Slide bài giảng Địa lí 12 kết nối bài 28: Khai thác thế mạnh để phát triển kinh tế ở Tây Nguyên
Slide điện tử bài 28: Khai thác thế mạnh để phát triển kinh tế ở Tây Nguyên. Trình bày với các hiệu ứng hiện đại, hấp dẫn. Giúp học sinh hứng thú học bài. Học nhanh, nhớ lâu. Có tài liệu này, hiệu quả học tập của môn Địa lí 12 Kết nối tri thức sẽ khác biệt
Bạn chưa đủ điều kiện để xem được slide bài này. => Xem slide bài mẫu
Tóm lược nội dung
BÀI 28. KHAI THÁC THẾ MẠNH ĐỂ PHÁT TRIỂN KINH TẾ Ở TÂY NGUYÊN
MỞ ĐẦU
Tây Nguyên có vị trí đặc biệt quan trọng về quốc phòng an ninh. Vùng có nhiều thế mạnh về trồng cây công nghiệp lâu năm, phát triển lâm nghiệp, thuỷ điện, khai thác bô-xít và du lịch. Các ngành kinh tế đó phát triển và phân bố như thế nào? Việc phát triển kinh tế có ý nghĩa gì đối với quốc phòng an ninh?
Trả lời rút gọn:
* Sự phát triển và phân bố:
| Sự phát triển | Phân bố |
Trồng cây công nghiệp lâu năm | - Chiếm tỉ lệ diện tích cây công nghiệp lâu năm cao so với cả nước. - Diện tích cây công nghiệp của vùng là 981,2 nghìn ha - Vùng đã ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất và chế biến nên năng suất và chất lượng sản phẩm tăng; công nghiệp chế biến các sản phẩm đã được hiện đại hoá, xây dựng được một số thương hiệu cà phê, hồ tiêu,... trên thị trường thế giới. - Cơ cấu cây công nghiệp khá đa dạng. Một số cây công nghiệp chính là cà phê, cao su, hồ tiêu, điều, chè,... | - Cà phê là cây công nghiệp quan trọng số một của vùng, được trồng nhiều nhất ở tỉnh Đắk Lắk. + Cao su: được trồng chủ yếu ở các tỉnh Gia Lai, Đắk Lắk. + Hồ tiêu: được trồng nhiều ở Đắk Nông, Đắk Lắk và Gia Lai. + Điều: tập trung chủ yếu ở Đắk Lắk, Gia Lai và Lâm Đồng. + Ngoài ra, các tỉnh Đắk Nông, Đắk Lắk phát triển một số cây công nghiệp như ca cao, mắc ca.... + Chè: tập trung chủ yếu ở Lâm Đồng. |
Lâm nghiệp | - Gồm các hoạt động khai thác, chế biến lâm sản và trồng rừng, khoanh nuôi, bảo vệ rừng. - Sản lượng gỗ khai thác của vùng là 753,7 nghìn m³ - Ngoài ra, một số loại lâm sản ngoài gỗ như: măng, dược liệu,... cũng được khai thác tạo thêm sinh kế cho người dân. - Công tác quản lí, bảo vệ rừng ở Tây Nguyên đã được tăng cường
| - Gia Lai có diện tích rừng trồng mới hằng năm lớn nhất trong vùng. - Các khu dự trữ sinh quyển của thế giới Kon Hà Nừng (Gia Lai), Lang Biang (Lâm Đồng) và các vườn quốc gia như: Chư Mom Ray (Kon Tum), Yok Đôn (Đắk Lắk, Đắk Nông),… |
Thủy điện | - Tây Nguyên là vùng phát triển thuỷ điện lớn thứ hai cả nước. - Năm 2021, sản lượng thuỷ diện sản xuất chiếm khoảng 20% tổng sản lượng thuỷ điện của cả nước. | - Trên lưu vực sông Sê San dã có các nhà máy thuỷ điện lớn như: Ialy, Sê San 3,… - Trên lưu vực sông Srêpôk có các nhà máy thuỷ điện là Buôn Kuốp, Srêpôk 3,… - Trên sông Đồng Nai có các nhà máy thuỷ điện là Đồng Nai 3, 4,… |
Khai thác bô – xít | - Tây Nguyên có trữ lượng bô-xít lớn nhất cả nước, chiếm gần 90% trữ lượng cả nước - Thu hút vốn đầu tư trong và ngoài nước, thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của vùng Tây Nguyên. | Chủ yếu tập trung ở hai tỉnh Lâm Đồng và Đắk Nông.
