CHỦ ĐỀ 2. THAY ĐỔI ĐỂ TRƯỞNG THÀNH 

HOẠT ĐỘNG 1. NHẬN DIỆN NHỮNG BIỂU HIỆN CỦA SỰ TRƯỞNG THÀNH

1. Chỉ ra những biểu hiện của sự trưởng thành.

Gợi ý:

- Tự chăm sóc tốt cho bản thân, không phụ thuộc vào người khác.

- Biết suy nghĩ cho người khác, giúp đỡ những người khó khăn.

- Có chính kiến.

- Tự quyết định mọi việc trong cuộc sống của mình.

2. Chia sẻ những thay đổi thể hiện sự trưởng thành của bản thân.

Gợi ý:

- Không dễ bị kích động hay nóng giận.

- Biết cách giải tỏa cảm xúc một cách lành mạnh.

- Luôn nhìn vào mặt tích cực của cuộc sống.

- Vượt qua khó khăn một cách mạnh mẽ và kiên cường.

HOẠT ĐỘNG 2. TÌM HIỂU ĐẶC ĐIỂM CỦA PHẨM CHẤT Ý CHÍ

1. Chỉ ra việc làm thể hiện ý chí của nhân vật trong tình huống sau:

Hồng nhận thấy năng lực ngoại ngữ của bản thân còn nhiều hạn chế. Trong khí những trường đại học mà Hồng có nguyện vọng dự thi đều yêu cầu tương đối cao về ngoại ngữ. Thời gian trước đây, Hồng không tập trung học ngoại ngữ nên bị hồng nhiều kiến thức.

Bên cạnh đó, điều kiện kinh tế của gia đình không cho phép Hồng tham gia các khoá học bên ngoài. Hồng quyết tâm cải thiện kết quả học tập ngoại ngữ bằng cách xác định mục tiêu và lập kế hoạch cụ thể cho từng tuần. Hồng giảm bớt những buổi đi chơi để dành thời gian tập trung học. Dù có nhiều khó khăn khi thực hiện theo kế hoạch nhưng Hồng luôn kiên trì, cố gắng tiến bộ từng chút một.

Gợi ý:

Nhận thức được điểm yếu và quyết tâm khắc phục

Lập kế hoạch cụ thể và khoa học

Kiên trì thực hiện kế hoạch

Tự giác học tập

Sử dụng hiệu quả thời gian

2. THẢO LUẬN VỀ NHỮNG ĐẶC ĐIỂM CỦA PHẨM CHẤT Ý CHÍ

Gợi ý:

- Phẩm chất ý chí luôn hướng tới một mục đích nhất định. Mục đích này có thể là ngắn hạn hay dài hạn, nhưng phải rõ ràng, cụ thể và phù hợp với khả năng thực tế của bản thân.

- Mục đích là kim chỉ nam cho hành động, giúp con người định hướng và nỗ lực để đạt được mục tiêu.

- Tính linh hoạt: Khả năng thích ứng với những thay đổi của tình huống và điều chỉnh hành động phù hợp.

- Tính sáng tạo: Khả năng tìm ra những giải pháp mới, độc đáo để thực hiện mục tiêu.

- Tính lạc quan: Niềm tin vào bản thân và khả năng thành công của mình.

3. Chia sẻ những việc làm thể hiện ý chí của bản thân trong học tập và cuộc sống.

Gợi ý:

- Xác định mục tiêu rõ ràng

- Lập kế hoạch học tập khoa học

- Kiên trì thực hiện kế hoạch đã đề ra

- Tự giác học tập

- Sử dụng hiệu quả thời gian

4. CHIA SẺ VỀ NHỮNG TẤM GƯƠNG CÓ Ý CHÍ VÀ BÀI HỌC EM NHẬN ĐƯỢC TỪ NHỮNG TẤM GƯƠNG ĐÓ.

Gợi ý:

Nick Vujicic sinh ra không có tay chân, nhưng anh đã vượt qua những khó khăn và trở thành một diễn giả truyền cảm hứng, nhà văn, và doanh nhân thành công. Nick Vujicic cho chúng ta thấy rằng không gì là không thể nếu ta có ý chí và quyết tâm. 

Stephen Hawking mắc bệnh teo cơ xơ cứng nhưng vẫn trở thành nhà vật lý lý thuyết nổi tiếng nhất thế giới. Stephen Hawking cho chúng ta thấy rằng con người có thể đạt được những điều phi thường nếu ta có ý chí và niềm đam mê. 

HOẠT ĐỘNG 3. NHẬN DIỆN ĐAM MÊ CỦA BẢN THÂN

1. Chỉ ra những biểu hiện của sự đam mê.

Gợi ý:

- Sẵn sàng dành nhiều thời gian và công sức để theo đuổi đam mê, bất chấp khó khăn hay thử thách.

- Luôn cảm thấy hứng thú và tò mò về những điều mới mẻ trong lĩnh vực đam mê.

- Không nản lòng trước những khó khăn, thử thách trong quá trình theo đuổi đam mê.

2. Chia sẻ về những đam mê của bản thân.

Gợi ý:

- Mình thích viết lách và chia sẻ những suy nghĩ, quan điểm của mình với mọi người. 

- Mình thích sáng tạo nội dung đa dạng như bài viết, bài thơ, truyện ngắn, kịch bản,...

- Mình thích thử nghiệm các phong cách viết khác nhau và luôn tìm kiếm cách để cải thiện kỹ năng viết của mình.

3. Trao đổi về những khó khăn trong việc theo đuổi đam mê của bản thân và đề xuất các biện pháp để vượt qua khó khăn đó.

Gợi ý:

Khó khăn: 

- Dễ bị ảnh hưởng bởi những người xung quanh và lựa chọn con đường không phù hợp với bản thân.

- Không có đủ khả năng hoặc tài chính để theo đuổi đam mê.

Biện pháp: 

- Tìm kiếm thông tin về các lĩnh vực khác nhau để khám phá đam mê của mình.

- Tìm kiếm cơ hội thực tập và làm việc trong lĩnh vực đam mê.

- Tham gia các cộng đồng cùng đam mê để được chia sẻ và hỗ trợ.

HOẠT ĐỘNG 4. KHÁM PHÁ KHẢ NĂNG TƯ DUY ĐỘC LẬP VÀ KHẢ NĂNG THÍCH ỨNG VỚI SỰ THAY ĐỔI CỦA BẢN THÂN

1. Thảo luận về những biểu hiện của khả năng tư duy độc lập trong học tập và cuộc sống.

Gợi ý:

Có khả năng tự học tập và nghiên cứu

Có ý kiến riêng và dám bảo vệ ý kiến của mình

Có khả năng sáng tạo và giải quyết vấn đề

Có khả năng phản biện

Có khả năng sáng tạo

2. Thảo luận về những biểu hiện của khả năng thích ứng với sự thay đổi.

Gợi ý:

- Có thể nhanh chóng thay đổi cách tiếp cận hoặc phương pháp để phù hợp với tình huống mới.

- Sẵn sàng điều chỉnh kế hoạch và mục tiêu khi cần thiết.

- Nhìn nhận sự thay đổi như một cơ hội để học hỏi và phát triển.

- Tự tin vào khả năng của bản thân để đối phó với sự thay đổi.

- Không dễ dàng nản lòng khi gặp khó khăn hoặc thất bại.

3. Nhận xét, đánh giá khả năng tư duy độc lập và thích ứng với sự thay đổi của bản thân.

Gợi ý:

Em cần rèn luyện thêm để tăng khả năng tư duy độc lập.

Khả năng thích ứng với sự thay đổi của bản thân em khá tốt.

=> Dựa trên các biểu hiện của các khả năng trên để đánh giá.

