I. LÝ THUYẾT

Định nghĩa

Dấu chấm lửng là dấu chấm thông thường sẽ xuất hiện ở giữa hoặc ở cuối câu.

Công dụng

- Phối hợp với dấu phẩy cho biết nhiều sự vật, hiện tượng tương tự chưa liệt kê hết.

- Thể hiện lời nói bỏ dở, ngập ngừng, ngắt quãng.

- Làm giãn nhịp điệu cho câu văn, chuẩn bị cho sự xuất hiện của một từ ngữ biểu thị nội dung bất ngờ thường có sắc thái hài hước, châm biếm.

II. GỢI Ý GIẢI BÀI TẬP SGK

Bài tập 1

Dấu chấm lửng thể hiện lời nói bỏ lỡ, ngắt quãng.

Dấu chấm lửng làm giãn nhịp điệu của câu văn và chuẩn bị cho sự xuất hiện của từ ngữ biểu thị nội dung bất ngờ.

Đối với câu b, GV bổ sung thêm kiến thức: Bộ phận phụ ngữ chúng ta đã thoát chết (bổ ngữ cho động từ kết luận) tạo sự bất ngờ dường như nó không liên quan đến nội dung các câu trước đó khi nhân vật nói về tốc độ, động cơ, máy móc và người điều khiển con tàu. Đoạn trích này sử dụng tri thức nền là nội dung của đoạn văn trước đó: Ba nhân vật bị hất ngã xuống biển và may mắn sống sót nhờ leo lên được nóc chiếc tàu ngầm như một phương tiện liên kết. Sự “có vẽ không mạch lạc” của VB tạo sự bất ngờ cho người đọc.

Dấu chấm lửng trong câu văn thứ nhất cho biết các sự vật, hiện tượng tương tự chữa liệt kê hết. Dấu chấm lửng trong hai câu văn sau thể hiện lời nói bỏ dở. 

Bài tập 2

Câu văn: Chẳng qua chỉ là cái ... ổ voi thôi mà! Ai bảo có người “mắt toét”! – Tôi khích.

Bài tập 3

Dấu ngoặc kép ở đây dùng để đánh dấu từ ngữ được hiểu theo nghĩa đặc biệt, nhằm nhấn mạnh vị trí trung tâm của vũ trụ

Dấu ngoặc kép trong câu văn này cũng dùng để đánh dấu từ ngữ được hiểu theo nghĩa đặc biệt, nhằm nhấn mạnh ý nghĩa của từ và giúp người đọc hình dung tâm Vũ Trụ như một “viện bảo tàng” khổng lồ và sống động.