|
Du lịch | - Giai đoạn 2010 – 2019, số lượng khách du lịch ngày càng tăng trong - Do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19, số lượng khách du lịch năm 2021 giảm còn dưới 3 triệu lượt khách. - Từ năm 2022, số lượt khách du lịch đến vùng có xu hướng phục hồi. - Các loại hình du lịch chủ yếu trong vùng là du lịch sinh thái, du lịch văn hoá, du lịch cộng đồng, du lịch nghỉ dưỡng. | - Một số điểm du lịch nổi bật ở Tây Nguyên là Buôn Đôn, Măng Đen,… - Các trung tâm du lịch trong vùng là Đà Lạt và Buôn Ma Thuột.
|
* Ý nghĩa đối với quốc phòng an ninh:
- Phát triển kinh tế góp phần khai thác thế mạnh, nâng cao vị thế kinh tế của vùng và củng cố quốc phòng an ninh.
- Tây Nguyên tiếp giáp với Lào và Cam-pu-chia, có nhiều cửa khẩu thông thương.
- Đây là nơi cư trú của nhiều dân tộc thiểu số, giàu bản sắc văn hoá và truyển thống đấu tranh anh dũng chống giặc ngoại xâm.
I. KHÁI QUÁT
Câu hỏi: Dựa vào thông tin mục I và hình 28.1, hãy:
- Trình bày vị trí địa lí, phạm vi lãnh thổ của vùng Tây Nguyên.
- Nêu khái quát về đặc điểm dân số của vùng.
Trả lời rút gọn:
* Vị trí địa lí, phạm vi lãnh thổ:
- Bao gồm 5 tỉnh. Diện tích của vùng năm 2021 khoảng 51,5 nghìn km².
- Tiếp với Lào và Cam-pu-chia, giáp với các vùng Đồng Nam Bộ, Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung.
- Có vị trí đặc biệt quan trọng về quốc phòng an ninh, phát triển kinh tế, giao thương trong nước và thế giới.
* Đặc điểm dân số:
- Năm 2021, số dân của vùng là khoảng 6 triệu người, tỉ lệ gia tăng dân số tự nhiên là 1,25%.
- Mật độ dân số của vùng thấp nhất cả nước với 111 người/km², tỉ lệ dân thành thị là 28,9% (Năm 2021).
- Vùng có nhiều dân tộc cùng chung sống như: Xơ-dăng, Ba-na, Gia-rai, Ê-đê, Cơ-ho, Kinh, Mường, HMông,…
II. KHAI THÁC CÁC THẾ MẠNH KINH TẾ Ở VÙNG TÂY NGUYÊN
Câu hỏi: Dựa vào thông tin mục a và hình 28.1, hãy phân tích thế mạnh, hạn chế (về tự nhiên, kinh tế - xã hội) đối với phát triển cây công nghiệp lâu năm ở vùng Tây Nguyên.
 |
Trả lời rút gọn:
1. Về tự nhiên
* Thế mạnh:
- Địa hình và đất:
+ Các cao nguyên xếp tầng chiếm phần lớn diện tích với độ cao khác nhau
+ Bề mặt địa hình tương đối bằng phẳng, diện tích đất badan - lớn,
=> Thuận lợi cho quy hoạch vùng chuyên canh cây công nghiệp quy mô lớn có mức độ tập trung cao.