HOẠT ĐỘNG 5. TÌM HIỂU CÁCH ĐIỀU CHỈNH CẢM XÚC CỦA BẢN THÂN VÀ ỨNG XỬ HỢP LÍ TRONG NHỮNG TÌNH HUỐNG GIAO TIẾP KHÁC NHAU

1. Xác định cách điều chỉnh cảm xúc và ứng xử hợp lí trong những tình huống giao tiếp khác nhau.

Gợi ý:

- Dành thời gian để nhận thức và phân tích cảm xúc của mình.

- Sử dụng các kỹ thuật như hít thở sâu, thiền, hoặc tập thể dục để bình tĩnh lại.

- Suy nghĩ tích cực và tập trung vào những điều tốt đẹp.

2. Chia sẻ tình huống cụ thể mà em đã điều chỉnh cảm xúc phù hợp và ứng xử hợp lí.

Gợi ý:

Hôm nay, mình có một bài thuyết trình quan trọng. Tuy nhiên, khi đến lượt mình thuyết trình, mình cảm thấy rất lo lắng và hồi hộp. Mình bắt đầu đổ mồ hôi tay, tim đập nhanh và giọng nói run rẩy.

Cách điều chỉnh: 

- Hít thở sâu vài lần để bình tĩnh lại.

- Nhắc nhở bản thân rằng mình đã chuẩn bị kỹ lưỡng cho bài thuyết trình này.

- Tập trung vào nội dung thuyết trình và nghĩ về những điều mình muốn truyền tải cho người nghe.

HOẠT ĐỘNG 6. THỂ HIỆN SỰ TRƯỞNG THÀNH CỦA BẢN THÂN

1. Thể hiện sự trưởng thành của bản thân trong các tình huống sau:

Tình huống 1: Mai có tình cảm với một bạn khác giới trong lớp. Bố mẹ rất phản đối chuyện này và tỏ thái độ gay gắt.

Nếu là Mai, em sẽ làm gì?

Tình huống 2: Hoàn cảnh kinh tế gia đình Khang rất khó khăn. Nhiều lần Khang đã nghĩ đến việc nghỉ học để giảm bớt gánh nặng chi phí cho bố mẹ.

Nếu là Khang, em sẽ làm gì?

Tình huống 3: Gần đây, Huy máy chơi điện từ nên kết quả học tập sa sút so với giai đoạn trước. Các kì thì quan trọng đang ngày một đến gần khiến Huy lo lắng.

Nếu là Huy, em sẽ làm gì?

Gợi ý:

Tình huống 1: 

Giữ bình tĩnh và tôn trọng ý kiến của bố mẹ

Trình bày quan điểm của mình một cách rõ ràng và chân thành

Lắng nghe và tiếp thu những lo lắng của bố mẹ

Tìm kiếm giải pháp chung.

Tình huống 2: 

Trao đổi với bố mẹ về hoàn cảnh gia đình

Tìm kiếm các giải pháp để giảm bớt gánh nặng tài chính cho gia đình

Cố gắng học tập tốt

Tìm kiếm sự hỗ trợ từ nhà trường và cộng đồng

Giữ tinh thần lạc quan và kiên trì.

Tình huống 3:

Nhận thức được vấn đề và hậu quả của việc chơi điện tử

Thiết lập giới hạn thời gian chơi điện tử.

Tìm kiếm các hoạt động giải trí khác.

Tìm kiếm sự hỗ trợ từ bạn bè và gia đình.

Tập trung vào việc học tập để cải thiện kết quả học tập.

2. Chia sẻ một tỉnh huống cụ thể mà em đã thể hiện sự trưởng thành của bản thân.

Gợi ý:

Em có một người bạn thân tên là Phương. Lúc đó, Phương đang gặp một số vấn đề cá nhân và có biểu hiện buồn bã, lo lắng. Em nhận ra điều đó và chủ động hỏi han, trò chuyện với Linh để tìm hiểu nguyên nhân. Sau khi biết được vấn đề của Linh, em đã: lắng nghe, thấu hiểu cho bạn, đưa cho bạn lời khuyên, động viên, khích lệ bạn, giúp đỡ Phương hoà nhập với các bạn trong lớp để bạn cảm thấy vui vẻ hơn. 

HOẠT ĐỘNG 7. RÈN LUYỆN PHẨM CHẤT Ý CHÍ VÀ THEO ĐUỔI ĐAM MÊ

1. Trao đổi về cách rèn luyện phẩm chất ý chí

Gợi ý:

- Xác định rõ ràng mục tiêu mà bạn muốn đạt được.

- Chia mục tiêu lớn thành những mục tiêu nhỏ và dễ thực hiện hơn.

- Không nản lòng hay bỏ cuộc khi gặp khó khăn.

- Tiếp tục cố gắng và nỗ lực cho đến khi đạt được mục tiêu.

- Khi gặp khó khăn, hãy tập trung tìm kiếm giải pháp thay vì than vãn hay đổ lỗi cho người khác.

2. Đóng vai xử lí các tình huống để thể hiện phẩm chất ý chí và quyết tâm theo đuổi đam mê.

Tình huống 1: An muốn nâng cao sức khoẻ thể lực và cải thiện vóc dáng của bản thân bằng việc chạy bộ mỗi ngày. Tuy nhiên, gần đây, có nhiều ngày thời tiết bất lợi, bạn bè An cũng hay rủ đi chơi.

Tình huống 2: Linh rất đam mê hội hoạ nên thường dành nhiều thời gian để vẽ và xem các buổi triển lãm tranh. Tuy nhiên, bố mẹ Linh không ủng hộ vì cho rằng điều này ảnh hưởng đến việc học tập, hơn nữa đây không phải lĩnh vực mà Linh sẽ phát triển nghề nghiệp sau này vì vậy không nên tốn nhiều thời gian.

Gợi ý:

Tình huống 1: 

Xác định rõ ràng mục tiêu của bản thân

Lập kế hoạch tập luyện phù hợp

Tìm kiếm sự hỗ trợ

Kiên trì và quyết tâm

Tình huống 2: 

Giải thích cho bố mẹ hiểu về đam mê hội họa của mình và tác động tích cực của nó.

Cam kết với bố mẹ về việc cân bằng giữa việc học tập và theo đuổi đam mê.

Chứng minh khả năng của bản thân.

3. Thực hành rèn luyện phẩm chất ý chí và nuôi dưỡng đam mê của em trong học tập và cuộc sống.

Gợi ý:

Xác định rõ ràng ngành học, nghề nghiệp mà em muốn theo đuổi để có động lực học tập.

Lập kế hoạch học tập cụ thể.

Tập trung cao độ khi học tập, không nản lòng khi gặp khó khăn, kiên trì học tập theo kế hoạch đã đề ra.

Trao đổi với thầy cô, bạn bè khi gặp khó khăn trong học tập, tham gia các lớp học thêm nếu cần thiết.

Tham gia các hoạt động ngoại khóa.

Tự học hỏi và trau dồi kiến thức về lĩnh vực mà mình yêu thích.

Tìm kiếm cơ hội thực hành để tích lũy kinh nghiệm.

Kết nối với những người cùng đam mê.

4. Chia sẻ kết quả rèn luyện.

Gợi ý: 

Tham gia các hoạt động thể thao: Giúp tăng cường sức khỏe và rèn luyện ý chí kiên trì.

Đọc sách và xem phim truyền cảm hứng: Học hỏi từ những câu chuyện thành công của người khác.

Luyện tập thói quen tốt: Dậy sớm, tập thể dục, ăn uống khoa học,...

Tránh xa những cám dỗ và thử thách tiêu cực: Giữ cho bản thân luôn tập trung vào mục tiêu và đam mê của mình.

HOẠT ĐỘNG 8. RÈN LUYỆN KHẢ NĂNG TƯ DUY ĐỘC LẬP VỚI KHẢ NĂNG THÍCH ỨNG VỚI SỰ THAY ĐỔI 

1. Trao đổi về cách rèn luyện khả năng tư duy độc lập và khả năng thích ứng với sự thay đổi của bản thân.

Gợi ý:

Tìm kiếm thông tin từ nhiều nguồn khác nhau.

