A. Kiến thức trọng tâm

I. Quan sát, tưởng tượng, so sánh, và nhận xét trong văn miêu tả.

1. Đọc và tìm hiểu

2. Trả lời câu hỏi

a. Đặc điểm nổi bật của sự vật và phong cảnh được miêu tả:

• Đoạn 1: Hình ảnh ốm yếu, tội nghiệp của Dế Choắt
• Đoạn 2: Cảnh đẹp thơ mộng, mênh mông hùng vĩ của sông nước Cà Mau.
• Đoạn 3: Hình ảnh đầy sức sống của cây gạo vào mùa xuân.

b. Những hình ảnh, từ ngữ thể hiện điểm nổi bật:

Đoạn 1: Người gầy gò, dài lêu nghêu , cánh ngắn củn, hở cả mạng sườn, càng bè bè, râu ria cụt, mặt mũi ngẩn ngẩn ngơ ngơ.

Đoạn 2 : Sông ngòi, kênh rạch bủa giăng chi chít như mạng nhện , trời xanh , nước xanh , sắc xanh cây lá , rì rào bất tận của rừng cây , tiếng sóng , " Dòng sông Năm Căn ... hai dãy trường thành vô tận"

Đoạn 3 : Cây gạo sừng sững ... ngọn nến trong xanh , chào mào , sáo sậu ... ồn mà vui.

c. Những câu văn có sự liên tưởng và so sánh trong mỗi đoạn.

• Đoạn 1: Người gầy gò và dài lêu khêu như một gã nghiện thuốc phiện; cánh ngắn củn như người cởi trần mặc áo ghi lê

 =>Gợi lên hình ảnh một chú Dế choắt đi đứng xiêu vẹo, lờ đờ, ngật ngưỡng…trông rất thảm hại.

• Đoạn 2: Nước đổ như thác; cá bôi như người bơi ếch; rừng đước như hai dãy trường thành vô tận

=>Tạo nên sự mênh mông, hùng vĩ của dòng sông và rừng đước.

• Đoạn 3: Cây gạo sừng sững như một tháp đèn khổng lồ, hàng ngàn bông hoa là hàng ngàn ánh lửa hồng, hàng ngàn búp nõn là hàng ngàn ánh nến trong xanh.

=> gợi hình ảnh cây gạo lung linh rực rỡ.

=>Tác dụng của sự so sánh trong văn miêu tả là tạo nên sự sinh động, giàu hình tượng mang đến sự thú vị.

3. Ghi nhớ

• Muốn miêu tả được, trước hết người ta phải biết quan sát, rồi từ đó nhận xét, liên tưởng, tưởng tượng, ví von, so sánh…để làm nổi bật ên những đặc điểm tiêu biểu của sự vật.