VĂN BẢN: LẠI ĐỌC CHỮ NGƯỜI TỬ TÙ CỦA NGUYỄN TUÂN

ĐỌC HIỂU

 Câu 1: Người viết đã nêu vấn đề gì và nhận định như thế nào về vấn đề đó?

Trả lời:

• Vấn đề: phong cách của các nhà văn. 

• Nhận định: Những nhà văn có phong cách đều tạo ra cho mình một thế giới nhân vật riêng. 

Câu 2: Vì sao tác giả lại cho rằng Chữ người tử tù là "sự chiến thắng của ánh sáng đối với bóng tối"?

Trả lời:

Vì trong tác phẩm đó đã làm nổi bật sự đối lập giữa cái tài, cái đẹp với cái nhem nhuốc tục tằn, của thiên lương đối với cái nhơ nhác, xấu xa.

Câu 3: Tác giả đã nhắc đến những biểu hiện nào của các nhân vật để chứng tỏ họ là những người "vô úy"?

Trả lời:

Huấn Cao: con người "chọc trời khuấy nước", đến "chết chém ông còn chẳng sợ".

Viên quản ngục: Gan góc, ngang tàng.

=> Cả hai người đều những con người gan góc, ngang tàn, dám thách thức với mọi người.

Câu 4: Người viết đã phân tích, làm rõ thêm khía cạnh gì ở các nhân vật trong Chữ người tử tù?

Trả lời:

Những nhân vật không biết sợ bất cứ thế lực, quyền lực giáng xuống khi biết mình cố tình làm sai của Huấn Cao, người quản ngục và viên thơ lại.

Câu 5: Phần 3 khẳng định vẻ đẹp nào của nhân vật quản ngục? Từ đó, hãy suy đoán về thông điệp mà tác giả muốn thể hiện.

Trả lời:

• Vẻ đẹp: Cái cúi đầu trước cái tài, cái đẹp, cái thiên lương khiến con người ông trở nên cao cả hơn, lớn lao hơn, sang trọng hơn.

• Thông điệp mà tác giả muốn gửi đến là: Con người cũng có lúc phải cúi đầu nhưng hãy chỉ cúi đầu trước cái tài, cái đẹp, cái thiên lương.

TRẢ LỜI CÁC CÂU HỎI

Câu 1: Văn bản trên cho thấy người viết muốn làm sáng tỏ điểm đặc sắc nào về nội dung và nghệ thuật của truyện ngắn Chữ người tử tù?

Trả lời:

- Giá trị nội dung: 

• Tác giả ca nêu lên phong cách tạo ra thế giới nhân vật riêng của tác giả truyện ngắn. Đồng thời cho thấy quan niệm thẩm mĩ của Nguyễn Tuân về cái đẹp của con người và nghệ thuật.

• Văn bản ca ngợi nội dung truyện ngắn đã làm nổi bật sự đối lập giữa ánh sáng và bóng tối, giữa cái tài, cái đẹp với cái tục tằn, giữa thiên lương với tội ác.

- Giá trị nghệ thuật: 

• Nghệ thuật xây dựng hình ảnh nhân vật của tác giả.

• Sử dụng các hình ảnh đối lập để làm nổi bật quan niệm nghệ thuật của mình.

Câu 2: Trong phần 2, người viết đã lập luận như thế nào để làm nổi bật vẻ đẹp của các nhân vật trong truyện Chữ người tử tù, nhất là việc “biết kính sợ” “cái tài, cái đẹp và cái thiên tính tốt của con người (thiên lương)”?

Trả lời:

* Luận điểm 1: Ánh sáng chói lóa của con người tài đức vẹn toàn trong ngục tù tối tăm với đầy kẻ tiểu nhân:

- Lí lẽ: Cái đẹp, cái tài, sự trong sạch của tâm hồn đã tập hợp họ lại giữa cái nơi xưa nay chỉ có gian ác, thô bỉ và hôi hám: “ánh sáng đỏ rực của một bó đuốc tẩm dầu rọi trên ba cái đầu người đang chăm chú trên một tấm lụa bạch còn nguyên vẹn lần hồ”. 

→ Đấy là sự chiến thắng của ánh sáng đối với bóng tối, của cái tài, cái đẹp đối với cái nhem nhuốc tục tằn, của thiên lương đối với tội ác.

* Luận điểm 2: Nhấn mạnh đến tinh thần gang thép, đến cái “vô úy”, cái không biết sợ trước những lực lượng thù địch. 

- Lí lẽ: 

• Thiên hướng ấy thực ra cũng dễ hiểu đối với một dân tộc luôn phải đương đầu với những bọn xâm lược, với bạo lực hung hăng nhất. 

• Huấn Cao, người quản ngục đều mang trong mình thiên hướng như thế. Nhưng người quản ngục và viên thơ lại cũng gan góc ngang tàng lắm chứ, dám thách thức với những đòn trừng phạt ghê gớm có thể giáng xuống đầu. 