Phân tích và đánh giá thông tin.

Suy nghĩ và đưa ra ý kiến của riêng bạn.

Luyện tập đặt câu hỏi để tìm hiểu sâu hơn về vấn đề và để kích thích tư duy độc lập.

Cởi mở với những ý kiến khác nhau.

2. Đóng vai thể hiện khả năng tư duy độc lập và khả năng thích ứng với sự thay đổi trong những tình huống sau:

Tình huống 1: Trong một buổi làm việc nhóm. ý kiến của Hoàng không được mọi người đồng tỉnh mặc dù Hoàng đã tìm hiểu kĩ lưỡng và đưa ra những lập luận. Nhiều thành viên trong nhóm cho rằng ý kiến của Hoàng là khó khả thi vi thiều cơ sở khoa học và thực tiễn. Nếu là Hoàng, em sẽ ứng xử thể nào với các bạn trong nhóm đề thể hiện khả năng tư duy độc lập của bản thân?

Tình huống 2: Hùng luôn mơ ước được học ở trường Đại học X sau khi tốt nghiệp. Tuy nhiên, từ kì thi năm trước thì trường X có những thay đổi trong quy chế tuyển sinh, đòi hỏi các thí sinh phải đạt điểm cao ở tất cả các môn trong tổ hợp xét tuyển. Hùng thấy bối rối và lo lắng vì hiện tại Hùng học chưa tốt một trong các môn thuộc tổ hợp xét tuyển của trường.

Nếu là Hùng, em sẽ làm gì để thích ứng với sự thay đổi trong định hưởng học tập?

Tình huống 3: Mẹ Lan thay đổi vị trí công tác nên cả nhà chuyển chỗ ở. Tại nơi ở mới, Lan chura quen biết ai và mọi thứ đều xa lạ. Hơn nữa, từ nhà tới trường mới. Lan phải di chuyển bằng xe buýt. Trường mới, bạn mới cũng khiến Lan có nhiều bỡ ngỡ và lo lắng. Nếu là Lan, em sẽ thể hiện khả năng thích ứng với sự thay đổi về hoàn cảnh, môi trường sống như thể nào?

Tình huống 4: Trà được giao một nhiệm vụ học tập khó. Vì vậy, Trà gặp một số bạn để xin ý kiến. Tuy nhiên, ý kiến góp ý của các bạn theo hướng khác nhau khiển Trà thấy bối rối. Nếu là Trà, em sẽ làm gì để thể hiện khả năng tư duy độc lập của mình khi được giao các nhiệm vụ học tập?

Gợi ý:

Tình huống 1: 

Giữ bình tĩnh và tôn trọng ý kiến của các bạn.

Cảm ơn các bạn đã đóng góp ý kiến cho ý tưởng của mình.

Giải thích rõ ràng và cụ thể hơn về ý tưởng của mình.

Lắng nghe và tiếp thu những góp ý của các bạn.

Đề xuất phương án giải quyết.

Tình huống 2: 

Tìm hiểu kỹ về thay đổi trong quy chế tuyển sinh của trường Đại học X.

Phân tích điểm mạnh và điểm yếu của bản thân.

Lập kế hoạch học tập cụ thể.

Tìm kiếm sự hỗ trợ.

Nỗ lực học tập và rèn luyện để đạt kết quả tốt nhất trong các kỳ thi.

Tình huống 3: 

Chủ động giao tiếp với các bạn mới, tham gia các hoạt động chung để làm quen với môi trường mới.

Tìm hiểu về môi trường sống mới.

Trao đổi với bố mẹ, thầy cô, bạn bè để được hỗ trợ trong việc thích nghi với môi trường mới.

Tình huống 4: 

Cảm ơn các bạn đã góp ý cho mình.

Phân tích và đánh giá các ý kiến góp ý.

Cân nhắc những ưu và nhược điểm của mỗi ý kiến góp ý.

Tham khảo tài liệu, sách vở và internet để có thêm thông tin.