- Khí hậu: cận xích đạo, có sự phân hoá theo độ cao và theo mùa rõ rệt
=> Thuận lợi cho canh tác và phát triển cây công nghiệp với cơ cấu đa dạng
- Nguồn nước:
+ Có nhiều sông như Sê San, Srêpôk, Đồng Nai,... nhiều hồ tự nhiên và nhân tạo,…là nguồn cung cấp nước tưới cho cây công nghiệp.
+ Nguồn nước ngầm có trữ lượng khá phong phú có vai trò quan trọng trong việc cung cấp nước tưới vào mùa khô.
* Hạn chế:
+ Mùa khô kéo dài 4 đến 5 tháng, gây khô hạn và thiếu nước tưới cho cây trồng.
+ Đất ở khu vực đổi núi dễ bị rửa trôi, xói mòn,...
+ Tác động của biến đổi khí hậu ảnh hưởng đến diện tích, sản lượng cây công nghiệp.
2. Về kinh tế - xã hội
* Thế mạnh:
- Nguồn lao động có truyền thống và kinh nghiệm trong sản xuất cây công nghiệp.
- Trình độ người lao động ngày càng nâng cao
- Cơ sở hạ tầng và cơ sở vật chất – kĩ thuật được cải thiện, khoa học – công nghệ được ứng dụng rộng rãi trong sản xuất và chế biến sản phẩm, thị trường được mở rộng cả trong nước và quốc tế,...thúc đẩy sản xuất cây công nghiệp của vùng.
* Hạn chế: Thị trường tiêu thụ các sản phẩm cây công nghiệp có nhiều biến động; công nghiệp chế biến sản phẩm còn nhiều hạn chế.
Câu hỏi: Dựa vào thông tin mục b và hình 28.2, hãy trình bày sự phát triển và phân bố cây công nghiệp lâu năm ở vùng Tây Nguyên.
Trả lời rút gọn:
- Đây là vùng chuyên canh cây công nghiệp lâu năm lớn của nước ta.
- Diện tích cây công nghiệp lâu năm luôn chiếm tỉ lệ cao so với cả nước.
- Diện tích cây công nghiệp năm 2021 là 981,2 nghìn ha, chiếm 44,5% diện tích cây công nghiệp lâu năm của cả nước.
- Tây Nguyên đã ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất và chế biến nên năng suất và chất lượng sản phẩm tăng; công nghiệp chế biến các sản phẩm đã được hiện đại hoá, xây dựng được một số thương hiệu cà phê, hồ tiêu,... trên thị trường thế giới.
- Cơ cấu cây công nghiệp khá đa dạng. Một số cây công nghiệp chính là cà phê, cao su, hồ tiêu, điều, chè, mắc ca, са сао,...
| Sự phát triển | Phân bố |
Cà phê | - Là cây công nghiệp quan trọng số một ở Tây Nguyên. - Chiếm khoảng 90% diện tích và 94% sản lượng cà phê của cả nước (Năm 2021). - Nhiều công nghệ mới được ứng dụng trong sản xuất, thâm canh cà phê tạo ra sản phẩm sạch mang lại hiệu quả kinh tế cao. | Được trồng nhiều nhất ở tỉnh Đắk Lắk. |
Cao su | Chiếm khoảng 25% diện tích cao su của cả nước (Năm 2021). | Được trồng chủ yếu ở Gia Lai, Đắk Lắk. |
Hồ tiêu | - Đang được phát triển mạnh - Diện tích có xu hướng tăng nhanh. | Được trồng nhiều ở Đắk Nông, Đắk Lắk và Gia Lai. |
Điều | - Là cây công nghiệp đang được chú trọng phát triển - Là mặt hàng xuất khẩu có giá trị của vùng | Tập trung chủ yếu ở Đắk Lắk, Gia Lai và Lâm Đồng. |
Chè | - Chiếm gần 9% diện tích chè của cả nước (Năm 2021). - Ứng dụng công nghệ mới trong trồng, chăm sóc và chế biến chè. | - Được trồng chủ yếu ở Lâm Đồng. - Các nhà máy chế biến chè trong vùng tập trung ở Lâm Đồng và Gia Lai. |
Câu hỏi: Dựa vào thông tin mục 2 và hình 28.1, 28.2, hãy:
- Nêu thế mạnh để phát triển lâm nghiệp ở vùng Tây Nguyên.
 |  | ||
- Trình bày hiện trạng phát triển lâm nghiệp ở vùng.