* Luận điểm 3: Đề cao cái thái độ không biết sợ của Huấn Cao, người quản ngục và viên thơ lại và ngợi ca cái biết sợ của những nhân vật này. 

- Lí lẽ: 

• Phân tích việc Huấn Cao ngay từ đâu coi thường viên cai ngục rồi sau đó khi thấu hiểu viên cai ngục thì nhận ra tầm lòng, con người thật của viên cai ngục.

• Phân tích cử chỉ đẹp, viên cai ngục vẫn cúi đầu, nói chuyển thể hiện sự kính cẩn với Huấn Cao.

Câu 3: Em hãy chỉ ra ý kiến, giọng điệu của người viết trong đoạn văn sau:

“Nhưng thử nghĩ mà xem, con người không biết sợ cái gì trên đời này cả, liệu có phải là con người không? Cái gì cũng “vô uý”, cũng tỏ thái độ sắt thép, nghĩa là không biết mềm lòng trước bất cứ một cái gì, đấy là loài quỷ sứ chứ đâu phải là người! Chữ người tử tù của Nguyễn Tuân dạy cho người ta hiểu rằng, muốn nên người, phải biết kính sợ ba điều này: cái tài, cái đẹp và cái thiên tính tốt của con người (thiên lương). Vậy, kẻ nào không biết sợ cái gì hết, đó là loài quỷ sứ.”.

Trả lời:

• Trong đoạn văn trên, người viết đã chỉ ra ý kiến, khẳng định quan điểm của mình: "muốn nên người, phải biết kính sợ ba điều này: cái tài, cái đẹp và cái thiên tính tốt của con người (thiên lương). Vậy, kẻ nào không biết sợ cái gì hết, đó là loài quỷ sứ”.

• Giọng điệu dứt khoát với giọng văn trầm lắng, nhẹ nhàng nhưng cũng mãnh liệt.

Câu 4: Ngôn ngữ nghị luận ở phần 3 có đặc điểm gì đáng chú ý?

Trả lời:

Tác giả sử dụng ngôn ngữ nhẹ nhàng, nhưng cũng rõ ràng, dứt khoát, khẳng định được ý kiến của người viết.

Câu 5: Em có đồng ý với ý kiến sau đây của người viết không? Vì sao?

“Có những cái cúi đầu làm cho con người trở nên hèn hạ, có những cái lạy làm cho con người đê tiện. Nhưng cũng có những cái cúi đầu làm cho con người bỗng trở nên cao cả hơn, lớn lao hơn, lẫm liệt hơn, sang trọng hơn.”.

Trả lời:

Em đồng ý với ý kiến trên. Bởi lẽ, trong cuộc sống, người ta vẫn luôn coi cái cúi đầu trước cường quyền, trước đồng tiền khiến chúng ta trở nên thấp hèn, đê tiện. Thế nhưng, cúi đầu trước cái đẹp, cái tốt lại làm cho con người ta bỗng trở nên cao cả. Ví dụ như cái cúi đầu của viên quản ngục trong Chữ người tử tù. Cái cúi lạy của ông ta không mang hàm ý xiểm nịnh, nịnh nọt. Nó là cái cúi đầu xuất phát từ cái tâm, từ lòng mến mộ tài năng, con người Huấn Cao. Đó là sự tôn trọng dành cho cái đẹp và cái cúi đầu đó trở nên ý nghĩa hơn, cao cả hơn.

Câu 6: Viết một đoạn văn (khoảng 10 – 12 dòng) bình luận về một bài học mà em rút ra được sau khi học truyện Chữ người tử tù.

Trả lời:

Tác phẩm "Chữ người tử tù" của Nguyễn Tuân đã cho chúng ta thấy được những nét đẹp về nghệ thuật và nhân cách con người. Đối với Huấn Cao - người có tài năng hơn người, có tài viết chữ đẹp nhưng vì chống lại triều đình mà bị lãnh án tử hình. Dù phải đối diện với cái chết nhưng ông vẫn giữ được bản lĩnh và phong thái hiên ngang. Đặc biệt hơn là con người ấy còn có một thiên lương trong sáng mà không phải ai trên đời ông cũng cho chữ. Ông chỉ tin tưởng và coi trọng ba người bạn tri kỉ trong cuộc đời mình. Tuy nhiên, khi hiểu được tấm lòng của quan coi ngục, ông đã mỉm cười cho quản ngục chữ. Điều đó cho thấy ông là người trân trọng người tài, trân trọng cái đẹp. Qua truyện, ta có thể thấy tác giả đề cao cái đẹp và cái đẹp luôn phải gắn kết với cái thiện, không thể tách rời. Cái đẹp không chỉ có ở những nơi đẹp đẽ nhất mà nó còn tồn tại trong những môi trường xấu xa và tàn ác. Ngya cả khi bị chôn vùi, cái đẹp vẫn không bao giờ mất đi giá trị nhân văn của nó. Chỉ có cái đẹp mới có thể chinh phục được trái tim con người, giúp con người trở nên tốt đẹp hơn và cao hơn trong cuộc sống.