HOẠT ĐỘNG 9. RÈN LUYỆN KĨ NĂNG ĐIỀU CHỈNH CẢM XÚC VÀ ỨNG XỬ HỢP LÍ TRONG CÁC TÌNH HUỐNG GIAO TIẾP

1. Xây dựng các tình huống giao tiếp để rèn luyện kĩ năng điều chỉnh cảm xúc và ứng xử hợp lí.

Gợi ý:

Tình huống bất đồng quan điểm:

- Bạn đang thảo luận về một chủ đề với bạn bè và bạn nhận ra rằng bạn có quan điểm khác biệt.

- Bạn cảm thấy tức giận và muốn tranh cãi với bạn bè.

- Hãy điều chỉnh cảm xúc và ứng xử hợp lý bằng cách:

+ Hít thở sâu và giữ bình tĩnh.

+ Lắng nghe quan điểm của bạn bè một cách cởi mở.

+ Trình bày quan điểm của bạn một cách rõ ràng và tôn trọng.

+ Tìm kiếm điểm chung và thảo luận để tìm ra giải pháp chung.

Tình huống bị chỉ trích:

- Bạn đang làm việc nhóm và bạn nhận được lời chỉ trích từ một thành viên trong nhóm.

- Bạn cảm thấy buồn bã và muốn phản ứng tiêu cực.

- Hãy điều chỉnh cảm xúc và ứng xử hợp lý bằng cách:

+ Cảm ơn người đã cho bạn lời góp ý.

+ Lắng nghe lời góp ý một cách cởi mở.

+ Hỏi lại để hiểu rõ hơn về lời góp ý.

+ Chấp nhận lời góp ý và sửa đổi hành vi của bạn.

2. Đóng vai xử lí các tình huống đã xây dựng để thể hiện khả năng điều chỉnh cảm xúc và ứng xử hợp lí trong giao tiếp.

Gợi ý:

Tình huống bất đồng quan điểm: 

Mình: "Mình hiểu quan điểm của bạn. Tuy nhiên, mình nghĩ rằng vấn đề này có thể giải quyết theo cách khác. Chúng ta có thể cùng thảo luận để tìm ra giải pháp chung được không?"

Bạn: "Cũng được. Theo bạn, chúng ta nên làm gì?"

Mình: “Mình nghĩ rằng chúng ta nên...”

3. Chia sẻ những bài học kinh nghiệm của em trong việc điều chỉnh cảm xúc và ứng xử hợp lí khi giao tiếp

Gợi ý:

Nhận thức được cảm xúc của mình.

Hiểu rõ điểm mạnh và điểm yếu của bản thân.

Xác định mục tiêu giao tiếp.

Hít thở sâu và giữ bình tĩnh.

Suy nghĩ trước khi nói.

Lắng nghe một cách tích cực.

HOẠT ĐỘNG 10. XÂY DỰNG VÀ THỰC HIỆN KẾ HOẠCH RÈN LUYỆN, PHÁT TRIỂN BẢN THÂN

1. Xây dựng kế hoạch rèn luyện, phát triển bản thân.

Gợi ý:

A. Kỹ năng học tập và làm việc hiệu quả:

• Học cách quản lý thời gian hiệu quả.

• Nâng cao kỹ năng đọc hiểu.

• Rèn luyện kỹ năng viết.

• Cải thiện kỹ năng thuyết trình.

• Nâng cao kỹ năng làm việc nhóm.

B. Kỹ năng mềm cần thiết:

• Kỹ năng giao tiếp.

• Kỹ năng giải quyết vấn đề.

• Kỹ năng ra quyết định.

• Kỹ năng quản lý cảm xúc.

Kế hoạch này được thực hiện trong vòng 6 tháng, từ tháng 3 năm 2024 đến tháng 8 năm 2024.

2. Thực hiện kế hoạch và báo cáo kết quả.

Gợi ý:

- Báo cáo kết quả thực hiện kế hoạch sau mỗi tháng.

- Đánh giá hiệu quả của kế hoạch và điều chỉnh kế hoạch nếu cần thiết.