Trả lời rút gọn:
* Thế mạnh:
- Diện tích rừng khá lớn với tổng diện tích rừng hơn 2,5 triệu ha
- Rừng có đa dạng sinh học cao, có nhiều loại cây gỗ, dược liệu quý,... Trong vùng có nhiều vườn quốc gia, khu dự trữ sinh quyển thế giới như Yok Đôn, Kon Hà Nừng,..
- Có khí hậu cận xích đạo, nên nhiệt độ cao, lượng mưa lớn, thuận lợi cho việc trồng rừng và khoanh nuôi rừng tự nhiên.
- Chính sách giao đất giao rừng, phát triển kinh tế,... góp phần giữ vững diện tích rừng tự nhiên, thúc đẩy công tác trồng rừng....
* Hiện trạng phát triển:
- Gồm các hoạt động khai thác, chế biến lâm sản và trồng rừng, khoanh nuôi, bảo vệ rừng.
- Sản lượng gỗ khai thác của vùng năm 2021 là 753,7 nghìn m³
- Ngoài ra, một số loại lâm sản ngoài gỗ như: măng, dược liệu,... cũng được khai thác tạo thêm sinh kế cho người dân.
- Trồng rừng cũng đang được chú trọng.
- Công tác quản lí, bảo vệ rừng ở Tây Nguyên đã được tăng cường đặc biệt là bảo vệ nghiêm ngặt diện tích rừng tự nhiên, rừng phòng hộ, rừng đặc dụng.
- Các khu dự trữ sinh quyển của thế giới Kon Hà Nừng (Gia Lai), Lang Biang (Lâm Đồng) và các vườn quốc gia như: Chư Mom Ray (Kon Tum), Yok Đôn (Đắk Lắk, Đắk Nông),... được bảo vệ để bảo tồn nguồn gen và các hệ sinh thái rừng của vùng.
Câu hỏi: Dựa vào thông tin mục 3 và hình 28.1, 28.2, hãy:
- Nêu thế mạnh để phát triển thủy điện ở vùng Tây Nguyên.
- Trình bày hiện trạng phát triển thủy điện ở vùng.
 |  | ||
Trả lời rút gọn:
* Thế mạnh:
- Đây là vùng có trữ năng thuỷ điện lớn thứ hai cả nước
- Trữ năng thuỷ điện của vùng tập trung ở một số hệ thống sông như Sê San, Srêpôk,..
- Nhu cầu sử dụng diện để phát triển kinh tế - xã hội ngày càng cao, những thành tựu khoa học công nghệ tiên tiến đã được ứng dụng trong xây dựng và vận hành các nhà máy thuỷ điện, tạo điều kiện thuận lợi để phát triển thuỷ điện trong vùng.
* Hiện trạng phát triển thủy điện:
- Đây là vùng phát triển thuỷ điện lớn thứ hai cả nước.
- Năm 2021, sản lượng thuỷ diện sản xuất chiếm khoảng 20% tổng sản lượng thuỷ điện của cả nước.
- Trong vùng đã xây dựng nhiều nhà máy thuỷ điện.:
+ Trên lưu vực sông Sê San: Ialy, Sê San 3, 4,…
+ Trên lưu vực sông Srêpôk: Buôn Kuốp, Srêpôk 3,4,..
+ Trên sông Đồng Nai: Đồng Nai 3, 4,..
- Việc xây dựng các nhà máy thuỷ điện trong vùng đã cung cấp nguồn điện thúc đẩy kinh tế phát triển; điều tiết nước, giữ mực nước ngắm, ngăn lũ lụt; phát triển giao thông, nuôi trồng thuỷ sản và du lịch.
