Slide bài giảng Ngữ văn 12 Kết nối bài 7: Bước vào đời (Trích Nhớ nghĩ chiều hôm – Đào Duy Anh)

Tóm lược nội dung

BÀI 7. SỰ THẬT TRONG TÁC PHẨM KÍ

VĂN BẢN. BƯỚC VÀO ĐỜI

I. TRƯỚC KHI ĐỌC

Câu 1: Theo bạn, trong giai đoạn bước vào đời, việc định hướng tương lai của mỗi cá nhân thường chịu tác động của những yếu tố nào?

Bài làm rút gọn:

- Yếu tố bên trong:

+ Tính cách.

+ Sở thích và năng lực.

+ Giá trị và niềm tin cá nhân.

+ Hoàn cảnh gia đình.

- Yếu tố bên ngoài:

+ Sự ảnh hưởng của người khác.

+ Nhu cầu thị trường lao động.

+ Môi trường giáo dục.

+ Xu hướng phát triển xã hội.

Ngoài ra, việc định hướng tương lai cũng chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác, như:

- Sự thay đổi bản thân: Con người luôn thay đổi và phát triển. Do đó, định hướng tương lai cũng có thể thay đổi theo thời gian.

- Cơ hội và may mắn: Đôi khi, cơ hội và may mắn cũng đóng vai trò quan trọng trong việc định hướng tương lai.

II. ĐỌC VĂN BẢN

Câu hỏi: Tác giả đã gợi lại bối cảnh chính trị - xã hội Việt Nam giữa thập niên hai mươi của thế kỉ XX như thế nào?

Bài làm rút gọn:

- Về xã hội: Nền xã hội phong kiến Việt Nam đang dần tan rã, nhiều hủ tục, tập quán lạc hậu vẫn còn tồn tại. Nền giáo dục thực dân hạn chế, khiến cho trình độ dân trí thấp.

- Về chính trị: Nền thống trị của thực dân Pháp ngày càng bóc lột, áp bức nặng nề, khiến cho đời sống của người dân Việt Nam vô cùng khổ cực. Phong trào yêu nước phát triển mạnh mẽ với nhiều hình thức khác nhau, từ đấu tranh tự phát đến các phong trào yêu nước theo khuynh hướng tư tưởng mới.

- Về văn hóa: Nền văn hóa Việt Nam đang trong giai đoạn giao thoa giữa truyền thống và hiện đại. Nhiều trào lưu văn hóa mới du nhập vào Việt Nam, tạo nên sự đa dạng và phong phú trong đời sống văn hóa.

Câu hỏi: Hình dung về nhân vật được tái hiện trong kí ức của tác giả.

Bài làm rút gọn:

Nhân vật được tái hiện trong kí ức của tác giả là một thanh niên yêu nước, đang trong giai đoạn bước vào đời. Nhân vật này có những đặc điểm sau:

- Có tinh thần ham học hỏi: Nhân vật này luôn khao khát được học hỏi kiến thức mới, để có thể phục vụ cho công cuộc xây dựng đất nước.

- Có lòng yêu nước nồng nàn: Nhân vật này luôn quan tâm đến vận mệnh của đất nước, mong muốn được góp sức mình để giải phóng dân tộc.

- Có ý chí quyết tâm: Nhân vật này không ngại khó khăn, thử thách, luôn quyết tâm theo đuổi mục tiêu của mình.

Câu hỏi: Tác giả đã cảm nhận thế nào về sức ảnh hưởng của những nhân vật lịch sử đối với cá nhân mình?

Bài làm rút gọn:

Tác giả viết: "Nhờ có những tấm gương sáng của các bậc tiền bối, tôi đã được hun đúc lòng yêu nước và ý chí quyết tâm theo đuổi con đường giải phóng dân tộc." Những nhân vật lịch sử như Phan Bội Châu, Phan Châu Trinh,... đã truyền cho tác giả lòng yêu nước nồng nàn, tinh thần ham học hỏi và ý chí quyết tâm để theo đuổi mục tiêu giải phóng dân tộc

III. SAU KHI ĐỌC

Câu 1: Đoạn trích kể về sự kiện gì? Tác giả đã kể câu chuyện từ điểm nhìn nào? Nêu ý nghĩa của việc lựa chọn điểm nhìn đó.

Bài làm rút gọn:

Sự kiện và điểm nhìn:

+ Sự kiện: Đoạn trích kể về sự kiện tác giả nhận được tin Phan Châu Trinh qua đời, khi tác giả đang là một thanh niên 18 tuổi.

+ Điểm nhìn: Tác giả kể câu chuyện từ điểm nhìn của ngôi thứ nhất (nhân vật "tôi").

Ý nghĩa của việc lựa chọn điểm nhìn:

+ Tạo sự gần gũi, đồng cảm giữa người đọc và tác giả.

