bình năm : Tổng nhiệt độ trung bình 12 tháng / 12

CH2:

- Tính nhiệt độ trung bình ngày trong tháng 11 của Hà Nội: (19+19+27+23): 4= 88 độ C

- Trong ngày nhiệt độ cao nhất là 27 độ, thấp nhất là 19 độ C

- Nhiệt độ cao nhất và thấp nhất chênh lệch nhau là: 8 độ C.

II. Vận dụng

CH: 

- Nghe dự báo thời tiết và lên kế hoạch làm việc để đề phòng

- Khi ở trong nhà thì nên đứng xa cửa sổ, cửa ra vào, các đồ dùng điện, tránh các chỗ ẩm ướt, không nên dùng điện thoại trừ trường hợp cần thiết.

- Không dùng cây cối làm chỗ trú mưa, tránh xa các vật dụng kim loại...Tìm chỗ khô ráo.