Câu hỏi: Dựa vào thông tin mục 4 và hình 28.1, 28.2, hãy phân tích thế mạnh và trình bày hiện trạng khai thác bô-xít ở vùng Tây Nguyên.
 |  | |||
Trả lời rút gọn:
- Vùng có trữ lượng bô-xít chiếm gần 90% trữ lượng cả nước, phân bố chủ yếu ở Lâm Đồng, Đắk Nông.
- Nhu cầu của thị trường về sản phẩm a-lu-min và nhôm lớn, nhiều chính sách ưu tiên phát triển ngành theo hướng phát triển bền vững là động lực thúc đẩy các ngành khai thác và chế biến bô-xít ở vùng.
- Khai thác bô-xít thu hút vốn đầu tư trong và ngoài nước, thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của vùng.
- Các mỏ khai thác bô-xít chủ yếu tập trung ở hai tỉnh Lâm Đồng và Đắk Nông.
- Tuy nhiên, phát triển công nghiệp khai thác bô-xít cần đi đôi với công tác bảo vệ môi trường.
Câu hỏi: Dựa vào thông tin mục 5 và hình 28.1, 28.2, hãy:
- Nêu thế mạnh để phát triển du lịch ở vùng Tây Nguyên.
 | |||
 | |||
- Trình bày hiện trạng phát triển du lịch ở vùng.
Trả lời rút gọn:
* Thế mạnh phát triển du lịch:
- Tài nguyên du lịch:
+ Các tài nguyên du lịch tự nhiên có giá trị trong vùng như: Khu bảo tồn thiên nhiên Ngọc Linh, Măng Đen,... khu dự trữ sinh quyển Kon Hà Nừng, Lang Biang; nhiều thác nước, hồ đẹp như hồ Lắk, Biển Hồ,....
+ Tài nguyên du lịch văn hoá nổi bật là Không gian văn hoá Công chiêng Tây Nguyên, các di tích lịch sử – văn hoá, các làng nghề truyền thống, các lễ hội đặc sắc như: lễ hội cà phê, lễ hội trà Bảo Lộc, Festival hoa Đà Lạt... Lâm Đồng
- Cơ sở vật chất – kĩ thuật, cơ sở hạ tầng phục vụ cho ngành du lịch đã được chú trọng đầu tư, việc ứng dụng công nghệ số trong quản lí, vận hành du lịch ngày càng tốt hơn, tạo thuận lợi cho du lịch của vùng phát triển.
* Hiện trạng phát triển:
- Trong giai đoạn 2010 – 2019, số lượng khách du lịch ngày càng tăng
- Do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19, số lượng khách du lịch năm 2021 giảm còn dưới 3 triệu lượt khách.
- Từ năm 2022, số lượt khách du lịch đến vùng có xu hướng phục hồi.
- Các loại hình du lịch chủ yếu trong vùng là du lịch sinh thái, du lịch văn hoá, du lịch cộng đồng, du lịch nghỉ dưỡng.
- Một số điểm du lịch nổi bật ở Tây Nguyên là Buôn Đôn, Măng Đen,…
- Các trung tâm du lịch trong vùng là Đà Lạt và Buôn Ma Thuột.
III. Ý NGHĨA CỦA VIỆC PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI ĐỐI VỚI QUỐC PHÒNG AN NINH
Câu hỏi: Dựa vào thông tin mục III, hãy nêu ý nghĩa của phát triển kinh tế - xã hội đối với quốc phòng an ninh ở Tây Nguyên
Trả lời rút gọn:
- Phát triển kinh tế góp phần khai thác thế mạnh, nâng cao vị thế kinh tế của vùng và củng cố quốc phòng an ninh.
- Tây Nguyên tiếp giáp với Lào và Cam-pu-chia, có nhiều cửa khẩu thông thương. Phát triển kinh tế – xã hội, xây dựng các khu kinh tế cửa khẩu, tăng cường sự thông thương, hợp tác kinh tế với các nước giúp củng cố quốc phòng an ninh.