+ Giúp thể hiện tình cảm chân thực, sâu sắc của tác giả đối với sự kiện và nhân vật Phan Châu Trinh.

+ Giúp người đọc hiểu rõ hơn về tâm tư, tình cảm của một thanh niên yêu nước trong giai đoạn lịch sử

Câu 2: Tính phi hư cấu của hồi kí đã được thể hiện thế nào trong văn bản?

Bài làm rút gọn:

+ Sự xuất hiện của Phan Châu Trinh trong giấc mơ của tác giả.

+ Cuộc trò chuyện giữa tác giả và Phan Châu Trinh.

Câu 3: Trong đoạn trích, nhân vật “tôi” đã thể hiện hoài bão “bước vào đời” như thế nào? Điều gì đã thôi thúc tác giả hành động vì hoài bão đó?

Bài làm rút gọn:

- Trong đoạn trích, nhân vật “tôi” đã thể hiện hoài bão “bước vào đời”:

+ Mong muốn được "bước vào đời" để cống hiến cho đất nước.

+ Khát khao được "làm việc" để "giúp ích cho dân tộc".

- Điều đã thôi thúc tác giả hành động vì hoài bão đó:

+ Lòng yêu nước nồng nàn và ý thức trách nhiệm đối với dân tộc.

+ Tấm gương của các bậc tiền bối, đặc biệt là Phan Châu Trinh.

Câu 4: Đoạn trích cho thấy những gì đang diễn ra trong đời sống chính trị xã hội Việt Nam và cách sống của tầng lớp trí thức lúc bấy giờ?

Bài làm rút gọn:

- Đời sống chính trị xã hội:

+ Nước ta đang chịu ách áp bức của thực dân Pháp.

+ Phong trào yêu nước phát triển mạnh mẽ.

- Cách sống của tầng lớp trí thức:

+ Mong muốn được cống hiến cho đất nước.

+ Có lòng yêu nước nồng nàn.

+ Sống giản dị, thanh cao.

Câu 5: Những nhân vật lịch sử nào được nhắc đến trong đoạn trích? Sức ảnh hưởng của các nhân vật ấy đối với những thanh niên giàu tình thần dân tộc thời đó được thể hiện như thế nào?

Bài làm rút gọn:

- Nhân vật lịch sử: Phan Châu Trinh.

- Sức ảnh hưởng:

+ Là nguồn cảm hứng cho các thanh niên yêu nước.

+ Truyền cho họ lòng yêu nước nồng nàn và ý chí quyết tâm giải phóng dân tộc.

Câu 6: Chỉ ra một số yếu tố miêu tả, biểu cảm trong văn bản và phân tích vai trò của chúng trong việc giúp tái hiện ký ức về một giai đoạn đã qua của cuộc đời tác giả.

Bài làm rút gọn:

- Miêu tả:

+ Cảnh vật xung quanh: "buổi sáng mùa hè", "ánh nắng rực rỡ".

+ Chân dung Phan Châu Trinh: "đôi mắt sáng", "bộ râu dài", "giọng nói sang sảng".

- Biểu cảm:

+ Bộc lộ niềm tự hào dân tộc.

+ Thể hiện niềm kính trọng, yêu mến đối với Phan Châu Trinh.

=> Vai trò:

- Gây ấn tượng mạnh mẽ cho người đọc.

- Giúp tái hiện sinh động ký ức về một giai đoạn đã qua của cuộc đời tác giả.

Câu 7: Qua đoạn trích, bạn rút ra bài học gì về sự lựa chọn hướng đi khi đứng trước ngưỡng cửa cuộc đời?

Bài làm rút gọn:

+ Cần học hỏi từ những tấm gương sáng.

+ Cần xác định rõ mục tiêu, hoài bão của bản thân.

KẾT NỐI ĐỌC – VIẾT

Từ nội dung văn bản Bước vào đời và những trải nghiệm cá nhân, bạn hãy viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) về chủ đề: Khát vọng của tuổi trẻ hôm nay.

Bài làm rút gọn:

Khát vọng của tuổi trẻ hôm nay là sự kết hợp giữa niềm đam mê cháy bỏng và khao khát tạo dựng sự nghiệp. Đó là thế hệ trẻ đầy năng động, sáng tạo và có trách nhiệm, luôn khao khát đạt được những giá trị đích thực trong cuộc sống. Tuổi trẻ ngày nay không chỉ theo đuổi thành công vật chất mà còn hướng tới sự phát triển toàn diện, cân bằng giữa công việc và cuộc sống, giữa cá nhân và cộng đồng. Họ không ngần ngại đối mặt với thách thức, luôn sẵn sàng học hỏi và thích nghi để vươn tới những tầm cao mới. Họ tin tưởng vào sức mạnh của sự đổi mới và sáng tạo, không ngừng tìm kiếm cơ hội để thể hiện bản thân và đóng góp cho xã hội.