1

M

A

N

H

2

D

O

T

C

H

A

Y

3

N

H

I

E

T

4

O

X

I

D

E

5

N

I

T

R

O

G

R

N

6

C

H

A

T

N

O

7

O

X

I

H

O

A

8

N

A

U

D

O

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - HỌC SINH

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

* Công thức, tên gọi

- GV yêu cầu HS đọc thông tin mục I.1 SGK trang 38, tìm hiểu về:

+ Kí hiệu chung các oxide của nitrogen

+ Công thức và tên gọi của các hợp chất oxide của nitrogen có trong không khí

* Nguồn gốc phát sinh NO_x trong không khí

- GV cho HS đọc thông tin mục I.2, quan sát bảng 6.1 SGK trang 38, thảo luận về các nguồn nitrogen có tham gia vào các quá trình đốt cháy để tạo thành các oxide của nitrogen.

+ Nitrogen đơn chất trong không khí có thể chuyển hóa thành NO_x dới tác động của tia sét hoặc nhiệt. Các quá trình đốt cháy ở nhiệt độ cao trong buồng đốt động cơ chuyển hóa NO_x theo cơ chế nhiệt và NO_x tức thời

+ Nitrogen hợp chất có trong các nhiên liệu, đặc biệt là than đá, được chuyển hóa thành NO_x nhiên liệu

* Mưa acid

- GV tổ chức HS hoạt động nhóm, trình bày về nguyên nhân gây mưa acid, tác hại của mưa acid với môi trường.

- GV cho HS xem video về nguyên nhân và tác hại của mưa acid

- GV yêu cầu các nhóm thảo luận trả lời CH hoạt động mục I.3 SGK trang 39:

1. Giải thích nguyên nhân phát thải NO_x từ hoạt động giao thông vận tải, nhà máy nhiệt điện, luyện kim, đốt nhiên liệu. Đề xuất các biện pháp nhằm cắt giảm các nguồn phát thải đó

2. Sưu tầm hình ảnh về ảnh hưởng của mưa acid đối với môi trường. Đề xuất một số giải pháp nhằm giảm thiểu nguy cơ gây mưa acid

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS thảo luận tìm hiểu về công thức, tên gọi, nguồn gốc phát sinh NO_x trong không khí, nguyên nhân và tác hại của mưa acid; trả lời CH hoạt động mục I.3 SGK trang 39

- GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- Đại diện HS trình bày kết quả thảo luận, câu trả lời CH hoạt động mục I.3 SGK trang 39

- GV mời HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Kết luận, nhận định

GV đánh giá, nhận xét, tổng kết các kiến thức về oxide của nitrogen

I. Các oxide của nitrogen

1. Công thức, tên gọi

- Oxide của nitrogen được kí hiệu chung là NO_x

- Hợp chất NO_x có trong không khí:

2. Nguồn gốc phát sinh NO_x trong không khí

Bảng 6.1. Nguyên nhân hình thành NO_x trong không khí

3. Mưa acid

- Mưa acid là hiện tượng khi nước mưa có pH nhỏ hơn 5,6

- Tác nhân chính gây mưa acid là SO₂ và NO_x:

         2SO₂ + O₂ + 2H₂O  2H₂SO₄

         4NO₂ + O₂ + 2H₂O  4HNO₃

- Mưa acid ảnh hưởng đến sinh vật, ăn mòn các công trình xây dựng, kiến trúc bằng đá và kim loại,...

Trả lời CH hoạt động mục I.3 SGK trang 29:

1. Nguyên nhân nguồn phát thải NO_x trong các hoạt động trên: NO_x nhiệt (đơn chất N₂ và O₂ kết hợp trong buồng đốt động cơ, lò đốt), NO_x nhiên liệu (nguyên tố nitrogen trong thành phần nhiên liệu bị đốt cháy bởi oxygen), NO_x tức thời (đơn chất N₂ tác dụng với gốc tự do).

 Đề xuất giải pháp: lắp thêm bộ xử lí khí thải ở phần ống xả của phương tiện giao thông, xử lí khí thải nhà máy trước khi phát thải ra môi trường, sử dụng tiết kiệm nhiên liệu, sử dụng năng lượng thay thế, tái tạo, năng lượng sạch,...

2. Hình ảnh về ảnh hưởng của mưa acid đối với môi trường:

- Tàn phá nhiều rừng cây:

- Ảnh hưởng đến đời sống sinh vật dưới nước:

Một số giải pháp nhằm giảm thiểu nguy cơ gây mưa acid:

- Xử lí khí thải các nhà máy nhiệt điện, luyện kim, đốt nhiên liệu,... trước khi thải ra môi trường

- Tăng cường sử dụng năng lượng tái tạo

- Kiểm soát chất lượng các phương tiện giao thông có động cơ.

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - HỌC SINH

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

* Cấu tạo

- GV cho HS hoạt động nhóm:

+ Vẽ công thức Lewis của phân tử HNO₃

+ Nêu đặc điểm cấu tạo của phân tử nitric acid

+ Trả lời CH hoạt động mục II.1 SGK trang 39:

Từ đặc điểm cấu tạo, dự đoán tính tan và tính chất hóa học của nitric acid

* Tính chất vật lí

- GV cho HS tìm hiểu, nhận xét về tính chất vật lí của nitric acid

* Tính chất hóa học

- GV yêu cầu HS trình bày về:

+ Tính acid

+ Tính oxi hóa

+ Ứng dụng cơ bản của nitric acid

+ Trả lời CH thảo luận mục II. 3 SGK trang 40:

II. Nitric acid

1. Cấu tạo

Hình 6.1. Công thức Lewis (a) và công thức cấu tạo (b) của nitric acid

Đặc điểm cấu tạo của phân tử nitric acid:

- Nguyên tử N có số oxi hóa +5, là số oxi hóa cao nhất của nitrogen

- Liên kết O – H phân cực mạnh về phía nguyên tử oxygen

- Liên kết N  O là liên kết cho – nhận

Trả lời CH hoạt động mục II.1 SGK trang 39:

- Phân tử nitric acid có liên kết O – H phân cực mạnh  có khả năng phân li trong nước thành các ion  dễ tan

- Liên kết O – H phân cực mạnh  dễ cho proton  tính acid mạnh

- Nguyên tử N có số oxi hóa + 5 là số oxi hóa cao nhất  có khả năng nhận electron  thể hiện tính oxi hóa. Phân tử HNO₃ có liên kết cho – nhận kém bền  khả năng hoạt động hóa học mạnh  tính oxi hóa mạnh

2. Tính chất vật lí