- Đât là nơi cư trú của nhiều dân tộc thiểu số, giàu bản sắc văn hoá và truyển thống đấu tranh anh dũng chống giặc ngoại xâm.
Vì vậy, phát triển kinh tế - xã hội của vùng là góp phần gìn giữ bản sắc văn hoá dân tộc, nâng cao chất lượng cuộc sống của đồng bào các dân tộc từ đó củng cố sức mạnh quốc phòng an ninh.
LUYỆN TẬP, VẬN DỤNG
Câu hỏi: Lựa chọn phân tích một thế mạnh để phát triển kinh tế ở vùng Tây Nguyên.
Trả lời rút gọn:
Thế mạnh phát triển cây công nghiệp lâu năm:
* Về tự nhiên
- Địa hình và đất:
+ Địa hình chủ yếu là các cao nguyên xếp tầng với độ cao khác nhau
+ Bề mặt địa hình tương đối bằng phẳng, diện tích đất badan - lớn,
=> Thuận lợi cho quy hoạch vùng chuyên canh cây công nghiệp quy mô lớn có mức độ tập trung cao.
- Khí hậu:cận xích đạo, có sự phân hoá theo độ cao và theo mùa rõ rệt, tạo thuận lợi cho canh tác và phát triển cây công nghiệp với cơ cấu đa dạng
- Nguồn nước:
+ Vùng có nhiều sông như Sê San, Srêpôk, Đồng Nai,... nhiều hồ tự nhiên và nhân tạo là nguồn cung cấp nước tưới cho cây công nghiệp.
+ Nguồn nước ngầm có trữ lượng khá phong phú, có vai trò quan trọng trong việc cung cấp nước tưới vào mùa khô.
* Về kinh tế - xã hội:
- Nguồn lao động có truyền thống và kinh nghiệm trong sản xuất cây công nghiệp.
- Trình độ người lao động ngày càng nâng cao
- Cơ sở hạ tầng và cơ sở vật chất – kĩ thuật được cải thiện, khoa học – công nghệ được ứng dụng rộng rãi trong sản xuất và chế biến sản phẩm, thị trường được mở rộng cả trong nước và quốc tế,...thúc đẩy sản xuất cây công nghiệp của vùng.
Câu hỏi: Tìm hiểu thông tin về ảnh hưởng của việc khai thác bô-xít đến môi trường ở vùng Tây Nguyên.
Trả lời rút gọn:
- Hủy hoại rừng:
+ Khai thác bô-xít cần phải phá rừng để lấy đất, dẫn đến mất đi nguồn tài nguyên thiên nhiên quý giá, ảnh hưởng đến đa dạng sinh học và hệ sinh thái.
+ Rừng đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa khí hậu, chống xói mòn đất, bảo vệ nguồn nước.
- Ô nhiễm môi trường:
+ Quá trình khai thác và chế biến bô-xít tạo ra lượng bụi lớn, gây ô nhiễm không khí, ảnh hưởng đến sức khỏe con người và hệ sinh thái.
+ Hoạt động khai thác bô-xít cũng sử dụng nhiều hóa chất, có thể gây ô nhiễm nguồn nước và đất.
- Suy thoái đất:
+ Khai thác bô-xít làm mất đi lớp đất mặt, dẫn đến suy thoái đất, giảm năng suất cây trồng.
+ Đất bị suy thoái cũng dễ bị xói mòn, ảnh hưởng đến cảnh quan và hệ sinh thái.
- Ảnh hưởng đến đời sống con người:
+ Gây ô nhiễm nguồn nước, ảnh hưởng đến sức khỏe con người.
+ Gây ra tiếng ồn, ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân địa phương.
Slide bài giảng lớp 12 cánh diều
Slide bài giảng lớp 12 chân trời sáng tạo
Slide bài giảng lớp 12 kết nối tri thức
