BÀI 7. AI CẬP VÀ LƯỠNG HÀ CỔ ĐẠI

MỞ ĐẦU

Dưới đây là những hình ảnh mô tả chữ viết của người Ai Cập và Lưỡng Hà cổ đại. Em có biết người Ai Cập, Lưỡng Hà đã sáng tạo ra loại chữ viết này thế nào không? Họ đã xây dụng nền văn minh của mình trong điều kiện ra sao?

1. TẶNG PHẨM CỦA NHỮNG DÒNG SÔNG

Câu 1: Dựa vào hai đoạn tư liệu (tr30), hày chỉ ra những điểm nổi bật về điều kiện tự nhiên ở Ai Cập, Lưỡng Hà cổ đại.

Giải rút gọn:

Điều kiện tự nhiên ở Ai Cập, Lưỡng Hà cổ đại: 

• Ai Cập nằm ở vùng Đông Bắc của châu Phi, nơi có dòng sông Nin chảy qua. 

• Giống như Sông Nin ở Ai Cập, hai sông Tigrơ và Ơphơrát có vai trò rất quan trọng đối với sự hình thành và phát triển của các quốc gia ở khu vực Lưỡng Hà đó là lớp phù sa màu mỡ, dày đặc thích hợp cho việc gieo trồng lúa mạch lúa mì. 

• Tigrơ và Ơphơrát còn tạo ra những con đường thương mại.

• Thiên nhiên đã ưu đãi Lưỡng Hà, cây chà là rất quý hiếm, quả để ăn, vỏ để đan lát và hạt có thể dùng để đốt thay than

Câu 2: Hình 4 cho em biết điều gì về sản xuất nông nghiệp của người Ai Cập có đại?

Giải rút gọn:

• Trên những cánh đồng rộng lớn do phù sa các sông bồi đắp, người Ai Cập và Lưỡng Hà đã biết làm nông nghiệp. Họ đã phát minh ra cái cày, biết sử dụng sức kéo của động vật để cày ruộng.

• Họ trồng trọt lương thực, hoa quả thay vì hái lượm trong tự nhiên.

2. HÀNH TRÌNH LẬP QUỐC CỦA NGƯỜI AI CẬP VÀ LƯỠNG HÀ

Câu hỏi: Dựa vào thông tin trên mạng và khai thác trục thời gian (tr.29), hãy nêu quá trình thành lập nhà nước của người Ai Cập và Lưỡng Hà

Giải rút gọn: 

Quá trình thành lập nhà nước của người Ai Cập và Lưỡng Hà:

• Nhà nước Ai Cập: Khoảng năm 3200 TCN, ông vua Mô-nét đã thống nhất các công xã thành Nhà nước Ai Cập. Từ đó, Ai Cập đã trải qua các giai đoạn: Tảo kì vương quốc, Cổ vương quốc, Trung vương quốc, Tân vương quốc và Hậu kì vương quốc. Đến giữa thế I TCN thì bị La Mã xâm lược và thống trị. 

• Ở Lưỡng Hà, vào khoảng thiên niên kỉ IV TCN, người Xu-me đến định cư và xây dựng các nhà nước thành bang tại vùng hạ lưu hai dòng sông. Sau đó người Ác-cát. At-xi-ri, Babylon, ...đã thành lập vương triều của mình, thay nhau làm chủ vùng đất này cho đến khi bị Ba Tư xâm lược vào thế kỷ III TCN. 

3. NHỮNG THÀNH TỰU VĂN HÓA CHỦ YẾU

Câu hỏi: Nêu những thành tựu văn hóa chủ yếu của Ai Cập và Lưỡng Hà

Giải rút gọn: 

- Những thành tựu văn hóa chủ yếu của Ai Cập:

• Phát minh ra giấy: Người Ai Cập đã dùng thân cây Pa pi-rut để tạo giấy. 

• Chữ viết: Người Ai Cập dùng hình vẽ thực để biểu đạt ý niệm gọi là chữ tượng hình.

• Toán học: Người Ai Cập đã biết làm các phép tính theo hệ đếm thập phân.

• Phát minh ra lịch: Họ cũng biết làm lịch, một năm có 12 tháng, một tháng có 29 hoặc 30 ngày.

• Kỹ thuật ướp xác của người Ai Cập.

• Kiến trúc: Kim tự tháp và tượng Nhân sư

- Những thành tựu văn hóa chủ yếu của Lưỡng Hà:

• Chữ viết: Người Lưỡng Hà dùng chữ hình nêm. 

• Toán học: Người Lưỡng Hà thì theo hệ đếm 60.

• Kiến trúc: Vườn treo Ba-bi-lon

LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG

Câu 1: Từ các hình ảnh và thông tin ở mục 3, em ấn tượng nhất với thành tựu văn hoá nào của nguời Ai Cập và Lưỡng Hà? Vì sao?

Giải rút gọn: 

Ấn tượng nhất với Kim tự tháp ở Ai Cập vì Trải qua hàng nghìn năm, đến nay các kim tự tháp vẫn đứng vững như muốn thách thức với thời gian.

Câu 2: Em hãy nêu một số vật dụng hay lĩnh vực mà ngày nay chúng ta đang thừa hưởng từ các phát minh của người Ai Cập và Luỡng Hà cổ đại.

Giải rút gọn: 

Một số vật dụng hay lĩnh vực mà ngày nay chúng ta đang thừa hưởng từ các phát minh của người Ai Cập và Luỡng Hà cổ đại:

• Hệ đếm 60 và 1 giờ có 60 phút: Người dân Lưỡng Hà sử dụng hệ thống số đếm 60.  

• Toán học: Từ xưa, người Lưỡng Hà cổ đại biết cách làm 4 phép tính cộng trừ nhân chia, biết phân số, luỹ thừa, căn số bậc hai và căn số bậc 3. Họ biết tính diện tích nhiều hình và biết cả quan hệ giữa 3 cạnh trong tam giác rất lâu trước khi Pitago.

• Lịch âm 12 tháng

• Bánh xe và xe kéo.

• Thuyền buồm.

• Lưỡi cày Lưỡi cày đầu tiên được làm bằng gỗ, hình dạng đơn giản vào những năm 6.000 TCN. 

• Bản đồ: Lưỡng Hà là vùng đất sử dụng bản đồ sớm nhất trên thế giới, trong đó bản đồ cổ nhất được phát hiện có niên đại khoảng 2300 năm TCN. 

Câu 3: Dựa vào bàng chữ số của nguời Ai Cập dưới đây em hãy làm phép tính: 124 + 321 = ? và 1565 - 1243 = ? theo cách viết của người Al Cập cổ đại.

Giải rút gọn: 

Hướng dẫn: